Najstarsze wydanie dzieła na temat historii Polski autorstwa Marcina Kromera z Bazylei z 1555 roku. Nosi tytuł: De origine et rebus gestis polonorum, czyli O pochodzeniu i czynach Polaków. Drukowana księga autorstwa Kromera (po łacinie) ukazuje historyczny stan wiedzy szesnastowiecznego badacza oraz jest ciekawym źródłem z zakresu współczesnych kronikarzowi badań nad najdawniejszymi dziejami Polski. Należy jednak ten starodruk rozpatrywać tylko w kontekście historycznym, jako cenny zabytek. Mylne byłoby doszukiwanie się w nim merytorycznych i ścisłych informacji z zakresu historii naszego narodu.

Choć w ocenie specjalistów określenie „katowski” nie odzwierciedla rzeczywistego przeznaczenia broni, według legendy wymierzono nim karę dwóm gwarkom, którzy chcąc okraść kościół Najświętszej Panny (wchodzący w skład rozebranego częściowo w XIX wieku opactwa Augustianów), naruszyli stabilność... 

Barwna fotografia „Okolice Krakowa, wiejska scena rodzajowa” Tadeusza Rzący została wykonana techniką autochromu. Metoda ta została wynaleziona 17 grudnia 1903 roku przez braci Louisa i Augusta Lumière’ów, tych samych, od których rozpoczęła się historia kina. 

Rzecz miała miejscu w Paryżu, w okolicach słynnej karuzeli – ogromnego diabelskiego koła – zwanej La Grande Roue (utrwalonej później na obrazie Szermierka). Była niedziela, 6 kwietnia 1914 roku. O godzinie 11.15 stanęli naprzeciwko siebie Leon Chwistek i Władysław Dunin-Borkowski, rówieśnicy i koledzy po fachu, jeszcze z czasów studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Obaj znaleźli się w Paryżu, by kontynuować swoje studia, Chwistek – rysunek, a Borkowski – malarstwo. Obaj byli też zaangażowani w działalność paryskiego oddziału paramilitarnego Związku Strzeleckiego będącego podstawą Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, do których wkrótce obaj zresztą wstąpili.

Biecz to miasteczko, które wywołuje tęsknotę za minionym czasem. Ślady przeszłości można tu spotkać niemal na każdym kroku. W 1311 roku Biecz stał się miastem królewskim. Wówczas to Władysław Łokietek przyłączył go na stałe do dóbr stołowych królewskich. Równolegle rozwijał się także Biecz...

Cóż znaczy znane powiedzenie „miejskie powietrze czyni wolnym”? Jaka jest jego geneza? Wolność w mieście? W tym gąszczu ulic, w ciągłym ludzkim tłumie, w ograniczonej bezmiarem budynków przestrzeni? Czy wolność nie kojarzy się raczej z wiejskim krajobrazem? Stwierdzenie to ugruntowało się w średniowieczu, w związku z rozkwitem miast jako ośrodków wymiany handlowej. Początkowo ludzie zajmujący się handlem i rzemiosłem nie różnili się niczym od chłopów. Byli tak samo zależni od feudała, czyli pana, z którego ziemi korzystali.

Eksponat pochodzi z bogatej kolekcji biżuterii patriotycznej zgromadzonej w muzeum w Chrzanowie. Biżuteria ta bywa nazywana też żałobną, gdyż często pochodzi już z okresu żałoby narodowej, jaka nastała na ziemiach polskich po klęsce powstania styczniowego 1863 roku. 

W czasach stanu wojennego Nowa Huta była największym bastionem działającego wówczas w podziemiu Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Odbywały się tutaj ogromne manifestacje, często przeradzające się w dramatyczne starcia z władzą. Z czasem jednak działalność niszczonego represjami podziemia zaczęła się wyczerpywać i ostatecznie ograniczyła się do wydawania podziemnych gazetek oraz do samopomocy. Sytuacja zmieniła się dopiero pod koniec lat 80. XX wieku, gdy do głosu doszła nowa generacja działaczy. Jej trzon stanowili młodzi robotnicy, studenci oraz uczniowie należący najczęściej do takich organizacji, jak: Konfederacja Polski Niepodległej, Solidarność Walcząca, Ruch Wolność i Pokój czy Federacja Młodzieży Walczącej.

Obraz ukazuje Henryka Dembińskiego (1791—1864), weterana wojen napoleońskich, wybitnego dowódcę i stratega w powstaniu listopadowym, jednego z przywódców rewolucji węgierskiej 1848—1849, siedzącego w zamyśleniu, w namiocie sztabowym, z widoczną w dali, pod uchyloną zasłoną, sceną bitwy. Obraz symbolicznie nawiązuje do dzieła mistrza Rodakowskiego, Léona Cognieta (1794—1880), który po upadku powstania listopadowego namalował obraz Praga 1831, ukazujący świeże pobojowisko i stojącego na jego tle oficera, którego postawa i wyraz twarzy znamionowały nieugiętość i zapowiedź zemsty.

Prezentowany ołówkowy rysunek Jana Matejki jest szkicem do niewykonanego obrazu Długosz i św. Kazimierz. Matejko często podejmował tematy historyczne z okresu panowania Jagiellonów. Wymienić można m.in. takie obrazy jak: Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony, kiedy wieść przychodzi o utracie Smoleńska (1862), Unia lubelska (1869), Zawieszenie dzwonu Zygmunta (1874) czy Hołd pruski (1880–1882).