Czuha pełniła szczególną rolę w ubiorze Łemków — była symbolem zamożności i prestiżu. Obowiązkowo należało ją włożyć na większe święta do cerkwi, nawet latem, a także (choćby pożyczoną) do ślubu.
Figurka pochodzi z cerkwi w Dubnem, wsi położonej przy granicy słowackiej, na południowy wschód od Muszyny. Stanowi ona jeden z nielicznych przykładów ludowej rzeźby cerkiewnej w zbiorach sądeckiego muzeum. Na uwagę zasługuje fakt, że wykonana została przez twórcę ludowego posiadającego dobry warsztat artystyczny.
Stroje ludowe na Łemkowszczyźnie utrzymywały się znacznie dłużej niż na sąsiednim Pogórzu. Spowodowane to było wolniejszym rytmem przemian kulturowych na zamieszkiwanych przez Łemków...
Spódnica łemkowska — kabat, wykonana z modrotlaczu, z cienkiego drukowanego materiału fabrycznego, o wzorze w drobne żółte kwiatki i drobne zielone gwiazdki. Uszyta ręcznie na przełomie XIX/XX wieku. Takie materiały wyrabiano w miasteczkach południowej części Karpat, w Bardiovie, a także Krynicy...
Św. Mikołaj należy do najpopularniejszych świętych na Rusi i w Grecji. Był biskupem miasta Miry w Azji Mniejszej. Przedstawienia jego wizerunku ukształtowały się na początku drugiego tysiąclecia. Z XII wieku pochodzą rozbudowane cykle ilustrujące jego żywot. W malarstwie tablicowym historia życia ukazywana była w tzw. klejmie — pasie okalającym główne pole obrazowe, zawierającym kilka lub kilkanaście mniejszych obrazów. Główną postać św. Mikołaja ukazywano jako starca, w stroju biskupa, w ujęciu portretowym, półpostaciowym lub pełnopostaciowym.
Ikona ta pochodzi z cerkwi we wsi Czarna w Beskidzie Sądeckim. Przedstawia pełnopostaciowy wizerunek św. Dymitra z krzyżem w prawej ręce i z gestem wyznania wiary chrześcijańskiej lewą dłonią. Po bokach przedstawienie ujęte jest czterokwaterowymi, pionowymi pasami ze scenami z jego życia.
Krzyż pochodzi z cerkwi w Łosiu koło Krynicy. Jest jednym z dziewięciu cerkiewnych krzyży procesyjnych znajdujących się w kolekcji muzealnej. Ze względu na bogactwo przedstawień i walory artystyczne należy do najcenniejszych z nich i prezentowany jest na stałej ekspozycji sztuki cerkiewnej. Podobnie jak większość łemkowskich krzyży procesyjnych jest on dwustronnie malowany. Z jednej strony znajduje się przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego, z drugiej Chrzest Chrystusa.
Eksponat pochodzi z cerkwi w Szczawniku, wsi położonej na północ od Muszyny. W ikonie uwagę zwraca sylwetka ukrzyżowanego Chrystusa, o wyraźnych dysproporcjach w stosunku do mniejszych postaci pod krzyżem: Matki Boskiej, św. Jana Ewangelisty, setnika Longinusa oraz dwóch świętych niewiast.
Ikona pierwotnie znajdowała się w cerkwi w Szczawniku, wsi położonej na północ od Muszyny. Jej centralną część zajmuje całopostaciowy wizerunek Archanioła Michała w typie zbrojnego wojownika z uniesionym mieczem w prawej ręce i pochwą w opuszczonej lewej dłoni. Archanioł stoi na wstędze ułożonej w znak nieskończoności, otoczonej rytymi, stylizowanymi roślinami w zielonej partii tła u dołu, które w górze staje się złote.
Czepiec był obowiązkowym nakryciem głowy zamężnych łemkowskich kobiet. Ma formę płytkiej czapeczki składającej się z przymarszczonego w dolnej części denka o kształcie podkowy i okalającego go otoku o zaokrąglonych brzegach...
Prezentowany gorset pochodzi ze wsi Rozdziele. Gorsety (lajbyky) noszone były przez kobiety łemkowskie, panny i młode mężatki. Zakładano je na bluzki. Opisywany gorset został uszyty z fabrycznego wzorzystego materiału. Na wiśniowym tle kolorowe (różowe, niebieskie, zielone) kwiaty. Gorset jest ozdobiony gęstą kolorową stębnówką wzdłuż brzegów zapięcia, na listwie w pasie i na kaletkach.
Eksponat pochodzi z cerkwi we wsi Królowa Ruska (po wysiedleniu Łemków otrzymała nazwę Królowa Górna). Ambona pierwotnie składała się z 3 elementów: baldachimu z wizerunkiem Ducha Świętego, kosza oraz obudowy schodów z balustradą w postaci deski w kształcie równoległoboku z namalowanym przedstawieniem dwukonnego zaprzęgu z prorokiem Eliaszem unoszącego się do nieba na ognistej chmurze.
Nastawa pochodzi z cerkwi w Izbach — wsi położonej przy granicy ze Słowacją, na wschód od Krynicy. Ma ona unikalną formę wzorowaną na układzie podkarpackiego ikonostasu.
Ikona jest najstarszą w nowosądeckiej kolekcji. Eksponat znalazł się w zbiorach w 1977 roku po zgłoszeniu oferty sprzedaży przez ludzi mieszkających w Nowej Wsi, w gospodarstwie, które po wysiedleniu Łemków w 1947 roku przydzielono polskim osadnikom. Nie wiadomo, w jaki sposób cenny obraz trafił na strych tego domu i co sprawiło, że przetrwał kilka wieków bez większego uszczerbku. W roku 1988 został poddany konserwacji estetyczno-zachowawczej i został włączony do stałej ekspozycji sztuki cerkiewnej.
Ikona pochodzi z cerkwi w Maciejowej, wsi położonej między Nowym Sączem a Krynicą. Typ przedstawieniowy zwany Pokrow wyobraża Matkę Boską, która rozpościera nad światem welon, zwisający z jej rozłożonych szeroko rąk nad zgrupowanymi u jej stóp postaciami. Źródłem dla tego tematu są dwie legendarne opowieści.
Obiekt pochodzi z cerkwi w Jastrzębiku, wsi położonej na południowy-zachód od Krynicy. Jest jednym z dwóch cerkiewnych tabernakulów, jakie posiada sądeckie muzeum. Są to niezwykle rzadkie eksponaty, a ze względu na czas powstania oraz bogatą dekorację malarską, sądeckie tabernakula są wyjątkowo cenne.
Krzyż pochodzi z cerkwi we wsi Bogusza, położonej na południowy wschód od Nowego Sącza. Jest jednym z pięciu łemkowskich krzyży napriestolnych, czyli ołtarzowych, znajdujących się w sądeckim muzeum. Ze względu na swoją dekoracyjną formę eksponowany jest na stałej wystawie sztuki cerkiewnej.
