|
 Model chaty orawskiej Model architektoniczny w skali około 1:10, będący odwzorowaniem zinwentaryzowanej w terenie autentycznej chałupy z Górnej Orawy. Wykonany został w nieistniejącej dziś pracowni modelarskiej Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Przedstawia wiejską chałupę o jednotraktowym układzie, szerokofrontową, o przeznaczeniu mieszkalno-inwentarskim. |
 Fajka podhalańska Fajka gliniana, okuta blachą alpakową, z drewnianym cybuchem. Zdobiona rytym i stempelkowym ornamentem geometrycznym oraz doczepionymi metalowymi kółeczkami (zbyrkadłami). Przykrywka fajki zakończona metalową, ośmioboczną, stożkowatą sterczyną (cubką), na szczycie której umieszczona jest wycięta z blachy sylwetka kogutka (kohutek). Cybuszek połączony z szyjką fajki podwójnym łańcuszkiem. |
 Dudy podhalańskie Dudy podhalańskie — gw. koza, dudy, dudzicki, gajdy — czterogłosowy instrument z grupy aerofonów stroikowych. Składa się ze skórzanego worka stanowiącego rezerwuar powietrza potrzebnego do dęcia w piszczałki — miecha, ustnika, przez który dudziarz nadyma instrument — duhaca, piszczałki burdonowej — bąka, oraz krótkiej, potrójnej piszczałki melodyczno-burdonowej, na której dudziarz gra — gajdzicy — osadzonej w drewnianej oprawie imitującej głowę kozy. |
 Spinka do koszuli męskiej podhalańskiej Spinka do koszuli — występująca w stroju podhalańskim ozdoba do spinania na piersiach męskiej koszuli. Zakupiona do zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w 1924 roku przez Juliusza Zborowskiego, dyrektora tej placówki, od Ignacego Prokopa „Magdziarza” z Ratułowa, za trzy miliony marek polskich. |
 Cucha biała podhalańska Cucha biała — gw. cucha bioła — rodzaj tradycyjnego wierzchniego okrycia noszonego przez mężczyzn na Podhalu. Prezentowana cucha stanowiła element stroju odświętnego. Uszył ją i zapewne również ozdobił w 1966 roku Czesław Styrczula-Maśniak, uznany krawiec ludowy z Dzianisza... |
 Cucha orawska Prezentowany obiekt to wierzchnie okrycie męskie z brązowego sukna, podszyte od spodu niebiesko-białym materiałem fabrycznym w jodełkę. Na kołnierzu i u dołu rękawów widoczny jest ozdobnie stebnowany czarny materiał. Po obu stronach znajdują się kieszenie (łącznie 4): wszywane z patką i bez, obszyte czarną lamówką. Brzegi cuchy także są lamowane. Guziki umieszczono w dwóch rzędach (łącznie 6), przy czym jeden jest pokryty materiałem. |
Czy wiesz, że O sposobach przechowywania tytoniu na Podhalu Tytoń (habrykę) górale przechowywali w skórzanych woreczkach, tak zwanych miechórach, wykonywanych z cienko wyprawionej kociej, baraniej lub króliczej skórki, albo też w woreczkach z odpowiednio spreparowanych świńskich pęcherzy, tzw. maharzýnach, zawiązywanych rzemykiem. Przechowywany w nich... |
Czy wiesz, że Dudy czy kobza? Czym różnią się dudy od kobzy? Te dwa często utożsamiane z sobą instrumenty różnią się tak naprawdę wszystkim. Dzieli je choćby to, że należą do dwóch odrębnych grup. O ile dudy, popularne również w Polsce, to instrument dmuchany wykonany ze skóry i elementów drewnianych/kostnych... |
 Męski strój ludowy — górale szczawniccy Dziś elementy starego męskiego stroju szczawnickiego można zobaczyć już tylko w zbiorach Muzeum Pienińskiego. Obecny strój męski górali szczawnickich składa się z czarnego filcowego kapelusza ozdobionego nad krezą, płóciennej koszuli z niewielką stójką, bez kołnierzyka, sukiennej kamizelki w kolorze niebieskim ozdobnie haftowanej na plecach i połach przednich, krótkiej cuchy z brązowego sukna zarzucanej na ramię, kożucha bez rękawów, sukiennych białych spodni, haftowanych wzdłuż rozcięć u dołu nogawek i przy górnym rozcięciu, wzdłuż szwów, kierpców. |
 Rzeźba drewniana „Góral” Rzeźba drewniana, pełna, przedstawiająca postać męską ubraną w strój ludowy przypominający ubiór górali podhalańskich z drugiej połowy XIX wieku. Do zbiorów Muzeum Tatrzańskiego została zakupiona w latach 90. XX wieku. Brak informacji na temat jej autora oraz miejsca i czasu wykonania. |
 Opasek podhalański Opasek — gw. oposek — góralski, skórzany, ozdobny, szeroki trzos, zapinany na kilka metalowych klamer. Przedmiot pochodzi z podhalańskiej wioski Ząb (do 1965 roku nazwa wioski brzmiała Zubsuche). Wykonany został prawdopodobnie w wieku XIX, lecz jego wytwórca, miejsce wykonania i czas ostatniego użytkowania nie są znane. W 1961 roku został zakupiony do zbiorów etnograficznych Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. |
 Kierpce męskie podhalańskie Kierpce (gw. kyrpce) — tradycyjne obuwie Podhalan — wykonane z wyprawionej skóry bydlęcej, z długimi rzemieniami służącymi do ich mocowania. Pochodzą z podhalańskiej wsi Bukowina Tatrzańska, gdzie wykonano je na początku XX wieku. Ich wytwórca i czas ostatniego użytkowania nie są znane. |
 Spodnie orawskie Prezentowane spodnie uszył Jan Paniak z Jabłonki na zamówienie skansenu w Zubrzycy. Jest to typowy przykład paradnych spodni orawskich, używanych na Górnej Orawie nie na co dzień, ale od święta. Jeszcze w latach 60. XX wieku noszono je sporadycznie podczas wielkich uroczystości religijnych i kościelnych. Dzisiaj tradycja ubioru orawskiego jest kultywowana przede wszystkim przez zespoły regionalne. |
 Kabat kobiecy orawski Ten typ bluzek, zwanych też kabotkami, był bardzo popularny na Orawie w XIX i na początku XX wieku. Występował we wszystkich miejscowościach orawskich właściwie do końca okresu międzywojennego. Często był wzorowany na secesyjnej modzie mieszczańskiej, która przez jarmarczny handel przenikała na wieś, także na Orawę. W zdobnictwie i charakterze kroju tej bluzki widać również wpływ kultury węgierskiej. |
Czy wiesz, że Dudy szkockie... dudy polskie! Choć dudy kojarzą się zwykle ze Szkocją, nie można zapomnieć o tym, że należały one do najpopularniejszych instrumentów ludowych używanych dawniej w Polsce! Znane były również na Podhalu, gdzie niemal każda wioska miała swojego dudziarza, zarabiającego grą na tym instrumencie... |
Czy wiesz, że Teatralne konotacje nazw nowohuckich osiedli Z powstaniem Teatru Ludowego związana jest ciekawa historia. Gdy zaczynano budować Nową Hutę, nie myślano właściwie o funkcjach kulturalnych nowego miasta, koncentrując się na jak najszybszym powstaniu mieszkań. W miejscu pozbawionym wysublimowanych rozrywek, mieszkańcy byli narażeni na wszelakie... |
Czy wiesz, że Pisarz Jan Wiktor i Szczawnica Jan Wiktor (1890–1967) był powieściopisarzem i publicystą, przede wszystkim piewcą krajobrazu i historii ziemi sądeckiej. Z Pieninami związany był od 1913 roku, kiedy to po raz pierwszy przybył do Szczawnicy na leczenie. Brał czynny udział w życiu... |
Czy wiesz, że Obrazy na szkle Obrazy na szkle maluje się w odwrotnej kolejności niż te na płótnie czy papierze, kreśląc najpierw kontury, a potem wypełniając je detalami i nakładając kolor. Obrazy malowane tą techniką ze względu na żywą kolorystykę i trwałość stanowiły konkurencję dla drzeworytów bardzo... |
Czy wiesz, że Jak wyglądał warsztat pracy fajkarza i spinkarza Warsztat pracy fajkarza, a także spinkarza stanowił nieduży stolik na czterech szeroko rozstawionych nogach, z niezbyt głęboką szufladą, obrzeżony z trzech stron niewysokimi listwami, ażeby narzędzia i leżące na nim wyroby się nie zsuwały. Było do niego przytwierdzone małe żelazne kowadełko, a na blacie położone narzędzia, skrawki blachy, nity i różne drobiazgi mogące się przydać. W szufladzie przechowywano większe kawałki blachy oraz niewykończone i gotowe wyroby. Warsztat był ustawiany w chałupie zazwyczaj pod oknem w izbie czarnej, a w ciepłe, słoneczne dni wynoszony na zewnątrz. |
Czy wiesz, że Sekrety pracy dudziarza − dudy z barana lub kozy Dudziarze wykonywali instrumenty zazwyczaj sami, tylko czasami elementy trudniejsze do sporządzenia (np. bąka, głowę) kupowali, np. na słowackim Liptowie. Dudy zamawiano również u wyspecjalizowanych wytwórców. Instrumenty te wytwarzano z łatwo dostępnych surowców. Na miechy przeznaczano... |
