|
 Model chaty orawskiej Model architektoniczny w skali około 1:10, będący odwzorowaniem zinwentaryzowanej w terenie autentycznej chałupy z Górnej Orawy. Wykonany został w nieistniejącej dziś pracowni modelarskiej Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Przedstawia wiejską chałupę o jednotraktowym układzie, szerokofrontową, o przeznaczeniu mieszkalno-inwentarskim. |
 Fajka podhalańska Fajka gliniana, okuta blachą alpakową, z drewnianym cybuchem. Zdobiona rytym i stempelkowym ornamentem geometrycznym oraz doczepionymi metalowymi kółeczkami (zbyrkadłami). Przykrywka fajki zakończona metalową, ośmioboczną, stożkowatą sterczyną (cubką), na szczycie której umieszczona jest wycięta z blachy sylwetka kogutka (kohutek). Cybuszek połączony z szyjką fajki podwójnym łańcuszkiem. |
 Dudy podhalańskie Dudy podhalańskie — gw. koza, dudy, dudzicki, gajdy — czterogłosowy instrument z grupy aerofonów stroikowych. Składa się ze skórzanego worka stanowiącego rezerwuar powietrza potrzebnego do dęcia w piszczałki — miecha, ustnika, przez który dudziarz nadyma instrument — duhaca, piszczałki burdonowej — bąka, oraz krótkiej, potrójnej piszczałki melodyczno-burdonowej, na której dudziarz gra — gajdzicy — osadzonej w drewnianej oprawie imitującej głowę kozy. |
 Spinka do koszuli męskiej podhalańskiej Spinka do koszuli — występująca w stroju podhalańskim ozdoba do spinania na piersiach męskiej koszuli. Zakupiona do zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w 1924 roku przez Juliusza Zborowskiego, dyrektora tej placówki, od Ignacego Prokopa „Magdziarza” z Ratułowa, za trzy miliony marek polskich. |
 Cucha biała podhalańska Cucha biała — gw. cucha bioła — rodzaj tradycyjnego wierzchniego okrycia noszonego przez mężczyzn na Podhalu. Prezentowana cucha stanowiła element stroju odświętnego. Uszył ją i zapewne również ozdobił w 1966 roku Czesław Styrczula-Maśniak, uznany krawiec ludowy z Dzianisza... |
 Cucha orawska Prezentowany obiekt to wierzchnie okrycie męskie z brązowego sukna, podszyte od spodu niebiesko-białym materiałem fabrycznym w jodełkę. Na kołnierzu i u dołu rękawów widoczny jest ozdobnie stebnowany czarny materiał. Po obu stronach znajdują się kieszenie (łącznie 4): wszywane z patką i bez, obszyte czarną lamówką. Brzegi cuchy także są lamowane. Guziki umieszczono w dwóch rzędach (łącznie 6), przy czym jeden jest pokryty materiałem. |
Czy wiesz, że O sposobach przechowywania tytoniu na Podhalu Tytoń (habrykę) górale przechowywali w skórzanych woreczkach, tak zwanych miechórach, wykonywanych z cienko wyprawionej kociej, baraniej lub króliczej skórki, albo też w woreczkach z odpowiednio spreparowanych świńskich pęcherzy, tzw. maharzýnach, zawiązywanych rzemykiem. Przechowywany w nich... |
Czy wiesz, że Dudy czy kobza? Czym różnią się dudy od kobzy? Te dwa często utożsamiane z sobą instrumenty różnią się tak naprawdę wszystkim. Dzieli je choćby to, że należą do dwóch odrębnych grup. O ile dudy, popularne również w Polsce, to instrument dmuchany wykonany ze skóry i elementów drewnianych/kostnych... |
 Męski strój ludowy — górale szczawniccy Dziś elementy starego męskiego stroju szczawnickiego można zobaczyć już tylko w zbiorach Muzeum Pienińskiego. Obecny strój męski górali szczawnickich składa się z czarnego filcowego kapelusza ozdobionego nad krezą, płóciennej koszuli z niewielką stójką, bez kołnierzyka, sukiennej kamizelki w kolorze niebieskim ozdobnie haftowanej na plecach i połach przednich, krótkiej cuchy z brązowego sukna zarzucanej na ramię, kożucha bez rękawów, sukiennych białych spodni, haftowanych wzdłuż rozcięć u dołu nogawek i przy górnym rozcięciu, wzdłuż szwów, kierpców. |
 Rzeźba drewniana „Góral” Rzeźba drewniana, pełna, przedstawiająca postać męską ubraną w strój ludowy przypominający ubiór górali podhalańskich z drugiej połowy XIX wieku. Do zbiorów Muzeum Tatrzańskiego została zakupiona w latach 90. XX wieku. Brak informacji na temat jej autora oraz miejsca i czasu wykonania. |
 Spódnica taftowa podhalańska Spódnica (gw. spodnica) z tafty jedwabnej, broszowanej nicią jedwabną — element odświętnego stroju kobiecego z Podhala. Spódnica pochodzi z Zakopanego lub jego najbliższych okolic. Materiał, z którego jest uszyta, datowany jest na drugą połowę XVIII wieku. Nieznany jest czas wykonania spódnicy i okres jej... |
 Spódnica podhalańska „farbonica” Spódnica, zwana farbanicą lub farbonicą, będąca elementem dawnego stroju podhalańskiego. Uszyta z płótna lnianego tkanego na domowym warsztacie tkackim, drukowanego ręcznie techniką batikową i farbowanego w indygo w wiejskiej farbiarni w Chochołowie, której właścicielem był Ferdynand König, zięć Jana Krzeptowskiego Sabały. Na Podhalu kobiety nosiły takie spódnice w drugiej połowie XIX stulecia. |
 Gorset sukienny podhalański Gorset — element tradycyjnego ubioru kobiecego na Podhalu — wykonany z samodziałowego sukna koloru brązowego, z charakterystycznym trójkątnym zębem, tak zwanym szczytkiem, wykrojonym pośrodku górnej części przodów i pleców.
Gorset pochodzi z podhalańskiej wsi Dzianisz leżącej na północ od Zakopanego. Tu w latach 1887–1893 góral o nazwisku Styrczula sprzedał go małżeństwu kolekcjonerów — Marii i Bronisławowi Dembowskim. W ten sposób prezentowany przedmiot wszedł w skład jednej z największych i najciekawszych XIX-wiecznych kolekcji etnograficznych z Podhala. W 1922 roku zbiór ten, drogą zapisu, stał się własnością Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. |
 Opasek podhalański Opasek — gw. oposek — góralski, skórzany, ozdobny, szeroki trzos, zapinany na kilka metalowych klamer. Przedmiot pochodzi z podhalańskiej wioski Ząb (do 1965 roku nazwa wioski brzmiała Zubsuche). Wykonany został prawdopodobnie w wieku XIX, lecz jego wytwórca, miejsce wykonania i czas ostatniego użytkowania nie są znane. W 1961 roku został zakupiony do zbiorów etnograficznych Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. |
 Kierpce męskie podhalańskie Kierpce (gw. kyrpce) — tradycyjne obuwie Podhalan — wykonane z wyprawionej skóry bydlęcej, z długimi rzemieniami służącymi do ich mocowania. Pochodzą z podhalańskiej wsi Bukowina Tatrzańska, gdzie wykonano je na początku XX wieku. Ich wytwórca i czas ostatniego użytkowania nie są znane. |
 Spodnie orawskie Prezentowane spodnie uszył Jan Paniak z Jabłonki na zamówienie skansenu w Zubrzycy. Jest to typowy przykład paradnych spodni orawskich, używanych na Górnej Orawie nie na co dzień, ale od święta. Jeszcze w latach 60. XX wieku noszono je sporadycznie podczas wielkich uroczystości religijnych i kościelnych. Dzisiaj tradycja ubioru orawskiego jest kultywowana przede wszystkim przez zespoły regionalne. |
 Spódnica orawska Prezentowany obiekt to szeroka spódnica z granatowego kretonu pokrytego białym nadrukiem o wzorze roślinnym (konturowe listki koniczyny), nawiązującym do XIX-wiecznych, manufakturowych tzw. tłoczelin. Posiada tradycyjny krój.
Spódnice te, były bardzo popularne na Orawie w XIX i na początku XX wieku. Typ ten przedstawia duży wpływ kultury węgierskiej. W stroju górali orawskich, szczególnie z XIX i początku XX wieku, zaznacza się silne oddziaływanie kultury karpackiej, szczególnie słowackiej i węgierskiej. |
 Kabat kobiecy orawski Ten typ bluzek, zwanych też kabotkami, był bardzo popularny na Orawie w XIX i na początku XX wieku. Występował we wszystkich miejscowościach orawskich właściwie do końca okresu międzywojennego. Często był wzorowany na secesyjnej modzie mieszczańskiej, która przez jarmarczny handel przenikała na wieś, także na Orawę. W zdobnictwie i charakterze kroju tej bluzki widać również wpływ kultury węgierskiej. |
 „Zakopane. Górale pod kościołem” Fotografia przedstawia liczną grupę górali stojących pod nowym kościołem parafialnym przy Krupówkach (pod wezwaniem św. Rodziny). Jest rok 1901. Fotografia daje wyobrażenie stroju i obyczajów górali, przedstawia też fragmentaryczny widok nowego w tamtych czasach kościoła. Stanowi przykład dobrej fotografii amatorskiej w technice czarno-białej, tonowanej, a pochodzi z albumu krakowskiej rodziny Pusłowskich. Autorem zdjęcia mógł być Ksawery Pusłowski. Muzeum Historii Fotografii posiada trzy takie albumy zawierajace przedstawienia Tatr, Zakopanego, Pienin, wsi Frydman, wybrzeża Morza Śródziemnego, Bretanii, Krakowa i inne widoki. Kilka fotografii przedstawia też chłopów podkrakowskich na targu na placu Szczepańskim w Krakowie. |
Czy wiesz, że Dudy szkockie... dudy polskie! Choć dudy kojarzą się zwykle ze Szkocją, nie można zapomnieć o tym, że należały one do najpopularniejszych instrumentów ludowych używanych dawniej w Polsce! Znane były również na Podhalu, gdzie niemal każda wioska miała swojego dudziarza, zarabiającego grą na tym instrumencie... |
