|
Czy wiesz, że Ornamentalne podteksty Jedną z idei przyświecających nam w tworzeniu portalu „Wirtualne Muzea Małopolskiˮ jest zwracanie uwagi na detale eksponatów, często niedostrzegane misterne zdobienia, zaskakujące niekiedy w zbliżeniu faktury i kształty prezentowanych obiektów. Staramy się, aby wysoka technologia służyła wydobyciu tych szczegółów, zbliżeniu do nich. Pragniemy Was na chwilę za pomocą uzyskanego w ten sposób "powiększenia" zatrzymać, może niekiedy zachwycić?
Czego chcą ornamenty? Czym są dla dzieła sztuki? Czy ornament może być sygnaturą? Te i wiele innch interesujacych pytań padło podczas LXIII Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki zatytułowanej Ornament i dekoracja dzieła sztuki (20–22 listopada 2014 r., Kraków), w której mieliśmy przyjemność uczestniczyć, prezentując wybrane pod kątem tematyki konferencji eksponaty ze zbiorów WMM (zob. Relacja z konferencji). |
Czy wiesz, że „Horror vacui”, czy „amor vacui” – kilka refleksji nad stosunkiem do pustki Arystotelejska terminologia, określająca stosunek materii do przestrzeni została przetransponowana na zasadę estetyczną relacji dekoracji i płaszczyzny. Horror vacui oznaczało lęk przed pustą przestrzenią, jego antonimem było amor vacui, a więc jej uwielbienie. Pierwsze określało tendencję do całościowego pokrycia pola powierzchni mnogością wszelkich motywów, ornamentyką, czy dekoracją architektoniczną, drugie przeciwnie – niemal zupełnego wyzbycia się jej. |
Czy wiesz, że „Jajko Kolumba”, czyli o przeprowadzeniu najcieńszej linii w malarstwie Starożytny historiograf z I wieku – Pliniusz Starszy, w swojej 37 tomowej encyklopedii zatytułowanej Historia naturalna skompilował wiedzę zebraną z dzieł ok. 200 autorów, dzieki czemu zachował dla potomności echa zaginionych pism i informacji o greckim świecie, w tym wielu historii o sztuce. To on przekazał słynną już dzisiaj anegdotę o sporze Apellesa, największego malarza swego czasu, z innym przedstawicielem tego kunsztu – Protogenesem. Apelles, słysząc o sławie konkurenta wyruszył na Rodos, aby ujrzeć jego dzieła. Nie zastał jednak malarza w domu, natomiast na sztalugach stała gotowa do malowania deska, której pilnowała staruszka. Gdy zapytała Apellesa, kto składa wizytę, gość chwycił za pędzel i przeprowadził przez środek obrazu niezwykle cienką linię, po czym odpowiedział: „Ten oto”. |
Czy wiesz, że Złotniczy szyfr Przedmioty ze stopów metali szlachetnych były zazwyczaj opatrzone wybijanymi puncą (narzędzie złotnicze) znakami, tzw. cechami. Te niewielkie znaki z liczbami i przedstawieniami ujętymi w różnokształtne pola, które przypominają nieraz ubytki, są niezwykle cennym źródłem informacji o dziele. Możliwe jest wyszczególnienie kilku rodzajów znaków, przy rozpoznaniu ich elementów i funkcji. |
Czy wiesz, że Artystyczny epizod w życiu Tadeusza Kościuszki Czy Tadeusz Kościuszko, słynny naczelnik powstania z 1794 roku, mógł zostać malarzem? W Muzeum Narodowym w Krakowie przechowywane są wykonane czerwonobrunatną kredką (tzw. sangwiną) akty... |
Czy wiesz, że Magia latarni, magia kina O ile camera obscura to prototyp aparatu fotograficznego, o tyle latarnia magiczna pełni taką samą funkcję wobec projektora kinematograficznego. Ciemne pomieszczenie, wolna ściana. W razie potrzeby można powiesić na niej białe prześcieradło. |
Czy wiesz, że O diable, który chciał ukryć podolkuskie kopalnie srebra Jedna z olkuskich legend przekazywanych przez pokolenia opowiada o kopalniach srebra, którym miasto zawdzięczało swój dobrobyt. Pewnego dnia diabeł postanowił zasypać cenne dla mieszkańców regionu wyrobiska. Nabrał piasku znad... |
 Pies do zdejmowania butów oficerskich Pies do zdejmowania butów oficerskich, podarowany przez pana Piwowarczyka z Dębowej w 1982 roku. Podstawa z wyżłobionym fragmentem pod piętę — do postawienia nogi wraz z butem, posiada zabezpieczenie w kształcie podkowy, które przytrzymuje but i ułatwia jego ściągnięcie. |
 Naszywki z kombinezonu kosmicznego generała pilota kosmonauty Mirosława Hermaszewskiego Mirosław Hermaszewski — generał brygady Wojska Polskiego, kosmonauta, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos. W 1976 roku został wyłoniony z grona kilkuset polskich pilotów wraz z płk. Zenonem Jankowskim jako kandydat do lotu kosmicznego w ramach międzynarodowego programu Interkosmos. Od godziny 17.27 27 czerwca do godziny 16.31 5 lipca 1978 roku wraz z Piotrem Klimukiem odbywał lot na statku Sojuz 30 i po dwóch dniach lotu dołączył do stacji orbitalnej Salut 6. Po wykonaniu programu badawczego 5 lipca w stepach Kazachstanu odbyło się lądowanie. |
 Włosy solne i sól włóknista Włosy solne są bardzo oryginalną formą spośród tych przyjmowanych przez halit. Włókna, a w istocie kryształki halitu w specyficznych warunkach zrastają się w jednym kierunku. Niekiedy gęstość włókien może sprzyjać ich krystalicznemu zlepianiu się. Włosy przekształcają się wówczas w sól włóknistą... |
Czy wiesz, że Tojad z witraża i „Zielnika” Szymona Syreniusza Wśród roślin leczniczych utrwalonych na witrażu, który można oglądać w Muzeum Farmacji UJ w Krakowie, znajduje się tojad o niebieskim kwiatostanie, który według mitologii greckiej powstał ze śliny Cerbera pilnującego bram Hadesu. Co mówi o nim inny znajdujący się w zbiorach WMM eksponat — Zielnik... |
Czy wiesz, że Buty Buty — zniszczone, schodzone, są jak linie papilarne; skóra przyjmuje indywidualny kształt i dopasowuje się, układa się tak, że mogłyby być one formą dla odlewu stopy. W kryminalistyce ślad stopy jest równie ważny jak odciski palców. Badaniem odcisków tego rodzaju (śladów stóp, podeszwy... |
Czy wiesz, że Od późnoantycznego ornamentu do niderlandzkiej groteski Na jednym z siedmiu wzgórz rzymskich – Eskwilinie, pod fundamentami średniowiecznych budowli, około 1480 roku odkopano groty pełne antycznych malowideł. La grotte, czyli groty, stanowiły w rzeczywistości ruiny willi cesarza Nerona. Nazywano go Domus Aurea od niezwykle bogatej dekoracji ścian i wewnętrznej części kopuł, które pokryte były złotem i malowidłami. Powstały one między 54 a 68 rokiem n. e. i odpowiadały przełomowi III i IV stylu malarstwa pompejańskiego. |
 Dyplom magisterski farmacji siostry zakonnej Konstancji Studzińskiej Konstancja Studzińska (1787–1853) była pierwszą kobietą w Europie, która ukończyła studia i otrzymała dyplom magistra farmacji. Fakt ukończenia studiów farmaceutycznych przez kobietę w 1 poł. XIX wieku, w czasie, kiedy kobiety nie miały możliwości studiowania, można uznać za wyjątkowy. Konstancja Studzińska pracowała wówczas w prowadzonej przez siostry zakonne aptece szpitala św. Łazarza w Krakowie. Władze uniwersyteckie zarzucały zakonnym aptekarkom niekompetencję i dążyły do tego, by zarządzanie apteką przekazać odpowiednio przygotowanym do zawodu aptekarzom. |
 Puszka do złocenia pigułek Prezentowana drewniana puszka w kulistym kształcie służyła w aptece do pozłacania i posrebrzania pigułek. W ten sposób łagodzono ich przykry smak, a także zabezpieczano przed wysychaniem i psuciem. Sposób powlekania pigułek złotem można znaleźć na przykład w Farmacyi Teodora... |
 Halit z wrostkami organicznymi (trawa) Okaz znajdujący się w Muzeum Geologicznym AGH jest o tyle interesujący, że w strukturze kryształu znajduje się ciało obce. Zjawisko to nazywane jest inkluzją (wrostką organiczną). Inkluzja zazwyczaj poddana jest ścisłym prawidłowościom, natomiast zupełnie przypadkowo w niektórych minerałach występują zachowane gatunki roślin czy owadów (inkluzje w bursztynie), nieraz już wymarłe. Dzięki temu, pewnego rodzaju „defektowi”, znamy owady sprzed 50 mln lat lub, jak w przypadku prezentowanego okazu, trawę sprzed paru milionów lat. |
 Naczynie „hakuji” Manji Inoue Technika produkcji naczyń z białej porcelany jest uważana za wyjątkowo trudną, ponieważ podczas wypalania w piecu łatwo mogą przeniknąć do środka drobne pyłki, które zabarwią porcelanowe formy, niwecząc w ten sposób cały proces. Jednym z najwybitniejszych współczesnych twórców hakuji jest Manji Inoue (ur. 1929), japoński artysta, który w 1995 roku został uhonorowany zaszczytnym tytułem „Żyjącego Skarbu Narodowego” (Ningen Kokuhō). |
 Rzeźba „Popiersie Róży Loewenfeld” Carla Schlütera Rzeźba przedstawia klasycyzujące popiersie młodej kobiety o zwróconej w prawo i lekko pochylonej głowie. Długo uważano, że przedstawia ono zasłużoną dla Chrzanowa Różę Loewenfeld. Budziło wprawdzie wątpliwości nikłe podobieństwo artystycznej wizji niemieckiego rzeźbiarza do rzeczywistej postaci, ale ileż to razy idealizowano wizerunki, odmładzając i upiększając portretowanych? |
 „Grotta del Cane” Prezentowany anonimowy obraz przedstawia słynną Grotę Psów (wł. Grotta del Cane). Znajduje się ona nieopodal Neapolu, nad jeziorem Agnano. W XVIII i XIX wieku jaskinia była jedną z atrakcji turystycznych regionu, tłumnie odwiedzaną przez arystokratów i intelektualistów peregrynujących po Italii w ramach tzw. Grand Tour – podróży po Starym Kontynencie, stanowiącej tradycyjny etap edukacji europejskich elit. |
 Kryształy halitu na konewce Konewka wtórnie okrystalizowana, jest przykładem niezwykle pięknego dzieła natury z dobrze wykształconymi współczesnymi kryształami soli o idealnie równych krawędziach.
|
