Jak pisze Seweryn Udziela, w dniu wigilii Bożego Narodzenia Krakowiacy celebrowali pewne czynności, wierząc, że to one zapewnią im pomyślność w nowym roku. Jednym z nich była poranna kąpiel w wodzie, do której wrzucano srebrną monetę, zwiastującą przyszły dobrobyt. Zdrowie rodziny w nadchodzącym...
Kapelusz do stroju krakowskiego, tzw. celender z czarnego filcu. Kształtem przypomina cylinder o lekko zwężającej się ku górze główce i rondzie o szerokości 5 cm. Kapelusz posiada zdobienia w postaci czarnej taśmy z materiału podszewkowego, imitującej aksamitkę, która jest spięta na przodzie dużą mosiężną klamrą. Na taśmę, przy rondzie kapelusza nałożona jest wąska wstążeczka broszowana we wzory kwiatowe.
Wykonane z miękkiego drewna łóżko krakowskie nosi numer 1 w kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie – to pierwszy obiekt, który zapoczątkował muzealną kolekcję. Rzeczy pierwsze, czyli jakie? Podstawowe, fundamentalne, założycielskie? Pierwszorzędne, pierwszoplanowe, najważniejsze, najbardziej potrzebne? A może najstarsze, najgłębiej schowane, zapomniane?
Z jednej strony religijni, z drugiej niezwykle przesądni i zabezpieczający się przed ingerencją sił nadprzyrodzonych, niekoniecznie tych boskiej proweniencji. Dzień wigilii to czas, w którym Krakowiacy sumiennie dopełniali wszystkich obrzędów — zarówno tych wynikających z wiary, jak i tych...
Pod koniec XIX wieku popularne tkaniny fabryczne wełniane o motywach kwiatowych, tzw. tybety, charakterystyczne dla odświętnego stroju krakowskiego, zaczęły ustępować miejsca tkaninom lżejszym o zróżnicowanym wzornictwie. Spódnice z nich szyte noszone były przez kobiety na co dzień.
Koszula kobieca do stroju krakowskiego uszyta ręcznie z białego płótna bawełnianego fabrycznego, ozdobiona haftem ręcznym białym: dziurkowym i ściegiem atłaskowym. Krój z karczkiem, bez kołnierza. Rękawy długie, u góry marszczone, w dole zakończone haftowanymi mankietami.
Gorset kobiecy do stroju krakowskiego bronowickiego uszyty z aksamitu, złożony z dwóch części przednich i tyłu z doszytą falbaną ułożoną w 13 fałdów. Przód zapinany na haftki. Podszewka płócienna biała. Ozdobiony szlakami pasmanterii z nici metalowych złotych i srebrnych oraz ozdobnych guzików, koralików i cekinów.
Chusta czepcowa była najważniejszym i najcenniejszym okryciem zamężnych kobiet, stanowiąc nieodzowny element kobiecego stroju krakowskiego. Zakładana była kobietom po raz pierwszy podczas oczepin w trakcie wesela jako znak zmiany stanu cywilnego. Chusty noszone były przez mężatki przez całe późniejsze życie.
Koszule stanowiły nieodzowny element bielizny męskiej. Na co dzień noszono koszule z samodziałów lnianych lub konopnych, a od święta używano przeważnie szytych z dobrze wybielonych tkanin lnianych lub bawełnianych, pochodzących pod koniec XIX wieku przeważnie z wytwórni fabrycznych.
Kaftan w stroju krakowskim, obok wierzchniej białej sukmany, był ważnym i wyróżniającym elementem ubioru świątecznego, świadczącym o zamożności jego właściciela.
Z powstaniem Teatru Ludowego związana jest ciekawa historia. Gdy zaczynano budować Nową Hutę, nie myślano właściwie o funkcjach kulturalnych nowego miasta, koncentrując się na jak najszybszym powstaniu mieszkań. W miejscu pozbawionym wysublimowanych rozrywek, mieszkańcy byli narażeni na wszelakie...
Gorset kobiecy uszyty ręcznie z ciemnogranatowego sukna fabrycznego. W talii 67 trapezowatych kaletek zachodzących jedna na drugą. Podszewka z drelichu białego w granatowe prążki. Przód i kaletki podszyte czerwonym suknem. Zapięcie na trzy pary mosiężnych haftek. Brzegi gorsetu lamowane czerwonym suknem.
Kaftan męski bez rękawów i kołnierza uszyty ręcznie z ciemnogranatowego sukna fabrycznego. W tyle, poniżej pasa występują trzy rozcięcia dzielące dół kaftana na cztery poły, tak zwane skrzela. Podszewka i lamówka z czerwonego sukna. Na przodzie kieszenie przykryte pięciokątną klapą.
Tradycja polskich szopek bożonarodzeniowych sięga korzeniami włoskich jasełek przeszczepionych na nasz grunt przez zakony franciszkańskie. Początkowo, organizowane w bocznych ołtarzach kościołów, składały się z figur wyobrażających Dzieciątko, Maryję, świętego Józefa, pastuszków i Trzech Króli...
