|
Czy wiesz, że Złoża żup krakowskich W Polsce historia eksploatacji soli związana jest z morskimi utworami miocenu wypełniającymi zapadlisko przedkarpackie. Seria solna, o miąższości od 250 m w okolicy Wieliczki do 1500 m koło Wojnicza, zbudowana jest z osadów pięciu cyklotemów, tzn. pięciu cykli sedymentacji rozpoczynających się zwykle od skał okruchowych i ilastych (piaskowce, mułowce, iłowce), następnie osadzających się skał ilasto-wapnistych i iłowców anhydrytowych, a na koniec anhydrytów i soli kamiennych. |
Czy wiesz, że Odkryj czarę krok po kroku Jakie opowieści wyryto na powierzchni czary? Kim są postaci przedstawione na naczyniu? Dzięki technice 3D, obracając czarę, można odczytać całą biblijną historię zapisaną w starotestamentowej Księdze Sędziów. Zapraszamy do lektury i wędrówki po detalach i sekretach tego drogocennego przedmiotu... |
Czy wiesz, że Liliowce to nie tylko kwiaty Liliowce to gromada z typu szkarłupni, która obejmuje około 700 gatunków morskich bezkręgowców, występujących głównie w głębokich wodach. Ich ciało kształtem przypomina kielich, posiadają pięć lub więcej pierzastych ramion, obrzeżonych pierzastymi wyrostkami, które zawierają narządy rozrodcze. Znajdują się na nich także liczne nóżki ambulakralne o funkcji zmysłowej. |
Czy wiesz, że O diable, który chciał ukryć podolkuskie kopalnie srebra Jedna z olkuskich legend przekazywanych przez pokolenia opowiada o kopalniach srebra, którym miasto zawdzięczało swój dobrobyt. Pewnego dnia diabeł postanowił zasypać cenne dla mieszkańców regionu wyrobiska. Nabrał piasku znad... |
Czy wiesz, że Wzór organiczny Natura, pozornie nieprzewidywalna, zaskakuje człowieka regularnością, rytmem, a niekiedy nawet tworzeniem form geometrycznych. Idealnie rozchodzące się kręgi na wodzie, klucz lecących gęsi, grzyby tworzące okrąg w lesie – wzbudzają zachwyt, jednak zdziwienie ich odkryciem jest większe. Wrażenie to wynika z kojarzenia zmysłu porządku z właściwością umysłu wyłącznie ludzkiego i efektem jego wytwórczości, w przeciwieństwie do nieregularności cechującej świat ożywiony. Nic bardziej mylnego. |
 Amonit „Euaspidoceras paucituberkulatum Arkell” Prezentowany okaz pochodzi z okresu jury górnej. Jest duży i dobrze zachowany. Posiada spiralnie płasko zwiniętą muszlę, bogato ornamentowaną. |
 Sfaleryt Prezentowany okaz jest unikatowy w skali światowej ze względu na miejsce występowania kolomorficznych rud cynku i ołowiu określanych mianem blendy skorupowej. Przyjmuje formę drobnoziarnistych, zbitych mas, które po wypolerowaniu powierzchni, jak w przypadku tego sfalerytu, są bardzo efektowne. |
 Zęby ichtiozaura Prezentowane okazy to skamieniałości z zachowanymi pojedynczo trzema zębami rybojaszczura datowanymi na okres górnej jury, a więc od —163 mln do —145 mln lat temu. |
 Kalcyt z markasytem Prezentowany okaz to zbite i ziarniste skupisko markasytu, na którym wyrosły kryształy kalcytu. |
 Jeżowiec „Rhabdocidaris nobilis” Jeżowiec Rhabdocidaris nobilis to wymarły gatunek jeżowca regularnego, który należy do gromady morskich, wolno żyjących szkarłupni. Nazwa gromady pochodzi z greckiego słowa echinos – jeż, i eidos – postać. |
 Kalcyt („szczotka”) Kalcyt to minerał z gromady węglanów, inaczej węglan wapnia. Jego nazwa pochodzi od greckiego chalix i łacińskiego calx (calcis), oznaczającego „wapno”, w nawiązaniu do tradycyjnego zastosowania tego minerału. Występuje często w żyłach kruszcowych, w próżniach wśród melafirów i bazaltów, tworząc formy naciekowe w jaskiniach. Jest składnikiem szkieletów wielu organizmów. |
 Malachit – „nerkowiec” Malachit to minerał z gromady węglanów, który należy do minerałów pospolitych i szeroko rozpowszechnionych na Ziemi. Od czasów starożytnych był ceniony jako kamień ozdobny, amulet i środek leczniczy. Używano go do wyrobu biżuterii, przedmiotów domowego użytku, do produkcji płyt okładzinowych stosowanych do wykańczania wnętrz, a także zielonych barwników i farb. |
 Ślimak „Volutispina kasimiri” Ośródki ślimaka były znajdowane w dużych ilościach w skałach kredowych w rejonie Kazimierza nad Wisłą. Okaz ze zbiorów Muzeum Geologicznego ING PAN pochodzi z kolekcji Alojzego Mazurka – geologa związanego z Państwowym Instytutem Geologicznym, którego badania i bogate zbiory faunistyczne z lat 1930–1932 pozwoliły na opracowanie wielu zagadnień związanych z powstawaniem osadów kredowych. |
 Skupienie kryształów halitu Halit to minerał z grupy halogenków, którego głównym składnikiem jest chlorek sodu (NaCl). Nazwa pochodzi z połączenia dwóch greckich słów: halos – sól, słony, oraz lithos – kamień. Skała monomineralna zbudowana z halitu to halityt, potocznie zwany solą kamienną. Okaz ten pochodzi z Grot Kryształowych w Kopalni Soli w Wieliczce. Złoże soli kamiennej Wieliczka powstało ok. 13,6 mln lat temu w wyniku sedymentacji osadów w morzu mioceńskim. |
 Kwarc żelazisty Kwarc to minerał z gromady krzemianów, zbudowany głównie z dwutlenku krzemu. Należy do najbardziej pospolitych minerałów skałotwórczych występujących w skorupie ziemskiej. Jest minerałem kruchym, przezroczystym, w zależności od domieszek tworzy wiele barwnych odmian, które mają odrębne nazwy. Może być także bezbarwny – wówczas jest nazywany kryształem górskim. |
 Ostrakon grecki – polecenie wydania wina Eksponat należy do większego zespołu ostraków, z których 30 znajduje się w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu, a cztery, wraz z prezentowanym, w Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Wszystkie te dokumenty pochodzą z VI lub VII wieku. Datowane zostały indykcjami, co było częstą praktyką w okresie późnego antyku. W Egipcie termin „indykcja” pojawił się na początku IV wieku. Pierwotnie oznaczał podatek wyznaczony z góry na 5 lat, a od czasów Konstantyna (313 r.) – na 15 lat. Z czasem zaczęto podawać kolejne lata indykcji jako określenie daty danego dokumentu. |
 Kwarc gwiaździsty Kwarc to minerał z gromady krzemianów, zbudowany głównie z dwutlenku krzemu, który należy do najbardziej pospolitych minerałów skałotwórczych występujących w skorupie ziemskiej. Jest minerałem kruchym, przezroczystym, w zależności od domieszek może tworzyć wiele barwnych odmian, może być także bezbarwny – wówczas jest nazywany kryształem górskim. |
 Skarb z Witowa Skarb czterech złotych monet rzymskich z V wieku n.e. został znaleziony w Witowie. Są to trzy solidy cesarza Teodozjusza II (402−450) i jeden solid cesarza Walentyniana II (424−455). Pierwsza grupa monet przedstawia na awersie popiersie w zbroi. Imię cesarza wypisane jest w otoku − DN THEODOSI-VS P.F. AVG. Na rewersie przedstawiona jest siedząca bogini Roma. Waga monet jest znormalizowana (w gramach: 4,444; 4,444; 4,446). Czwarta moneta przedstawia na awersie popiersie cesarza i napis w otoku: DN ILA VALENTI-NIANVS PF AVG. Na rewersie widoczny jest cesarz stojący. Moneta jest nieco lżejsza — jej waga wynosi 4,338 g. Średnica monet zawiera się między 21 a 22 mm. |
 Ostrakon grecki Ostrakon pochodzi ze zbiorów Muzeum Polowego nr 2, założonego dzięki Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich, która podczas II wojny światowej walczyła na Bliskim Wschodzie, docierając do Egiptu, gdzie z wielką sprawnością pozyskiwała zabytki muzealne. |
 Ostrakon grecki – pokwitowanie zapłacenia podatku w zbożu Ostraka, czyli fragmenty rozbitych naczyń glinianych, były używane do pisania rozmaitych tekstów, najczęściej kwitów podatkowych. Zastępowały znacznie droższy materiał, jakim był papirus. Większość ostraków została znaleziona w Górnym Egipcie oraz w oazach, gdzie w odróżnieniu od Fajum i miejscowości leżących w Egipcie Środkowym, nie uprawiano papirusu na szeroką skalę. |
