Kim byli świątnicy wawelscy? Jakie było ich zadanie i co to ma wspólnego z podkrakowską miejscowością? Otóż w XI wieku ówczesne Górki, a dzisiejsze Świątniki Górne stały się wsią służebną wobec katedry krakowskiej, obok pobliskich Szczytników, Trąbek i Świątnik Dolnych.

Płyta upamiętniająca miejsce pochówku królowej Jadwigi, wykonana z czarnego marmuru dębnickiego, znajduje się po stronie północnego podestu pod ołtarz główny w katedrze na Wawelu. Cała część wschodnia prezbiterium jest wyniesiona znacznie nad poziom posadzki, tworząc obszerną platformę służącą do celebrowania uroczystości liturgicznych. Na jej środku oraz po bokach znajdują się trzy identyczne występy. Środkowy z nich tworzy wielka, odlana z brązu tumba kardynała Fryderyka Jagiellończyka (zm. 1503), natomiast w południowym znajduje się grób biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego (zm. 1657), w czasach którego przeprowadzona została nowa aranżacja tej części kościoła. 

Kłódka wykonana w Świątnikach Górnych na potrzeby katedry na Wawelu. Kłódka sekretna, kuta, z kabłąkiem o przekroju kwadratowym, z dwoma ruchomymi filarami i bramkowym zamknięciem wejścia na klucz. Kłódka posiada trzy klucze oraz zabezpieczenie przed złodziejami w postaci zapadki z zębatym ostrzem ukrytym wewnątrz kłódki. Ostrze zwalniane jest po naciśnięciu rączki (uchwytu). Drzwiczki kłódki otwierane są poprzez uruchomienie najmniejszym kluczem ozdobnych filarów, co pozwala  na ustawienie ich w odpowiedniej pozycji tak, by po naciśnięciu jednego z elementów zdobiącego czoło kłódki  otworzyć bramkę chroniącą wejście na klucz. 

Pod koniec XIX wieku niezwykle silne były nastroje patriotyczne wśród Polaków, a królowa Jadwiga coraz częściej stawała się symbolem świetnej przeszłości narodu pozbawionego wówczas niepodległości. Kult Jadwigi nasilił się szczególnie w dobie obchodów pięćsetlecia chrztu Litwy i unii w Krewie w roku 1886. Do otwarcia grobu Andegawenki doszło 22 stycznia 1887 roku podczas rozpoczętej z inicjatywy kardynała Albina Dunajewskiego konserwacji prezbiterium katedry na Wawelu.

Strój, który nosili świątnicy wawelscy od 1596 roku do lat 50. XX wieku.

Fotografia artystyczna Jana Motyki przedstawia Wawel zarysowany białą linią, boczną elewację katedry wawelskiej z Wieżą Srebrnych Dzwonów, Kaplicą Wawelską i Zygmuntowską. Na pierwszym planie: na alejce stoi dwóch mężczyzn, jeden stoi przed sztalugami...

Rzeźba ukazuje postać króla, stojącego w kontrapoście, zwróconego nieznacznie w lewo. Powtarza – z pewnymi modyfikacjami – formę wyrzeźbionego z marmuru węgierskiego posągu św. Zygmunta, umieszczonego w prawej niszy w ścianie południowej (tzw. tronowej) Kaplicy Zygmuntowskiej.

Fabryka artystycznych odlewów metalowych, założona w Królestwie Polskim, w Warszawie, przez pochodzącego z Prus Karola Fryderyka Mintera, zasłynęła z wyprodukowanej w latach 1845–1879 salonowej galanterii o patriotycznym wydźwięku, tak zwanych pamiątek krajowych. Do serii tej należał zespół dwudziestu jeden pomników władców Polski, w tym szesnaście zminiaturyzowanych kopii nagrobków królewskich i książęcych, a wśród nich dziewięć nagrobków królewskich z Wawelu.

Nagrobek Kazimierza IV jest jednym z największych arcydzieł sztuki późnogotyckiej. Z jednej strony nawiązuje wyraźnie do miejscowej tradycji zapoczątkowanej przez nagrobek Władysława I Łokietka, z drugiej odznacza się szeregiem unikatowych rozwiązań ikonograficznych, świadczących o erudycji miejscowych środowisk intelektualnych. Przyjmuje się, że twórcą programu ikonograficznego tego dzieła był włoski humanista przybyły na dwór krakowski z Rzymu – Filippo Buonaccorsi zw. Kallimachem. Na płycie wierzchniej tumby spoczywa król, jednak sposób jego pokazania jest zupełnie wyjątkowy. To wizerunek skrajnie ekspresyjny i werystyczny, albowiem władcę ukazano w skurczu agonii.

Pomnik jest datowany inskrypcją na rok 1492 i nosi sygnatury dwóch artystów. Pod stopami króla znajduje się gmerk (kreskowy, abstrakcyjny znak autorski używany przez późnośredniowiecznych rzemieślników) oraz sygnatura głównego twórcy, którym był norymberski rzeźbiarz Wit Stwosz.

W wieku XIX na fali patriotycznych uniesień wzrósł kult Jadwigi, jako osoby wcielającej nie tylko ideały chrześcijańskie, ale też uosabiającej świetną przeszłość Polski. Uległ on nasileniu szczególnie w dobie obchodów pięćsetlecia chrztu Litwy i unii w Krewie w roku 1886. Kiedy rok później z woli kardynała Albina Dunajewskiego rozpoczęła się konserwacja prezbiterium katedry na Wawelu, w dniu 22 stycznia 1887 otwarto grób królowej.