Lista wszystkich obiektów. Kliknij na jeden z nich, aby przejść do karty obiektu. Tematy umożliwiają selekcję eksponatów według kategorii pojęciowych. Po prawej stronie możesz zmienić ustawienie widoku listy.

Poniższe zestawienie ukazuje powiązanie między eksponatami w sposób niestandardowy. Punkty oznaczają eksponaty, a łączące je linie to powiązania między nimi według wybranych kategorii.

Wpisz daty krańcowe do okienek, aby wybrać interesujący Cię okres na osi czasu.

Wyświetlenia: 2025

(Głosy: 2)

Do:
Temat:
URL:

Szerokość		Wysokość
Zdjęcia		3D HD
3D		Krótki opis
Opis		Informacje
Audio		Video

Wydruk metryczki

Autor nieznany, poza czarką chawan wyk. przez Sadato Ichinose
Czas powstania XX w., 2002 czarka chawan
Miejsce powstania Japonia
Wymiary wysokość: szczegółowe wymiary podano w części opisowej
Numer inwentarzowy MSITJM0869ab, MSITJM0868ab, MSITJM0384, MSITJM0380, MSITJM0383ab, MSITJM0877, MSITJM0387, MSITJM0381*
Muzeum Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha
Tematy życie codzienne, wokół stołu
Technika szkliwienie, wypalanie yōhen, gięcie, wyciskanie w formie
Materiał złoto, laka, żeliwo, nić bawełniana, bambus, kamionka
Data pozyskania 2007, dar Małgorzaty Dutki; czarka chawan 2002, dar Sadaty Ichinosego
Prawa do obiektu Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha
Prawa do wizerunków cyfrowych wszystkie prawa zastrzeżone, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha
Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Plus
Tagi Japonia , ceremonia , tradycja , 3D , ceramika , WMM Plus , zastawa stołowa , © wszystkie prawa zastrzeżone

Wydruk opisu

Chaji trwają kilka godzin, podczas których goście mają okazję skosztować gęstej herbaty koicha i słabej usucha, posilić się lekkim daniem oraz posmakować słodyczy. Wszystkie elementy wybierane są specjalnie na spotkanie. Utensylia dopasowuje się pod względem formy i motywu do okazji i pory roku. Również dania odzwierciedlają sezonowość przyrody. Japończycy, mówiąc o niepowtarzalności każdego chaji, używają zwrotu ichigo ichie – jedyne takie spotkanie w życiu, a kultywowanie takiego sposobu życia Drogą Herbaty (dosłownie: chadō).

Więcej

Człowiek żyjący w ciągłym biegu pragnie ciszy i spokoju. Czasem nawet sobie tego nie uświadamia, twierdząc, że nie ma czasu na chwilę odpoczynku. Jednak dla uporządkowania myśli, zdystansowania się od codzienności, wyjścia z kręgu problemów odwiedza nieraz tchnące spokojem miejsca. Jednym z nich może być pokój herbaciany, w którym gospodarz przygotuje dla niego czarkę zielonej herbaty. Może być ona elementem zarówno uroczystego przyjęcia dla uświetnienia wyjątkowych wydarzeń (ślub, narodziny), spotkania z okazji Nowego Roku, kwitnących wiśni czy pierwszego śniegu, a także spontanicznego, kameralnego spotkania w gronie przyjaciół.
Wszystkie te spotkania (chaji) wymagają od gospodarza i gości znajomości etykiety, ale jednocześnie pozwalają podziwiać piękno używanych utensyliów oraz staranność i elegancję ruchów osoby przygotowującej herbatę. Chaji trwają kilka godzin, podczas których goście mają okazję skosztować gęstej herbaty koicha i słabej usucha, posilić się lekkim daniem oraz posmakować słodyczy. Wszystkie elementy wybierane są specjalnie na spotkanie. Utensylia dopasowuje się pod względem formy i motywu do okazji i pory roku. Również dania odzwierciedlają sezonowość przyrody.
Japończycy, mówiąc o niepowtarzalności każdego chaji, używają zwrotu ichigo ichie – jedyne takie spotkanie w życiu, a kultywowanie takiego sposobu życia Drogą Herbaty (dosłownie: chadō). Ten styl życia związany jest z praktykowaniem parzenia herbaty wywodzącym się z Chin i rozwiniętym w Japonii w XV i XVI wieku. Najwięksi mistrzowie herbaty: Murata Suko (1433–1481), Takeno Jōō (1502–1555) i Sen Rikyū (1522–1591), podnieśli sposób przygotowywania napoju herbacianego do rangi sztuki i ujednolicili reguły spotkania herbacianego, tworząc spójny system zwany Drogą Herbaty, który do dziś jest nauczany w Japonii w trzech głównych szkołach (Urasenke, Omotesenke, Mushakōjisenke) oraz kilkunastu innych, a także w ich filiach na całym świecie. W Polsce działają dwa oddziały szkoły Urasenke, otwarte w 2007 w Krakowie i Warszawie.
Manggha od początku swego istnienia miała kontakt z mistrzyniami chadō. Na początku w ten wyjątkowy sposób herbatę przygotowywała Satoko Fujita, a współcześnie robi to Etsuko Yamaguchi, obie ze szkoły Urasenke. Prezentowany zestaw znajdujący się w kolekcji Muzeum Manggha jest wspomnieniem po mistrzyni Fujicie, która przekazała go swojej polskiej przyjaciółce, a ta po latach oddała go do zbiorów Mangghi. Kociołek kama umieszczany jest na przenośnym palenisku furo od maja do końca października. W miesiącach zimowych ustawia się go w podłogowym palenisku ro. Służy on do zagotowania wody, aczkolwiek herbatę zalewa się wodą nieco chłodniejszą od wrzątku. Służy do tego bambusowy czerpak hishaku. Do przygotowania napoju używa się zawsze zielonej, sproszkowanej herbaty matcha, nasypywanej do czarki bambusową łyżeczką chashaku, a po zalaniu miesza się ją wykonaną z bambusa mątewką chasen. Proszek herbaciany do herbaty usucha przynosi się w pokrytym laką pojemniczku natsume. Dla herbaty koicha wykorzystuje się ceramiczne naczynko chaire z zatyczką z kości słoniowej i futerałem wykonanym z cennej tkaniny, np. brokatowej. Po wypiciu przez gościa herbaty, czarka wraca do gospodarza, który ją płucze. W ostatnim momencie spotkania przelewa on także nieco wody z naczynia mizusashi do kociołka, symbolicznie kończąc proces gotowania.
Ideą, która przenika Drogę Herbaty, jest prostota. Zawiera się ona w czterech głównych zasadach: wa [和]), kei [敬], sei [清], jaku [寂], oznaczających harmonię z naturą i ludźmi, szacunek wobec otoczenia, czystość serca i porządek oraz wewnętrzny spokój wynikający z praktykowania pozostałych zasad. Prostota przejawia się także w estetyce wabi. Według jej założeń piękno można odnaleźć w każdym przedmiocie, nawet jeśli jest to zwyczajna miseczka na ryż.
Sen Rikyū opisał praktykowanie chadō tymi słowami:

„Zagotuj wodę,
zrób herbatę
i wypij ją.
Nic więcej nie trzeba wiedzieć”.

W prezentowanym zestawie znajdują się: kociołek kama z przenośnym paleniskiem furo, naczynie na zimną wodę mizusashi, czerpak hishaku, podstawka futaoki, pojemniczek na proszek herbaciany natsume, czarka chawan z łyżeczką chashaku oraz mątewką chasen.

kociołek kama
autor: nieznany
czas powstania: XX w.?
miejsce powstania: Japonia
wymiary: kociołek – wys. 20 cm, średn. 20,8 cm; pokrywka – wys. 4 cm, średn. 10,6 cm
numer inwentarzowy: MSITJM0869ab
materiał: żeliwo
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

palenisko furo
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

naczynie na zimną wodę mizusashi
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
wymiary: naczynie – wys. 16,5 cm, średn. 16,2 cm; pokrywka – wys. 2 cm, średn. 14,6 cm
numer inwentarzowy: nr inw. MSITJM0868ab
technika: szkliwienie, dekoracje odciskane z formy
materiał: kamionka
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

czerpak hishaku
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
wymiary: dł. 42 cm, szer. 5,6 cm
numer inwentarzowy: MSITJM0384
materiał: bambus
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

podstawka futaoki z motywem głowy byka
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
wymiary: wys. 5 cm, średn. 5,5 cm
numer inwentarzowy: MSITJM0380
materiał: ceramika, złoto
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

pojemniczek na proszek herbaciany natsume z motywem bambusa
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
wymiary: wys. 6,5 cm, średn. 6,5 cm
numer inwentarzowy: MSITJM0383ab
materiał: czarna laka, złoto
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

czarka chawan
autor: Sadato Ichinose
czas powstania: 2002
miejsce powstania: Japonia
numer inwentarzowy: MSITJM0877
technika: wypalanie yōhen
materiał: kamionka
data pozyskania: 2002, dar Sadaty Ichinosego

łyżeczka chashaku
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
numer inwentarzowy: MSITJM0387
technika: gięcie
materiał: bambus
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

mątewka chasen
autor: nieznany
czas powstania: XX w.
miejsce powstania: Japonia
wymiary: wys. 11,2 cm, średn. 6 cm
numer inwentarzowy: MSITJM0381
materiał: bambus, nić bawełniana
data pozyskania: 2007, dar Małgorzaty Dutki

Opracowanie: Aleksandra Görlich (Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha), Redakcja WMM, © wszystkie prawa zastrzeżone

Zobacz fotografię pawilonu herbacianego ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii w Krakowie.

Mniej

Herbata — wstrętna trucizna czy napój zdrowia?

Trudno stwierdzić z całą pewnością, kiedy Polacy po raz pierwszy zetknęli się z herbatą. Herba the, co oznacza zioło the, dotarła nad Wisłę być może już w drugiej połowie XVII wieku, a niewątpliwie znana była w wieku XVIII, choć popularnością nigdy nie dorównała kawie.

Więcej

Trudno stwierdzić z całą pewnością, kiedy Polacy po raz pierwszy zetknęli się z herbatą. Herba the, co oznacza zioło the, dotarła nad Wisłę być może już w drugiej połowie XVII wieku, a niewątpliwie znana była w wieku XVIII, choć popularnością nigdy nie dorównała kawie. Jeszcze za panowania króla Stanisława Augusta nowym napojem raczyła się głównie postępowa arystokracja, a ludzie o bardziej tradycyjnych zapatrywaniach uważali ją za ohydną i szkodliwą używkę. Podobnie zresztą odnosili się do bardziej rozpowszechnionej kawy. Niepochlebny pogląd na herbatę miał m.in. działający w czasach Stanisławowskich ksiądz Krzysztof Kluk, który uważał, „że, gdyby Chiny wszystkie swoje trucizny przesłały, nie mogłyby nam tyle zaszkodzić, ile swoją herbatą. Może to być, że w jakim przypadku jest użyteczną, ale częste zażycie owej ciepłej wody osłabia nerwy i naczynia do strawności służące, soki, oraz zbytnio rozwalnia. Dzieciom i młodym osobom zawsze szkodliwa. Jeśli liście mogą mieć jakowąś skuteczność, zapewne nie tak osobliwą, aby się nie miały naleść nasze rośliny, które-by im zrównały, a może jeszcze przewyższyły”. Nieprawdą jest jednak, że herbata zupełnie nie znalazła w Polsce uznania – doktor Tomasz Ormiński pisał o naparze z liści the, że „sen odejmuje bez szkody, dlatego kupcy, którzy w nocy wiele pisać mają, w Wenecji piją Thee; wiele pomaga ona żołądkowi, używałem i ja tego ziela po trosze, ale mej kompleksji przyzwoitsza kawa”.

Zobacz:
Puszka na herbatę
Cesarski zestaw do parzenia herbaty „hiratemae” w sezonie letnim
Wazon „hanaire” na kwiaty dekorujące ceremonię parzenia herbaty
Imbryk z nakrywką

Przeczytaj o kawie — szkaradnej truciźnie i jadach

Opracowanie: Adam Spodaryk (Redakcja WMM),

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.

Bibliografia:

Aleksander Brückner, Encyklopedia staropolska, t. 1, Warszawa 1939, szp. 435–436.
Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, t. 2, Warszawa 1901, s. 246.

Mniej

Cesarski zestaw do parzenia herbaty „hiratemae”

dookolka

Zdjęcia

Powiązania

Interpretacje

Zobacz też

Ostatnie komentarze:

Dodaj komentarz:

Dodaj plik

[{"id":19981000,"name":"Centrum Żydowskie w Oświęcimiu","count":0},{"id":16205991,"name":"Fundacja Zbiorów Rodziny Sosenków","count":113},{"id":14653590,"name":"Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki","count":52},{"id":11437349,"name":"Królewska Katedra na Wawelu","count":13},{"id":19981897,"name":"Muzeum Afrykanistyczne Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu","count":0},{"id":18593031,"name":"Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie","count":96},{"id":26804,"name":"Muzeum Archeologiczne w Krakowie","count":76},{"id":54355,"name":"Muzeum Archidiecezjalne im. Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie","count":20},{"id":26810,"name":"Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie","count":16},{"id":26816,"name":"Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II","count":20},{"id":26822,"name":"Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie","count":55},{"id":26828,"name":"Muzeum Farmacji Collegium Medicum UJ w Krakowie","count":24},{"id":26849,"name":"Muzeum Fotografii w Krakowie","count":34},{"id":26837,"name":"Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN","count":28},{"id":1875581,"name":"Muzeum Geologiczne WGGiOS AGH","count":10},{"id":26855,"name":"Muzeum Historyczne Miasta Krakowa","count":64},{"id":26861,"name":"Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach","count":21},{"id":26867,"name":"Muzeum Inżynierii Miejskiej","count":12},{"id":26873,"name":"Muzeum Lotnictwa Polskiego","count":20},{"id":26879,"name":"Muzeum Miejskie w Wadowicach","count":5},{"id":26885,"name":"Muzeum Narodowe w Krakowie","count":78},{"id":26945,"name":"Muzeum Niepodległości w Myślenicach","count":6},{"id":26891,"name":"Muzeum Niepołomickie — Zamek Królewski w Niepołomicach","count":16},{"id":26897,"name":"Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu","count":36},{"id":26903,"name":"Muzeum Okręgowe w Tarnowie","count":38},{"id":16523376,"name":"Muzeum Opactwa Benedyktynów w Tyńcu","count":0},{"id":27005,"name":"Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków w Ciężkowicach","count":4},{"id":26921,"name":"Muzeum Regionalne PTTK im. Antoniego Minkiewicza w Olkuszu","count":6},{"id":26927,"name":"Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach","count":16},{"id":26933,"name":"Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach","count":5},{"id":26939,"name":"Muzeum Regionalne TMP w Piwnicznej Zdroju","count":8},{"id":26951,"name":"Muzeum Ślusarstwa im. Marcina Mikuły w Świątnikach Górnych","count":10},{"id":4890297,"name":"Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha","count":30},{"id":11933697,"name":"Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK","count":43},{"id":26957,"name":"Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem","count":35},{"id":19981602,"name":"Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu","count":0},{"id":19981312,"name":"Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius","count":0},{"id":26963,"name":"Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich","count":22},{"id":26969,"name":"Muzeum Ziemi Bieckiej","count":33},{"id":26975,"name":"Muzeum Ziemi Koszyckiej im. Stanisława Boducha","count":12},{"id":26981,"name":"Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce","count":32},{"id":26987,"name":"Muzeum — Dwory Karwacjanów i Gładyszów","count":6},{"id":26993,"name":"Muzeum — Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec","count":17},{"id":26909,"name":"Muzeum — Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej","count":9},{"id":26999,"name":"Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka","count":22},{"id":26915,"name":"Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej","count":10},{"id":4869610,"name":"Zamek Królewski na Wawelu Państwowe Zbiory Sztuki","count":85}]