Józsefváros to nazwa dzielnicy Budapesztu, która do dziś nosi ślady po bombardowaniach z czasów II wojny światowej oraz węgierskiej rewolucji 1956 roku. Charakterystyczne dla tego kwartału są puste przestrzenie. Dla Nemesa ubytki te są bardziej autentyczne od zabudowy, gdyż od ponad pół wieku wyglądają tak samo. Lewitujący mieszkańcy są metaforą wszystkich rodaków - nieufnych, introwertycznych, trwających w odosobnieniu.

Dzięki przywilejowi lokacyjnemu z  5 czerwca 1257 roku Bolesław Wstydliwy tchnął życie w podupadłe po tatarskim najeździe miasto i zdecydował o jego kształcie, który zachowało przez stulecia.

Jak rozwijał się lokowany na prawie magdeburskim Kraków? Jak zmieniały się jego najbardziej charakterystyczne budowle?  W końcu, jak wyobrażali sobie to miasto podróżnicy, rysownicy, kartografowie? Podpowiedzią mogą być widoki Krakowa przechowywane w muzeach i archiwach. Za naszym pośrednictwem może je obejrzeć szersza publiczność. Przypominamy kilka naszych krakowskich eksponatów.

Owalna tarcza, która zdobiła wejście do magistratu miejskiego Gorlic od przełomu XIX i XX wieku. Tarcza ma liczne przestrzeliny, będące dobitnym świadectwem walk toczonych w mieście i jego okolicy przez 6 miesięcy, na przełomie 1914 i 1915 roku. Miasto znajdowało się wówczas na linii frontu. O ostatecznym wyswobodzeniu Gorlic z okupacji rosyjskiej zdecydowała bitwa pod Gorlicami, która została stoczona 2 maja 1915 roku.

Cóż znaczy znane powiedzenie „miejskie powietrze czyni wolnym”? Jaka jest jego geneza? Wolność w mieście? W tym gąszczu ulic, w ciągłym ludzkim tłumie, w ograniczonej bezmiarem budynków przestrzeni? Czy wolność nie kojarzy się raczej z wiejskim krajobrazem? Stwierdzenie to ugruntowało się w średniowieczu, w związku z rozkwitem miast jako ośrodków wymiany handlowej. Początkowo ludzie zajmujący się handlem i rzemiosłem nie różnili się niczym od chłopów. Byli tak samo zależni od feudała, czyli pana, z którego ziemi korzystali.

Projekt Wojciecha Gilewicza Rewitalizacje został zrealizowany w 2007 roku w Sanoku. Wieloletnia marginalizacja miasta i wykluczanie go z kompleksowych projektów modernizacji skłoniły artystę do podjęcia własnej, niesztampowej interwencji, wykorzystującej iluzjonistyczny potencjał malarstwa. Zamierzeniem akcji była naprawa wizualnych niedostatków tkanki miejskiej, uzupełnienie jej ubytków za pomocą obrazów, a przez to przynajmniej jej tymczasowa i prowizoryczna rewitalizacja. Podczas kilkutygodniowej pracy artysty w przestrzeni publicznej Sanoka malarskie atrapy rzeczywistości przysłoniły postępującą degradację i zaniedbanie budynków oraz ulic. Zastąpiły one brakujące kafle okładzin ściennych, ukryły rażący brud i liszaje na elewacjach, wypełniły ubytki tynku, wpasowując się w nie idealnie kształtem.

Wśród przechowywanych w zbiorach Muzeum Okręgowego w Tarnowie pamiątek po dawnych władzach miejskich wyjątkowe miejsce zajmuje zespół trzech identycznych dzbanów cynowych. Naczynia te powstały w Gdańsku w 1639 roku, prawdopodobnie w warsztacie konwisarskim mistrza Assmusa Viriana.

Widok części ulicy Mikołajskiej zamkniętej Bramą Mikołajską. Na lewo widoczne są charakterystyczne okratowania okien i wystające na ulicę rynny, na prawo fragmentaryczny widok kościoła Matki Boskiej Śnieżnej na Gródku. Brama nakryta dachem namiotowym z załamaniem, z otworem w przyziemiu zamkniętym...

Widok zamieszczony w VI tomie publikacji Georga Brauna i Franza Hogenberga Civitates Orbis Terrarum (Kolonia 1617, tabl. 44). Wśród zamieszczonych w tomie dwunastu miast Polski tylko Kraków ilustrowany jest dwoma widokami. Drugi widok przedstawia Kraków i Kazimierz widziane z góry Lasoty u podnóża kopca Krakusa. Zbocze wzniesienia, z wyraźnie zaznaczoną drogą, opada w kierunku rzeki i miasta. Z lewej, na prawym brzegu Wisły, znajdują się nieliczne zabudowania i kościół św. Leonarda widoczne na tle murów Kazimierza z bramami — nazwy najważniejszych budowli wymienione są w legendzie. Zabudowa Kazimierza bez widocznego ładu.

Pergamin z pieczęcią miasta Koszyc wyciśniętą w zielonym wosku, przywieszoną na zielonych i różowych niciach.

Kraków miał stać się ważnym węzłem dla transportu wodnego. Cały pomysł ujrzał światło dzienne w roku 1901, wiedeńska Rada Państwa uchwaliła wtedy tzw. ustawę Koerberowską (od nazwiska austriackiego premiera Ernsta von Koerbera, inicjatora jej uchwalenia). Ustawa miała ogromny budżet (1 mld koron), zakładała budowę nowych dróg wodnych...