|
Czy wiesz, że Konfraternie i bractwa przykościelne — Kraków i Castelsardo Zgodnie ze średniowieczną tradycją świeccy zgromadzeni wokół kościołów zrzeszali się w bractwach i konfraterniach, które miały umacniać ich wiarę, służyć budowaniu wspólnoty, a także celebrowaniu ważnych dla społeczności momentów, w tym pogrzebów współbraci.
Niewiele osób wie jednak, że w Europie są miejsca, w których siła tradycji okazała się silniejsza niż zmiany zachodzące w kościele. Jednym z takich miejsc jest właśnie Kraków, w którym od ponad 400 lat działa Arcybractwo Męki Pańskiej, a także położone nad brzegiem morza, na skalistych brzegach Sardyni Castelsadro z Confraternią di Santa Croce. |
Czy wiesz, że „Ćwicz oko i dłonie w Ojczyzny obronie” – o Krakowskim Bractwie Kurkowym Bractwa kurkowe, których tradycja sięga w Europie XIV/XV wieku, były pierwszą formacją, która miała przygotowywać mieszkańców miast do obrony w sytuacjach zagrożenia. Wraz z lokacją miast na prawie magdeburskim wznoszono fortyfikacje (z czasem ich budowę i obronę poszczególnych fragmentów murów... |
 Łyżki Ajnów Łyżka do nakładania ryżu i gęstych potraw
Płaska łyżka wykonana z jednego kawałka drewna, o czarce przypominającej wiosło, zakończonej trójkątnie, i trzonku również zakończonym trójkątnie, zdobionym charakterystycznym rytym ornamentem geometrycznym w postaci jakby plecionego sznura i zawiasów oraz różnych nacięć. |
 Szyld z ruchomymi czcionkami należący do rodziny Foltinów Szyld reklamował usługi i produkty oferowane przez Leona Foltina, który był mechanikiem samochodowym i miłośnikiem motoryzacji w przedwojennych Wadowicach. Wywodził się ze słynnej rodziny drukarzy, którzy przez prawie 100 lat kształtowali rynek wydawniczy i księgarski Wadowic. |
 Sukmana Tadeusza Kościuszki Sukmana według tradycji należąca do Tadeusza Kościuszki, uszyta z popielatego sukna wełnianego, z długimi rękawami u wylotu podszytymi czerwonym suknem, od stanu w dół poszerzona. Kołnierz stojący, obszyty czerwoną sukienną wypustką. |
Czy wiesz, że Śmieci wysypywane za próg sąsiadów, czyli wigilijne zwyczaje Krakowiaków Jak pisze Seweryn Udziela, w dniu wigilii Bożego Narodzenia Krakowiacy celebrowali pewne czynności, wierząc, że to one zapewnią im pomyślność w nowym roku. Jednym z nich była poranna kąpiel w wodzie, do której wrzucano srebrną monetę, zwiastującą przyszły dobrobyt. Zdrowie rodziny w nadchodzącym... |
Czy wiesz, że Na znak skromności Według tradycji żydowskiej kobiety zamężne, ale także rozwiedzione i wdowy, powinny, na znak skromności (cnius), zakrywać swoje włosy w miejscach publicznych. Nakaz ten jest realizowany w różnych formach. W środowiskach ortodoksyjnych kobiety nadal golą głowy i przykrywają je chustami, zwanymi tichel, choć według Halachy (prawa religijnego) nie jest to konieczne. |
Czy wiesz, że Zwyczaje Niedzieli Palmowej Zwyczaj święcenia palm wielkanocnych sięga średniowiecza. Palmy były symbolem zmartwychwstania, pełniły ważną funkcję, zapewniając dobre plony, długie życie, a nawet… dobre konanie. Zatknięcie gałązek palmy w dach domu czy budynków gospodarskich gwarantowało ochronę przed uderzeniami pioruna... |
Czy wiesz, że Pisanki w tradycji litewskiej Do tradycji Świąt Wielkanocnych należy zwyczaj święcenia pokarmów, a jajka zawsze były jego głównym składnikiem. Spożywano je, obdarowywano się nimi, stosowano je do zabiegów magicznych mających zapewnić dobry urodzaj i powodzenie w hodowli, a także używano ich w zabawach. Na Litwie, poza okresem Świąt Wielkanocnych, powszechny był zwyczaj wykonywania pisanek w dzień św. Jerzego (23 kwietnia), tradycyjnie przyjętym terminie pierwszego wiosennego wypasu bydła. |
Czy wiesz, że Pierwsza polska kawiarnia w Wiedniu i kawa z mlekiem W Polsce zwyczaj parzenia kawy nie przyjął się od razu, ale warto pamiętać o tym, że Wiedeń zawdzięcza sławę swoich kawiarni Polakowi — Jerzemu Kulczyckiemu. Swoją znajomość tureckiego wykorzystał on podczas oblężenia Wiednia — w 1683 roku jako szpieg dwukrotnie przedarł się przez turecki obóz... |
Czy wiesz, że Od kryzysu krakowskiej herbaty po kawę z Plutona Tradycja picia kawy w Polsce sięga XVII wieku (choć początkowo wielu wykazywało wobec niej nieufność). W domach szlacheckich i dworach spożywanie tego trunku było rodzajem rytuału — kupowano zielone ziarna, które wypalano w specjalnych urządzeniach, parzono w tygielkach i podawano w filiżankach... |
 Piecek do palenia kawy Tylko bardzo nieliczni spośród odwiedzających Muzeum w Kętach są w stanie określić, do czego mógł służyć prezentowany przedmiot. Kształtem przypomina popularne jeszcze niedawno metalowe zaparzacze do herbaty, lecz funkcję tę wyklucza znaczna wielkość. Urządzenie to pochodzi z 2 połowy XIX wieku... |
 Kaligrafia „Kwiat” Chuei Sekiguchiego (pseud. Kyōso) Japończycy od początku swoich dziejów uważnie obserwowali otaczającą ich przyrodę. Jej elementy, w tym rozmaite kwiaty, którym przypisywano znaczenie symboliczne, stawały się motywami niezwykle często wykorzystywanymi w sztuce i ornamentyce. Do dziś zjawiska zachodzące w przyrodzie znajdują odzwierciedlenie w obyczajach Japończyków. Dużą popularnością cieszy się wciąż kultywowany dawny zwyczaj hanami (z jap. „oglądanie kwiatów”), gdy na wiosnę całe rodziny wyruszają na pikniki pod kwitnącymi drzewami wiśni. |
 „Loro Blonyo” – komplet rzeźb młodej pary z Indonezji Loro Blonyo — rzeźby pary młodej reprezentujące boginię ryżu Dewi Śri i jej małżonka Sadhono. Figury Loro Blonyo to nierozłączna para. Tak jak bóstwa, uważane są one za symbole płodności dające możliwość posiadania wielu potomków, a także zapewniające urodzaj, szczęście i pomyślność oraz długie życie w zdrowiu i spokoju. |
 Rzeźba „Anioł” Karola Wójciaka Autor rzeźby, Karol Wójciak zwany „Heródkiem”, żył w latach 1892—1969; uznaje się go za jednego z najoryginalniejszych twórców nieprofesjonalnych. Postać anioła została ukazana w bardzo uproszczonej formie. |
 Pisanka z Kowna Pisanka ta może obrazować drogi, jakimi w pierwszych latach istnienia Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie trafiały tu obiekty (także pisanki). Czasem przekazywano tu całe kolekcje zbierane przez lata, a czasem tylko pojedyncze przedmioty — efekt ofiarności społecznej, fascynacji i poszukiwań ludoznawczych, a niekiedy przypadkowych spotkań. |
 Drzewo życia „Gunungan” — figura teatru cieni „wayang kulit purwa” z Indonezji Gunungan to jedna z najważniejszych figur rozpoczynająca tradycyjne przedstawienie indonezyjskiego teatru cieni wayang kulit purwa. Przedstawia drzewo życia reprezentujące pięć tworzących Wszechświat żywiołów: ziemię, powietrze, ogień, wiatr i wodę. Symbolizuje także pałac, las, morze oraz światy nadziemny i podziemny. |
 Kaligrafia „Ima/Teraz” Rikō Takahashi Kaligrafia prezentuje ideogram Ima 今 (Teraz) wykonany czarnym tuszem na białym papierze. W dolnej części pracy, po prawej stronie, znajduje się czerwona pieczęć z literami w alfabecie łacińskim Rikoh. To zapis imienia artystki w jednej z wersji transkrypcji języka japońskiego. Adeptów malarstwa i kaligrafii zachęcano do samodzielnego wyrzeźbienia własnej pieczęci – tę sztukę zwano tenkoku. |
 Wóz cygański Wśród barwnej ekspozycji poświęconej historii i kulturze Romów/Cyganów najszybciej zwracają na siebie uwagę eksponowane na dziedzińcu Muzeum Etnograficznego kolorowe wozy. Utrwalone w polskim pejzażu pierwszej połowy XX wieku oraz w polskiej kulturze popularnej dzięki piosence Maryli Rodowicz, stanowią ciekawą pamiątkę tułaczego, prawdziwie „cygańskiego życia”. |
Czy wiesz, że Zabobony i zwyczaje wigilijne Krakowiaków Z jednej strony religijni, z drugiej niezwykle przesądni i zabezpieczający się przed ingerencją sił nadprzyrodzonych, niekoniecznie tych boskiej proweniencji. Dzień wigilii to czas, w którym Krakowiacy sumiennie dopełniali wszystkich obrzędów — zarówno tych wynikających z wiary, jak i tych... |
