|
 Obraz „Medytacje” („Popielec”) z cyklu „Ceremonie” Witolda Wojtkiewicza Witold Wojtkiewicz zajmuje w gronie młodopolskich malarzy miejsce szczególne. Jego malarstwo, typowe dla dekadenckiego fin de siècle’u, André Gide opisywał jako „osobistą mieszaninę naturalizmu, impresjonizmu i groteski”. Artysta stworzył własny zadziwiający ekspresjonizmem malarski świat, rodem z somnambulicznych wizji.
|
 „Wnętrze chaty krakowskiej lub bronowickiej” Praca przypisywana jest Włodzimierzowi Tetmajerowi lub Henrykowi Uziemble. Obu pasjonowała tematyka ludowa, która na przełomie XIX i XX wieku stanowiła modne źródło inspiracji. |
 Obraz „Święte z Dębna” przedstawiający św. Katarzynę i św. Agnieszkę Tak zwana „Deska z Dębna” jest najstarszym znanym przykładem malarstwa tablicowego w Małopolsce. Przedstawienie namalowane temperą na desce lipowej z dodaniem srebrzenia i laserunków. Święte o ciemnych włosach, zwrócone lekko w bok, ubrane w długie tuniki i płaszcze, w rękach trzymają palmy. |
 Tryptyk „Rodzina Marii” z kościoła parafialnego w Racławicach Olkuskich W części środkowej tryptyku została przedstawiona tak zwana rodzina Marii, czyli wieloosobowe wyobrażenie oparte na legendzie mówiącej o potrójnym małżeństwie świętej Anny. |
 Obraz na szkle „Matka Boska Ludźmierska” Władysława Walczaka-Banieckiego Obraz na szkle Matka Boska Ludźmierska został namalowany w 1970 roku przez artystę ludowego Władysława Walczaka-Banieckiego (1934–2011) z Zakopanego. Jest to jeden z trzech jego obrazów o tej tematyce znajdujących się w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego. Pozostałe dwa wykonał w 1967 i 1973 roku. Wszystkie zostały namalowane według jednego, samodzielnie wypracowanego przez autora schematu, powtórzonego w każdym obrazie, różnią się jedynie kolorystyką. |
 „Tryptyk świętej Marii Magdaleny” z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza Malowany Tryptyk świętej Marii Magdaleny z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza przechował się w rzadkim stanie kompletności. Na tym przykładzie prześledzić możemy istotę nastawy szafiastej. Nastawa szafiasta stanowi pod koniec wieku XV rozbudowaną strukturę składającą się z nieruchomego korpusu, przytwierdzonych doń ruchomych skrzydeł, predelli, na której spoczywają skrzydła, korpus, oraz zwieńczenie. |
 Ikona „Matka Boska Hodegetria w otoczeniu proroków, hymnografów i świętych” Ikona jest najstarszą w nowosądeckiej kolekcji. Eksponat znalazł się w zbiorach w 1977 roku po zgłoszeniu oferty sprzedaży przez ludzi mieszkających w Nowej Wsi, w gospodarstwie, które po wysiedleniu Łemków w 1947 roku przydzielono polskim osadnikom. Nie wiadomo, w jaki sposób cenny obraz trafił na strych tego domu i co sprawiło, że przetrwał kilka wieków bez większego uszczerbku. W roku 1988 został poddany konserwacji estetyczno-zachowawczej i został włączony do stałej ekspozycji sztuki cerkiewnej. |
 Rzeźba „Madonna z Gruszowa” Prezentowana figura do XVIII wieku znajdowała się w ołtarzu głównym kościoła pw. Rozesłania Apostołów w Gruszowie. W XVII wieku konsekrowano nowy ołtarz, dlatego też rzeźba w tym czasie została przemalowana. W 1853 roku nieznacznie ją przekształcono i odnowiono, dodając elementy takie jak korona. W XX wieku zaś Madonnę wycofano z kultu.
W Madonnie z Gruszowa dopatrywano się etapu kształtowania się typu krakowskiego w rzeźbie małopolskiej 2. połowy XIV wieku, stąd miękkie traktowanie szat oraz modelowanie mimiki (uśmiech) prawdopodobnie o czeskiej genezie. Widziano w niej również wpływy „Madonn na lwie” z warsztatów śląsko-pomorskich. Jakkolwiek forma figury jest raczej efektem miejscowej tradycji warsztatowej, która nie stanowi etapu poprzedzającego typ Pięknej Madonny. |
 Ikona „Matka Boska Opieki" („Pokrow") Ikona pochodzi z cerkwi w Maciejowej, wsi położonej między Nowym Sączem a Krynicą. Typ przedstawieniowy zwany Pokrow wyobraża Matkę Boską, która rozpościera nad światem welon, zwisający z jej rozłożonych szeroko rąk nad zgrupowanymi u jej stóp postaciami. Źródłem dla tego tematu są dwie legendarne opowieści. |
 Ikona „Św. Demetriusz Męczennik” Ikona ta pochodzi z cerkwi we wsi Czarna w Beskidzie Sądeckim. Przedstawia pełnopostaciowy wizerunek św. Dymitra z krzyżem w prawej ręce i z gestem wyznania wiary chrześcijańskiej lewą dłonią. Po bokach przedstawienie ujęte jest czterokwaterowymi, pionowymi pasami ze scenami z jego życia. |
 Krzyż procesyjny ze scenami „Ukrzyżowania” i „Chrztu Chrystusa” Krzyż pochodzi z cerkwi w Łosiu koło Krynicy. Jest jednym z dziewięciu cerkiewnych krzyży procesyjnych znajdujących się w kolekcji muzealnej. Ze względu na bogactwo przedstawień i walory artystyczne należy do najcenniejszych z nich i prezentowany jest na stałej ekspozycji sztuki cerkiewnej. Podobnie jak większość łemkowskich krzyży procesyjnych jest on dwustronnie malowany. Z jednej strony znajduje się przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego, z drugiej Chrzest Chrystusa. |
 Ikona „Ukrzyżowanie” Eksponat pochodzi z cerkwi w Szczawniku, wsi położonej na północ od Muszyny. W ikonie uwagę zwraca sylwetka ukrzyżowanego Chrystusa, o wyraźnych dysproporcjach w stosunku do mniejszych postaci pod krzyżem: Matki Boskiej, św. Jana Ewangelisty, setnika Longinusa oraz dwóch świętych niewiast. |
 Ikona „Św. Michał Archanioł” Ikona pierwotnie znajdowała się w cerkwi w Szczawniku, wsi położonej na północ od Muszyny. Jej centralną część zajmuje całopostaciowy wizerunek Archanioła Michała w typie zbrojnego wojownika z uniesionym mieczem w prawej ręce i pochwą w opuszczonej lewej dłoni. Archanioł stoi na wstędze ułożonej w znak nieskończoności, otoczonej rytymi, stylizowanymi roślinami w zielonej partii tła u dołu, które w górze staje się złote. |
 Obraz „Adoracja Dzieciątka” Lorenza Lotto Radosna scena adoracji Dzieciątka (ze świętymi: Janem Chrzcicielem, Franciszkiem z Asyżu, Józefem i Katarzyną Aleksandryjską) zawiera ukrytą aluzję do przyszłych losów Chrystusa. Głęboki sen Dzieciątka można bowiem kojarzyć poprzez antyczne odniesienia — Sen (Hypnos) w mitologii greckiej to brat Śmierci (Tanatos) — z męczeńską śmiercią Odkupiciela. |
 Ikona „Św. Mikołaj” Św. Mikołaj należy do najpopularniejszych świętych na Rusi i w Grecji. Był biskupem miasta Miry w Azji Mniejszej. Przedstawienia jego wizerunku ukształtowały się na początku drugiego tysiąclecia. Z XII wieku pochodzą rozbudowane cykle ilustrujące jego żywot. W malarstwie tablicowym historia życia ukazywana była w tzw. klejmie — pasie okalającym główne pole obrazowe, zawierającym kilka lub kilkanaście mniejszych obrazów. Główną postać św. Mikołaja ukazywano jako starca, w stroju biskupa, w ujęciu portretowym, półpostaciowym lub pełnopostaciowym. |
 Ikona „Matka Boska Opieki” („Pokrow”) Ikona należy do typu Matki Boskiej Opieki, znanej jako Pokrow, charakterystycznego dla Rusi. Właściwym źródłem tematu ikony miała być wizja Andrzeja Szalonego (cs. Jurodiwyj), której doświadczył w świątyni blacherneńskiej w Konstantynopolu. |
 Obraz „Św. Jan Jałmużnik” z kościoła parafialnego w Racławicach Olkuskich Obraz ze św. Janem Jałmużnikiem stanowił środkową część zwieńczenia nastawy ołtarzowej, jednak nie jemu poświęcona była ikonografia całego ołtarza. Prawdopodobnie w XVIII wieku całą zaginioną nastawę (lub tylko niniejsze zwieńczenie) przekazano do kościoła Narodzenia NMP w Racławicach Olkuskich z innej światyni. Być może jest to obraz z ołtarza znajdującego się niegdyś w kościele Mariackim w Krakowie (w 1521 roku wspomniano ołtarz Najświętszej Marii Panny i św. Jana Jałmużnika), który został przywieziony do Racławic po zastąpieniu tamtejszego wyposażenia nowymi nastawami ołtarzowymi w l. 40. XVIII w. |
 Nastawa ołtarzowa w kształcie ikonostasu z cerkwi w Izbach Nastawa pochodzi z cerkwi w Izbach — wsi położonej przy granicy ze Słowacją, na wschód od Krynicy. Ma ona unikalną formę wzorowaną na układzie podkarpackiego ikonostasu. |
 Fragment tryptyku gotyckiego „Św. Klara” / „Św. Biskup Erhard” Obiekt jest własnością muzeum od 1972 roku. Został odnaleziony w chłopskiej izbie w Mszalnicy pod Nowym Sączem podczas badań etnograficznych. Był tam przechowywany od kilkudziesięciu lat, jego wcześniejsze dzieje nie są niestety znane. Po zakupieniu został poddany gruntownej konserwacji mającej na celu usunięcie przemalówek i zabezpieczenie zachowanej oryginalnej warstwy malarskiej.
Obraz jest jedynym przykładem gotyckiego malarstwa tablicowego w zbiorach sądeckiego muzeum i jednym z jego najcenniejszych eksponatów. Jest to górna część prawego skrzydła niewielkiego tryptyku z połowy XV wieku. |
Wydarzenia Muzeum za złotówkę Już od 1 września niektóre muzea udostępniają do zwiedzania swoje zbiory za symboliczną złotówkę dla dzieci do 16 roku życia. |
