Zwyczaj święcenia palm wielkanocnych sięga średniowiecza. Palmy były symbolem zmartwychwstania, pełniły ważną funkcję, zapewniając dobre plony, długie życie, a nawet… dobre konanie. Zatknięcie gałązek palmy w dach domu czy budynków gospodarskich gwarantowało ochronę przed uderzeniami pioruna...
Do tradycji Świąt Wielkanocnych należy zwyczaj święcenia pokarmów, a jajka zawsze były jego głównym składnikiem. Spożywano je, obdarowywano się nimi, stosowano je do zabiegów magicznych mających zapewnić dobry urodzaj i powodzenie w hodowli, a także używano ich w zabawach. Na Litwie, poza okresem Świąt Wielkanocnych, powszechny był zwyczaj wykonywania pisanek w dzień św. Jerzego (23 kwietnia), tradycyjnie przyjętym terminie pierwszego wiosennego wypasu bydła.
Pisanka ta może obrazować drogi, jakimi w pierwszych latach istnienia Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie trafiały tu obiekty (także pisanki). Czasem przekazywano tu całe kolekcje zbierane przez lata, a czasem tylko pojedyncze przedmioty — efekt ofiarności społecznej, fascynacji i poszukiwań ludoznawczych, a niekiedy przypadkowych spotkań.
Na portalu Wirtualne Muzea Małopolski odnaleźć można sporą grupę obiektów nawiązujących do okresu wielkanocnego i do kultu Męki Chrystusa...
Dziad śmiguśny (również tzw. dziad śmigustny, słomiak), przebranie chłopca lub młodego mężczyzny chodzącego od domu do domu „po śmigusie” w Poniedziałek Wielkanocny w Małopolsce, we wsiach w okolicach Limanowej. Drewniany stelaż–manekin imituje postać stojącego człowieka. Ręce, nogi oraz tułów okręcone są ściśle przylegającymi do marynarki i spodni, zakrywającymi całą postać słomianymi warkoczami tworzącymi „ubranie” postaci wraz zapięciem na guzy z patyczków i słomiane pętelki.
Wśród darów przekazanych MEK przez Leopolda Węgrzynowicza znajdują się rzeźby, obrazy na szkle, stroje, archiwalia, przedmioty związane z obrzędowością... Jednak Muzeum zawdzięcza mu znacznie więcej, niż można wyczytać z kart inwentarza, który zresztą w pierwszych latach funkcjonowania MEK, współtworzy, pomagając przy katalogowaniu i inwentaryzowaniu muzealnych zbiorów.
Na fotografii są przedstawieni dwaj chłopcy w strojach krakowskich. Fotografia jest wyjątkowa, ponieważ portretowani prezentują autentyczne stroje krakowskie z lat 1860–1880. Z lewej strony stoi zwrócony ¾ w lewo chłopiec w jasnej sukmanie i krakusce na głowie, w prawej ręce trzymając wspartą o ziemię palmę wielkanocną. Za jego plecami stoi, trzymając rękę na jego ramieniu, drugi wyższy chłopiec w podobnej sukmanie i kapeluszu z piórami na głowie.
Rzeźba, pochodząca z kościoła parafialnego św. Zygmunta w Szydłowcu, stanowi niezwykły rekwizyt dramatyczny, wykorzystywany podczas procesji podążającej w Niedzielę Palmową do świątyni — symbolicznej Jerozolimy. Chrystus, sztywno wyprostowany, unosi prawą dłoń w geście błogosławieństwa. Lewą ujmował (niezachowane) skórzane lejce. Nosi zapięty płaszcz charakteryzujący późnośredniowiecznego władcę, inaczej niż we wcześniejszych przedstawieniach, gdzie częściej bywał ubrany w antyczną togę i tunikę.
Kluczowym elementem obchodów najważniejszego święta chrześcijan, czyli Wielkanocy, jest Triduum Paschalne: trzydniowa celebracja misterium paschalnego, którą rozpoczyna Msza Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. Kolejnym po Ostatniej Wieczerzy wydarzeniem wielkoczwartkowym była nocna modlitwa Chrystusa w Ogrójcu (w ogrodzie oliwnym zwanym Getsemani), opisana przez ewangelistów: Mateusza, Marka i Łukasza (Mt 26: 36-46; Mk 14:32-46; Łk 22: 39-46). To jeden z najbardziej emocjonalnych epizodów w Ewangelii: oto tuż przed swym pojmaniem, w noc przed męką, Chrystus przeżywa chwile lęku i osamotnienia (uczniowie, którzy mu towarzyszyli, zapadli w sen). Modlitwa Zbawiciela wyraża strach: przeraża go metaforyczny „kielich goryczy”, który przyjdzie mu wychylić w dzień męki („Ojcze, dla Ciebie wszystko jest możliwe, zabierz ten kielich ode Mnie!” – stąd przedstawienia Modlitwy w Ogrójcu ukazywały przed postacią Chrystusa anioła trzymającego kielich). To właśnie ta dramatyczna scena, odkrywająca lęk Mesjasza przed śmiercią i cierpieniem, była jednym z najpopularniejszych tematów w średniowiecznych epitafiach i kaplicach cmentarnych.
