|
Czy wiesz, że Złotniczy szyfr Przedmioty ze stopów metali szlachetnych były zazwyczaj opatrzone wybijanymi puncą (narzędzie złotnicze) znakami, tzw. cechami. Te niewielkie znaki z liczbami i przedstawieniami ujętymi w różnokształtne pola, które przypominają nieraz ubytki, są niezwykle cennym źródłem informacji o dziele. Możliwe jest wyszczególnienie kilku rodzajów znaków, przy rozpoznaniu ich elementów i funkcji. |
Tarcza na Torę Tarcza (tas) jest jednym z elementów rytualnego „ubioru” synagogalnego zwoju Tory (klej kodesz). Prostokątna, zamknięta łukiem trójlistnym, z postaciami Mojżesza (z lewej) i Aarona (z prawej) i tablicami Dekalogu pośrodku, z wyrytymi na nich po hebrajsku pierwszymi słowami przykazań. |
Wilkom niemiecki Wilkom był ozdobnym naczyniem służącym do picia piwa w gospodach cechowych w trakcie ważnych uroczystości. Jego nazwa pochodzi od niemieckiego powitania willkommen (z niem. „dobrze witany”). Każdy nowo przybyły gość musiał opróżnić do końca wypełniony trunkiem puchar na cześć związku czeladniczego. Wyrób tych pucharów rozwinął się w Niemczech w 2. poł. XVI wieku, później zaś rozpowszechnił się w całej Europie. |
Dzban Rady Miasta Tarnowa Wśród przechowywanych w zbiorach Muzeum Okręgowego w Tarnowie pamiątek po dawnych władzach miejskich wyjątkowe miejsce zajmuje zespół trzech identycznych dzbanów cynowych. Naczynia te powstały w Gdańsku w 1639 roku, prawdopodobnie w warsztacie konwisarskim mistrza Assmusa Viriana. |
Korona królewska – rekwizyt ze Szkoły Sztuk Pięknych Korona dziecięca, ażurowa, zamknięta dwoma kabłąkami, na których skrzyżowaniu znajduje się kula ze śladem po ułamanym krzyżyku. Obręcz ozdobiono ośmioma fleuronami: czterema o formach palmetowo-wstęgowych u nasady kabłąków i czterema liściennymi. Koronę natomiast – kolorowymi, szklanymi imitacjami kamieni szlachetnych o szlifie kaboszonowym i różnych szlifach fasetkowych. |
Komplet dwunastu łyżek z popiersiami Apostołów oraz herbami Szeliga i Przeginia Zachowane XVI- i XVII-wieczne polskie inwentarze informują o dość dużej liczbie srebrnych i złotych łyżek, będących w posiadaniu dworu królewskiego, polskiej arystokracji, szlachty oraz mieszczaństwa. Łyżki wykonywane ze szlachetnego kruszcu, głównie srebra złoconego, były bogato zdobione i stanowiły lokatę kapitału. Podkreślały splendor i zamożność domu, jak również wysoką pozycję społeczną ich właściciela. |
Zegar stołowy typu „kaflak” Wynalezione w XV wieku zegary sprężynowe z czasem zaczęto udoskonalać. Stopniowo stawały się one coraz mniejsze, aż na początku XVI wieku posiadały taki rozmiar, że można było stawiać je na stole. Jednym z popularnych typów takich zegarów były czasomierze horyzontalne, których mechanizm umieszczony był w wielobocznej, płaskiej oprawie, z poziomą tarczą od góry. Kształt obudowy kojarzący się z formą ceramicznych kafli piecowych spowodował, że zegary te nazwano kaflakami, kaflowymi lub po prostu kaflami czy kafelkami. |
Korona na Torę Korona na Torę, określana jako keter to ozdoba wieńcząca przechowywany w pozycji pionowej zwój Tory, należy do elementów klej kodesz, czyli sprzętów i ozdób zwoju. |
Lada na przybory pisarza Rady Miejskiej Lada Rady Miejskiej to skrzynka, która służyła rajcom do przechowywania pierścienia burmistrzów (pieczęci) i przyborów do pisania (zachowały się do dziś obsadka na stalówkę, kałamarz i piaseczniczka), a może także cennych dokumentów i kosztowności należących do miasta. Słowo „lada” pochodzi od niem. laden — pakować, ładować. |
Żydowski talerz cynowy Prezentowany eksponat to talerz cynowy, który mógł być używany w czasie szabatu lub, co bardziej prawdopodobne, w czasie święta Purim obchodzonego w miesiącu Adar, którego symbolem jest ryba, wykorzystana tu jako motyw zdobniczy. |
Puchar Jest to jedno z najokazalszych barokowych dzieł polskiego złotnictwa o świeckim przeznaczeniu, jakie dotrwały do dziś w światowych zbiorach. Najbardziej eksponowane sceny na czarze dotyczą tkactwa, będącego w XVII stuleciu głównym źródłem dochodów mieszkańców Leszna. Dwie z nich ilustrują codzienne zajęcia – strzyżenie i tkanie, trzecia ma wyraźnie alegoryczną wymowę. |
Kufel z pokrywą Złotnictwo europejskie pomiędzy XVI a XVIII wiekiem osiągnęło niespotykany wcześniej poziom artystyczny i techniczny, co było w bardzo dużym stopniu zasługą niemieckich mistrzów, działających przede wszystkim w największym ośrodku złotniczym — Augsburgu. |
Żydowska obrączka ślubna Żydowskie obrączki ślubne, zgodnie z nakazami religijnymi, były skromne, bez szlachetnych kamieni. Panna młoda nie powinna była bowiem mieć wrażenia, że otrzymuje przedmiot dużej wartości, ponadto w ten sposób zacierane były między małżonkami różnice majątkowe. |
Kadzielnica (trybularz) Jan Branicki z Ruszczy, starosta Niepołomicki w latach 1585-1611, szczególnie dbał o kościelne paramenty (szaty, naczynia liturgiczne i wszelkie sprzęty niezbędne do sprawowania liturgii i celebrowania kultu), fundując dla niepołomickiej świątyni: ornaty, dalmatyki, kapy, alby, kadzielnicę czy ampułki; jego żona Anna: obrusy ołtarzowe, welon, monstrancję i czarną zasłonę na ołtarz używaną podczas Wielkiego Postu. Kadzielnica będąca namacalnym dowodem jego czasów nosi wokół czaszy inskrypcje w języku łacińskim następującej treści: „IOANES DE RVSCZA BRANICZKI WENATOR CRAC’ CAPITANEVS NIEPOLOMIENSIS ECCLESIE DONAVIT”. |
Srebrny kur Krakowskiego Bractwa Kurkowego Srebrny kur Krakowskiego Bractwa Kurkowego to jeden z najcenniejszych zabytków Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Wybitne dzieło złotnicze renesansowego Krakowa. Niestety nie znamy ani artysty, ani pracowni złotniczej, która rzeźbę ptaka wykonała. Nieliczne z bractw kurkowych mogą się poszczycić... |
Naczynie w kształcie Orła Polskiego Zastawa stołowa polskiego dworu królewskiego znana jest dziś niemal wyłącznie z archiwaliów. Zachowane pojedyncze egzemplarze lub ich projekty w większości pochodzą z Augsburga – najważniejszego centrum europejskiego złotnictwa XVII–XVIII wieku. Wśród tych okazów czołowe miejsce zajmuje paradna zastawa Jana Kazimierza Wazy. |
Buzdygan pozłocisty po hetmanie Stanisławie Jabłonowskim Głowica wykonana ze złota, z sześcioma piórami w całości pokrytymi rytowanym i cyzelowanym ornamentem roślinnym z niellowanymi płatkami liści i palmetami. Na zakończeniu głowicy wkręcona gruszkowata sterczynka, kameryzowana rubinami i brylantami. Po odkręceniu umożliwia wysunięcie piór. Głowica oddzielona od trzonka pierścieniem z osadzonymi na przemian rubinami i brylantami. |
Pucharek kiduszowy Kidusz tłumaczy się z języka hebrajskiego jako „uświęcenie”. Ceremonię tę odprawia się na rozpoczęcie szabatu lub innych świąt, odmawiając specjalne błogosławieństwo nad pucharem czerwonego, słodkiego wina (ewentualnie soku z czerwonych winogron). |
Grób „książęcy” z Jakuszowic koło Kazimierzy Wielkiej Znalezisko jest datowane na pierwszą połowę V wieku p.n.e. (przed 434 r.). Jest jednym z najbardziej interesujących śladów świadczących o kontaktach ludności zamieszkującej tereny południowej Polski z państwem huńskim w pierwszej połowie V wieku. Grób został odkryty przypadkowo w 1911 roku podczas wybierania... |
Wilkom cechu krawców Wilkom jest jednym z najcenniejszych krakowskich zabytków cechowych przechowywanych w Muzeum Narodowym w Krakowie. Został złożony w muzeum 19 września 1905 roku przez Zgromadzenie Towarzyszy Krawieckich wraz z zespołem pamiątek należących do cechu krawców: ladą cechową, dzwonkiem, tacą i krucyfiksem. |