|
Czy wiesz, że Patrząc na Kraków Dzięki przywilejowi lokacyjnemu z 5 czerwca 1257 roku Bolesław Wstydliwy tchnął życie w podupadłe po tatarskim najeździe miasto i zdecydował o jego kształcie, który zachowało przez stulecia. Jak rozwijał się lokowany na prawie magdeburskim Kraków? Jak zmieniały się jego najbardziej charakterystyczne budowle? W końcu, jak wyobrażali sobie to miasto podróżnicy, rysownicy, kartografowie? Podpowiedzią mogą być widoki Krakowa przechowywane w muzeach i archiwach. Za naszym pośrednictwem może je obejrzeć szersza publiczność. Przypominamy kilka naszych krakowskich eksponatów. |
 Shinji Ogawa, „Widok Delft (z cyklu „Za Tobą”)” Shinji Ogawa, wykorzystując klasyczne medium, odtwarza dzieło holenderskiego mistrza Jana Vermeera Widok Delft. Realistyczna, XVII-wieczna weduta ukazuje fragment miasta wraz z nabrzeżem rzeki Schie. Artysta przekomponowuje oryginał, dzieląc przestrzeń obrazu na dwie części, które następnie przesuwa względem siebie. |
 Obraz „Kopanki naftowe w Lipinkach” Tadeusza Rybkowskiego Obraz olejny Kopanki naftowe w Lipinkach Tadeusza Rybkowskiego został namalowany w 1894 roku. Pierwotnie wisiał w dworze Byszewskich w Lipinkach — miejscowości bogatej w złoża ropy naftowej i znanej z jej eksploatacji oraz przetwórstwa... |
 „Pejzaż ze sztafażem” Salvatora Rosy Salvator Rosa malował portrety, sceny batalistyczne, mitologiczne i religijne oraz pejzaże imaginacyjne. W krajobrazach Rosy sztafaż ludzki i zwierzęcy pełni podrzędną rolę w kompozycji, której niepokojący, poetycki nastrój budują przedstawienia skał, powykręcanych drzew i antycznych ruin. |
 Drzeworyt „Rozpogodzenie po śnieżycy w Kameyama” Utagawy Hiroshigego W zbiorze Feliksa Jasieńskiego Utagawa Hiroshige zajmował miejsce szczególne — kolekcjoner zgromadził ponad 2000 plansz drzeworytniczych tego autora. Bogato reprezentowany gatunek pejzażu pozwala docenić Hiroshigego jako artystę, który uchodził za mistrza w odtwarzaniu nastrojów kreowanych przez śnieg, deszcz i mgłę. |
 Obraz „Wiosna w górach” Rafała Malczewskiego Między realizmem a baśnią Tatry fascynowały, zachwycały, oszałamiały swoją potęgą. Groziły swoją zmiennością, srogo karały śmiałków, którzy wyzbyli się ostrożności. Były wreszcie prawdziwym artystycznym wyzwaniem dla wszystkich, którzy pragnęli na płaskim kawałku płótna czy papieru zmieścić i ujarzmić to, co zawsze wymykało się ramom. |
 Obraz „Przy Morskim Oku” („Turystki w Tatrach”) Walerego Eljasza-Radzikowskiego Trudno sobie wyobrazić Zakopane i Tatry bez turystów, którzy z zapałem przemierzają miasto i górskie szlaki. Krajobraz przyciągający tłumy pragnące wypocząć w cieniu chłodnych gór zainteresował także artystów, którzy w tej potężnej naturze znaleźli niewyczerpane źródło inspiracji. Przyjmuje się, iż pierwszym malarzem Tatr był Jan Nepomucen Głowacki (1802—1847), zaś pierwszym obrazem tatrzańskim jest Widok Karpat z Poronina z 1836 roku. Potem tematykę tę zaczęli podejmować kolejni malarze, między innymi Aleksander Kotsis. To właśnie wraz z nim Walery Eljasz-Radzikowski odbył w 1860 roku swoją pierwszą wycieczkę na Babią Górę, skąd zobaczył Tatry. Rok później udało mu się je zwiedzić. Od 1866 roku góry stały się jego prawdziwą pasją. |
 Obraz „Widok północnego odcinka fortyfikacji miejskich” Józefa Brodowskiego Wzniesiony w średniowieczu, okrążający Kraków pierścień fortyfikacji z wieńcem baszt i wież bramnych, w panoramie miasta stanowił charakterystyczny motyw. Znaczną część murów obronnych zbudowano na przełomie XIII i XIV wieku, a w części południowej miasta ukończono zapewne dopiero w pierwszej ćwierci XIV wieku. Od połowy XIV wieku fortyfikacje utrzymywane były na koszt miasta i stopniowo rozbudowywane. Bezpośrednią opiekę nad ich poszczególnymi odcinkami sprawowali zrzeszeni w cechach rzemieślnicy różnych specjalności, od których pochodzą nazwy baszt. |
 Muntean/Rosenblum, bez tytułu [„They realized that their capacity...”] („Zrozumieli, że ich zdolność nieczucia się samotnymi ma dużą cenę, bo jest nią groźba nieczucia czegokolwiek”.) Czwórka młodych ludzi przedstawionych na obrazie najprawdopodobniej zażywa narkotyki. To podejrzenie kłóci się jednak z atmosferą pięknego lasu prześwietlonego słońcem. Istotną część obrazu stanowi poetyckie wyznanie, sugerujące ryzykowny eksperyment. Pojawia się w nim deklaracja braku samotności. Jednak namalowani bohaterowie wydają się zupełnie samotni, nawet nie zauważają swojej obecności. W takim razie brak samotności mogą zawdzięczać wyłącznie sobie. |
 „Giardino Giusti” Jana Stanisławskiego Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie przechowuje kilka krajobrazów o typowych dla malarza niewielkich rozmiarach. Pejzaż Giardino Guisti przedstawia słynne ogrody przy Pallazo Giardino Giusti w Weronie. |
 „La Certosa” Jana Stanisławskiego Jan Stanisławski (1860–1907) to jeden z najwybitniejszych malarzy okresu Młodej Polski i doskonały pejzażysta, znany przede wszystkim z niewielkich krajobrazów. Stanisławski pod koniec XIX wieku odbył liczne podróże artystyczne. Odwiedził Włochy, Hiszpanię, Szwajcarię, Niemcy, Austrię i Czechy. Wielokrotnie podróżował również w swe rodzinne strony – na Ukrainę. |
 „Ogródek” Jana Stanisławskiego Jan Stanisławski (1860–1907) to jeden z najwybitniejszych malarzy okresu Młodej Polski i doskonały pejzażysta, znany przede wszystkim z niewielkich krajobrazów. Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie przechowuje kilka krajobrazów o typowych dla malarza niewielkich rozmiarach. Wśród nich jest obraz zatytułowany Ogródek. |
 „Ogród w Dębnikach” Jana Stanisławskiego Jan Stanisławski (1860–1907) to jeden z najwybitniejszych malarzy okresu Młodej Polski i doskonały pejzażysta, znany przede wszystkim z niewielkich krajobrazów. Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie przechowuje kilka krajobrazów o typowych dla malarza niewielkich rozmiarach. Wśród nich jest obraz przedstawiający ogród w podkrakowskich Dębnikach. |
 Wilhelm Sasnal, bez tytułu Obraz Wilhelma Sasnala przedstawia widok płonącego samolotu Concorde. Artysta odtworzył kadr z amatorskiego filmu nakręconego z okna samochodu i będącego jedyną wideorejestracją przebiegu katastrofy na paryskim lotnisku Charles’a de Gaulle’a w 2000 roku. Prezentowany po raz pierwszy na wystawie Scena 2000 w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski obraz wpisuje się w serię płócien artysty połączonych tematyką katastrof i wypadków. Mimo iż Sasnal stworzył kilka obrazów dotyczących tematyki katastrofy concorde’a (pokazywanych w Galerii Bunkier Sztuki na wystawie POPelita), należy postrzegać każdy z nich jako osobne dzieło, a nie konkretny cykl prac. Głęboka fascynacja Sasnala nagraniami ukazującymi przebieg katastrofy świadczyć może o chęci artysty dotarcia do „prawdy”, wypatrzenia tego, co ukryte zostało pod warstwą słów, opisów i interpretacji. Dążenie to napędzane jest świadomością niemożliwości osiągnięcia celu. |
 „Scena pasterska na tle krajobrazu” Petera Philippa Roosa Prezentowany obraz przedstawia typową dla malarza scenę pasterską. Dzieło utrzymane jest w ciepłej, wąskiej gamie barwnej zdominowanej przez brązy. Doskonale uchwycona przez malarza pogoda przywołuje wrażenie gorących i wilgotnych sierpniowych popołudni – nad rozgrzaną, parującą ziemią gęstnieją ciemne, burzowe chmury, poniżej których lecą ptaki, uciekające przed zbliżającą się zawieruchą. |
 Obraz „Widok Bramy Mikołajskiej” Teodora Baltazara Stachowicza Widok części ulicy Mikołajskiej zamkniętej Bramą Mikołajską. Na lewo widoczne są charakterystyczne okratowania okien i wystające na ulicę rynny, na prawo fragmentaryczny widok kościoła Matki Boskiej Śnieżnej na Gródku. Brama nakryta dachem namiotowym z załamaniem, z otworem w przyziemiu zamkniętym... |
 Obraz „Widok Ratusza od północy” Teodora Baltazara Stachowicza Widok przedstawia gmach ratusza na Rynku Głównym w Krakowie, według stanu przed jego zburzeniem w 1820 roku. Na pierwszym planie widać renesansową część kompleksu z charakterystyczną attyką, po lewej — górne partie wieży ratuszowej... |
 Album z drzeworytami „Sto widoków Fuji” Hokusai, tom II Trzy tomy Stu widoków góry Fuji powszechnie ocenia się jako najwyższe osiągnięcie w zakresie ilustrowanych książek w Japonii, choć pierwsze dwa tomy stały na nieco wyższym poziomie niż trzeci, wydany później przez zupełnie innego wydawcę. Wraz z tomami Hokusai manga wywarły największy wpływ na sztukę Zachodu. |
Czy wiesz, że Pisarz Jan Wiktor i Szczawnica Jan Wiktor (1890–1967) był powieściopisarzem i publicystą, przede wszystkim piewcą krajobrazu i historii ziemi sądeckiej. Z Pieninami związany był od 1913 roku, kiedy to po raz pierwszy przybył do Szczawnicy na leczenie. Brał czynny udział w życiu... |
 Edward Dwurnik, „Obława na groźnego bandytę” Obraz był reakcją na stan wojenny w Polsce. Przedstawia wymyślone miasto, które – jak w większości obrazów Dwurnika – oglądamy z góry. W pierwszym momencie wszystko wydaje się spokojne, stabilne i bezpieczne. Dopiero wnikliwe spojrzenie odkrywa dramat miasta, w którym władzę przejęło wojsko. |
