|
Czy wiesz, że Porządkowanie, autopodsumowanie Ostatni okres twórczości Tadeusza Kantora — po roku 1986 — jest autopodsumowaniem, które dzieje się na teatralnej scenie, w obrazach i rysunkach, pismach teoretycznych artysty, a także w jego działalności związanej z Cricoteką (potrzeba dokumentowania i zabezpieczania zbiorów). Motyw ten jest... |
 „Kołyska mechaniczna” („Umarła klasa”, 1975) Kołyska Mechaniczna to obiekt ze spektaklu Tadeusza Kantora Umarła klasa, którego premiera odbyła się w Galerii Krzysztofory w listopadzie 1975 roku. Składa się z drewnianej skrzynki na metalowym stelażu imitującej dzięcięcą kołyskę. Całość została tak skonstruowana, aby umożliwić kołysanie — ruch samej skrzynki. Ruch ten mógł być wzbudzany za pomocą pedału lub dzięki zainstalowanemu silnikowi elektrycznemu. We wnętrzu obiektu znajdowały się dwie drewniane kule, które w czasie kołysania powodowały głuchy stukot, uderzając o ścianki skrzyni. |
Czy wiesz, że Figury teatru śmierci W ławkach zasiadają Prostytutka–Lunatyczka, Kobieta z Mechaniczną Kołyską, Kobieta za Oknem, Staruszek z Rowerkiem, Staruszek z WC, Staruszek Podofilemiak, Paralitycy. W korowodzie postaci pojawia się także Pedel w Czasie Przeszłym Dokonanym (woźny szkolny, w tym... |
 „Okno” („Wielopole, Wielopole”, 1980) Rola tego obiektu jest w spektaklu dwojaka. Z jednej strony okno otwiera „Pokój Dzieciństwa” na zewnątrz, umożliwia przenikanie z innymi przestrzeniami. Podobnie jak miało to miejsce w spektaklu Umarła klasa (1975). „Okno jest niezwykłym przedmiotem, który dzieli nas od świata »po tamtej stronie«, od »nieznanego«... od Śmierci...”. |
 „Manekin Pedla” — wizerunek Kazimierza Mikulskiego („Umarła klasa”, 1975) Manekin Pedla na krześle to obiekt ze spektaklu Tadeusza Kantora Umarła klasa, którego premiera odbyła się w Galerii Krzysztofory w Krakowie, w listopadzie 1975 roku. Przedstawia siedzącego na krześle mężczyznę ubranego na czarno, w surducie, z czapką z daszkiem, trzymającego na kolanach rozłożoną gazetę. |
 „Zlew” („Nigdy tu już nie powrócę”, 1988) Prezentowany obiekt pochodzi ze spektaklu Teatru Cricot 2 Qui non ci torno più (Nigdy tu już nie powrócę), który powstawał w Krakowie i Mediolanie w latach 1987–1988. Premiera spektaklu odbyła się 23 czerwca 1988 roku w Piccolo Teatro Studio w Mediolanie. Akcja spektaklu dzieje się w knajpie. Na scenie metalowe stoliki knajpiane i taborety. |
Czy wiesz, że Kantorowa pamięć i żywe pomniki – galeria Co roku 8 grudnia na ulicy Kanoniczej w Krakowie stają żywe pomniki — Dwaj Chasydzi z Deską Ostatniego Ratunku i Wieczny Wędrowiec — figury ze spektakli teatru Cricot 2. W ten sposób krakowianie i przyjaciele Tadeusza Kantora celebrują rocznicę śmierci artysty. |
Czy wiesz, że Manekiny u Kantora Manekiny na muzealnych wystawach często oznaczają próbę rekonstrukcji historii, są narzędziem przenoszenia w przeszłość, które jednak nie do końca pozwala osiągnąć zamierzone cele (choć oczywiście to subiektywne oceny i doświadczenia). W momencie gdy obiekty teatralne wkraczają w przestrzeń... |
Czy wiesz, że Szafa u Kantora Szafa, która występowała w wielu spektaklach Kantora, była swoistym obiektem znalezionym. Pełniła funkcję katalizatora wielu ludzkich spraw i tajemnic. |
Czy wiesz, że „Niech sczezną artyści” Podczas wernisażu w Galerie de France w 1983 roku Kantor spotkał się z Gerhardem Schmidtem (właścicielem jednej z najznamienitszych galerii w Norymberdze), który przekonywał go do przygotowania projektu artystycznego związanego z przypadająca wówczas 450. rocznicą śmierci Wita Stwosza. Kantor nie podchodził entuzjastycznie do powyższego pomysłu, jednak dał wyraz swojej fascynacji gwoździem, którym prawdopodobnie przebito policzki autora ołtarza w Bazylice Mariackiej. |
Czy wiesz, że Symbolika drzwi w spektaklach Kantora Symbolika drzwi jest do pewnego stopnia uniwersalna, wspólna dla różnych kultur i wyznań. Ponieważ drzwi zawsze znajdują się na granicy, ich znaczenie ujawnia przede wszystkim moment przekraczania progu. Obrazują istnienie przeciwstawności oraz przechodzenie z jednego stanu w drugi. |
Czy wiesz, że „Umarła klasa” Umarła klasa zrealizowana przez Kantora w 1976 roku była nazywana przez niego seansem dramatycznym, na którym przywołane zostają między innymi postaci z Witkacego i Brunona Schulza, dwóch wielkich fascynacji Kantora.
Spektakl utrzymany był w poetyce koszmarnego snu, w którym powraca się do czasów szkolnych i traumy z nimi związanej. Na znak Kantora, który jest dyrygentem całej sytuacji, uruchamia się cały korowód postaci — pochód starców dźwigających na swoich plecach zrośnięte z nimi dzieci. |
Czy wiesz, że Cricotage Tadeusza Kantora Czym jest cricotage? Jak pisał Kantor: „Cricotage nie jest happeningiem, to znaczy nie posiada jego «formy otwartej» zdolnej do przyjęcia partycypacji widzów”. Cricotage nie jest też tożsamy z performance, rozumianym jako akt w przestrzeni wykorzystujący ciało performera, choć „nie rezygnuje z... |
Czy wiesz, że „Mogiła maski” Zgodnie z legendą o początkach nō, maska okina spadła z nieba, co potwierdza jej pozaziemski rodowód. Kamień, który wyznacza miejsce spadku, nazywany mogiłą maski, stoi do dziś w miejscowości Kawanishi. |
 „Trąba Sądu Ostatecznego” („Gdzie są niegdysiejsze śniegi”, 1979) Trąba Sądu Ostatecznego to obiekt z cricotage’u Tadeusza Kantora Gdzie są niegdysiejsze śniegi (tytuł został zaczerpnięty z Ballady o paniach minionego czasu z Wielkiego Testamentu François Villona), którego premiera odbyła się w styczniu 1979 roku w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie. W latach 1982–1983 Kantor zmienił konstrukcję obiektu (I wersja z 1979 roku to umieszczona na mobilnym trójnogu, zaambalowana trąba) w taki sposób, że zaczęła przypominać szafot, szubienicę albo jakąś średniowieczną machinę. |
 „Obraz Autoportretu” („Dziś są moje urodziny”, 1990) Prezentowany obiekt powstał dla spektaklu Teatru Cricot 2 Dziś są moje urodziny, nad którym artysta pracował od października 1989 do początku grudnia 1990 roku. Tadeusz Kantor zmarł po jednej z ostatnich prób, 8 grudnia 1990 roku. Premiera odbyła się wkrótce potem, w styczniu 1991 roku w Théâtre Garonne w Tuluzie, następnie spektakl pokazywany był w 22 miastach na całym świecie aż do czerwca 1992 roku. |
 „Łódź Charona” („Nigdy tu już nie powrócę”, 1988) Prezentowany obiekt pochodzi ze spektaklu Teatru Cricot 2 Qui non ci torno più (Nigdy tu już nie powrócę), który powstawał w Krakowie i Mediolanie w latach 1987–1988. Premiera spektaklu odbyła się 23 czerwca 1988 roku w Piccolo Teatro Studio w Mediolanie. Spektakl Nigdy tu już nie powrócę jest podsumowaniem dotychczasowej twórczości teatralnej Tadeusza Kantora. |
 „Dzieci w ławkach” („Umarła klasa”, 1989) „Dzieci w ławkach” z Umarłej klasy to dzieło plastyczne (instalacja) Tadeusza Kantora powstałe na wiosnę 1989 roku w siedzibie Cricoteki przy ulicy Kanoniczej w Krakowie, będące jednym z kilku przykładów prac tego artysty nawiązujących do idei spektaklu Umarła klasa (kolejne wersje „Chłopca w ławce” z Umarłej klasy, „Klasa szkolna — dzieło zamknięte”, rysunki, szkice i obrazy z lat 1975–1990), przygotowanych specjalnie dla przyszłego Muzeum Teatru Cricot 2. |
 „Drzwi” („Niech sczezną artyści”, 1985) Drzwi są kluczowym elementem spektaklu Teatru Cricot 2 Niech sczezną artyści. Premiera spektaklu odbyła się w Alte Giesserei w Norymberdze 2 czerwca 1985 roku.
Miejsce akcji to „SKŁAD PRZYCMENTARNY”, do którego otwiera drzwi „DOZORCA” („KIEDYŚ, DAWNO, MIAŁ IMIĘ CHARON, PRZEWOŹNIK UMARŁYCH”). Skład, nawiązując wprost do wcześniejszego o pięć lat spektaklu Wielopole, Wielopole, zamienia się w pokój, w którym trwają, stale odnawiane, krótkie codzienne czynności. |
 „Goplana i Elfy” („Balladyna”, 1943) Goplana i Elfy jest rekonstrukcją obiektu ze spektaklu Balladyna, zrealizowanego w Krakowie w 1943 roku przez Tadeusza Kantora i grupę krakowskich artystów w Podziemnym Teatrze Niezależnym. Z tego okresu nie ocalały żadne obiekty. Oprócz Balladyny Juliusza Słowackiego Kantor zrealizował w Podziemnym Teatrze Niezależnym także Powrót Odysa Wyspiańskiego w 1944 r. |
