Lista wszystkich obiektów. Kliknij na jeden z nich, aby przejść do karty obiektu. Tematy umożliwiają selekcję eksponatów według kategorii pojęciowych. Po prawej stronie możesz zmienić ustawienie widoku listy.

Poniższe zestawienie ukazuje powiązanie między eksponatami w sposób niestandardowy. Punkty oznaczają eksponaty, a łączące je linie to powiązania między nimi według wybranych kategorii.

Wpisz daty krańcowe do okienek, aby wybrać interesujący Cię okres na osi czasu.

Wyświetlenia: 1991
(Głosy: 2)
Średnia ocena to 5.0 gwiazdek z 5.
Wydruk metryczki
Wydruk opisu

Trąba Sądu Ostatecznego to obiekt z cricotage’u Tadeusza Kantora Gdzie są niegdysiejsze śniegi (tytuł został zaczerpnięty z Ballady o paniach minionego czasu z Wielkiego Testamentu François Villona), którego premiera odbyła się w styczniu 1979 roku w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie. W latach 1982–1983 Kantor zmienił konstrukcję obiektu (I wersja z 1979 roku to umieszczona na mobilnym trójnogu, zaambalowana trąba) w taki sposób, że zaczęła przypominać szafot, szubienicę albo jakąś średniowieczną machinę.

 Więcej

Trąba Sądu Ostatecznego to obiekt z cricotage’u Tadeusza Kantora Gdzie są niegdysiejsze śniegi (tytuł został zaczerpnięty z Ballady o paniach minionego czasu z Wielkiego Testamentu François Villona), którego premiera odbyła się z okazji wielkiej wystawy artystów teatru Cricot 2 oraz wystawy Awangarda polska 1910–1978 w Palazzo delle Esposizioni w Rzymie w styczniu 1979 roku (5 pokazów). Następnie grany był w Paryżu (listopad 1982 — 12 razy) i Londynie (listopad/grudzień 1982 — 12 razy) oraz w Genewie (wrzesień 1983 — 6 razy) i w Warszawie (maj 1984 — 8 razy). W latach 1982–1983 Kantor zmienił konstrukcję obiektu (I wersja z 1979 roku to umieszczona na mobilnym trójnogu, zaambalowana trąba) w taki sposób, że zaczęła przypominać szafot, szubienicę albo jakąś średniowieczną machinę.
Trąba stanowiła obiekt–rekwizyt postaci Rabina (granego przez Zbigniewa Gostomskiego), do którego w II wersji spektaklu dołączyła postać Ucznia (granego przez Dominikę Michalczuk). Naturalnych rozmiarów blaszana trąba została obszyta czarnym materiałem — rodzajem pokrowca, którego zakończenie od strony czary trąby luźno zwisało, wpadając do metalowego wiadra. Trąba zawieszona była na metalowej, ramowej konstrukcji (o wysokości prawie 3,5 m), na której zamontowano system bloczków i przekładni ze stalowymi linkami umożliwiającymi za pomocą korby jej wznoszenie i opadanie. Całą konstrukcję umieszczono na czterech metalowych kołach, tworząc rodzaj wózka z dyszlem. Wszystko zostało uzupełnione dwoma przymocowanymi do stelaża czarnymi proporcami.
Spektakl Gdzie są niegdysiejsze śniegi, skonstruowany z trzynastu sekwencji, powstał tuż po Umarłej klasie, ale jeszcze przed Wielopolem, Wielopolem i trwał około 30 minut. Publiczność siedziała po dwóch stronach sali, a aktorzy w ubraniach z białego papieru (z wyjątkiem Rabina i jego Ucznia) działali pośrodku, w przestrzeni ograniczonej z jednej strony ludzkim szkieletem a z drugiej monstrualnym instrumentem — Trąbą Sądu Ostatecznego.  Przez całą długość sali rozciągnięto sznur i aktorzy grali po dwóch jego stronach. W pewnym momencie Trąba Sądu Ostatecznego była przeciągana przez Rabina i jego Ucznia wzdłuż sali w takt melodii hymnu z getta żydowskiego.
Cricotage Gdzie są niegdysiejsze śniegi został zaprezentowany po raz pierwszy Tadeusz Kantor pisał:
„Trąba Jerychońska. Coś bardzo dziwnego. Ni to instrument — trąba (dzięki niej rozlegał się tragiczny Hymn Getta Żydowskiego). Ni to maszyna oblężnicza pod murami Jerycha — cyrkowy wózek popychany przez zrozpaczonego Rabina, kryjący świętą trąbę, żałobny emballage — wór, z którego dźwięki spadały do blaszanego wiaderka”.
Tadeusz Kantor podczas swoich wakacyjnych wyjazdów nad morze często wędrował do portu. Jak wspomina Andrzej Wełmiński: „Zawsze były tam łodzie rybackie, z których sterczały długie tyki z trzepoczącymi chorągiewkami na końcach. Były to tak zwane merki. (…) W (…) Trąbie Sądu Ostatecznego takie właśnie chorągiewki jak flagi żałobne zostały przytwierdzone do długich, kołyszących się żerdzi, znakomicie powtarzając ruch boi na falach”[1]


„Sama TRĄBA wraz ze zwisającym z niej
AMBALAŻEM DŹWIĘKÓW pochodzi ze spektaklu teatru CRICOT 2
„KURKA WODNA” 1967 rok (Trąba Cadyka).
Cała Konstrukcja na kołach,
z rusztowaniem, które sprawia, że trąba obniża się i podnosi,
z ruchomymi żałobnymi proporcami,
i z wiadrem na wodę, które za pociśnięciem dźwigni
uderza o pod nim znajdującą się deskę,
została wykonana do spektaklu Gdzie są niegdysiejsze śniegi
w Ośrodku Teatru Cricot 2.
Wewnątrz trąby umieszczony jest mały głośnik
z melodią HYMNU GETTA ŻYDOWSKIEGO (...).
Jest to MOBIL MUZYCZNY”[2].

Opracowanie: Józef Chrobak, Justyna Michalik (Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka), © wszystkie prawa zastrzeżone

[1] A. Wełmiński, Ludzie wyjedzeni przez piasek, szałerki, [w:] Tadeusz Kantor nad morzem, red. J. Chrobak, J. Michalik, Gdynia 2009, s. 9.
[2] T. Kantor, [w:] T. Kantor,  Pisma, t. 3: Dalej już nic. Teksty z lat 1985–1990, wyb. i oprac. K. Pleśniarowicz, Wrocław-Kraków 2005, s. 441.

Mniej

Cricotage Tadeusza Kantora

Czym jest cricotage? Jak pisał Kantor: „Cricotage nie jest happeningiem, to znaczy nie posiada jego «formy otwartej» zdolnej do przyjęcia partycypacji widzów”. Cricotage nie jest też tożsamy z performance, rozumianym jako akt w przestrzeni wykorzystujący ciało performera, choć „nie rezygnuje z...

 Więcej

Czym jest cricotage?
Jak pisał Kantor: „Cricotage nie jest happeningiem, to znaczy nie posiada jego «formy otwartej» zdolnej do przyjęcia partycypacji widzów”[1].
Cricotage nie jest też tożsamy z performance, rozumianym jako akt w przestrzeni wykorzystujący ciało performera, choć

„nie rezygnuje z emocjolalnych stanów i silnego napięcia. Cricotage operuje REALNOŚCIĄ.
Wyzwoloną z wszelkiej «fabuły».
Jej fragmenty, relikty i ślady
wyrwane z IMAGINACJI,
urągające wszelkim konwencjom i zdrowemu rozsądkowi
są sprzęgnięte
w takim stopniu wytrzymałości,
że w każdej chwili mogą ulec
rozerwaniu
i rozpadnięciu.
To wrażenie
niebezpieczeństwa
i grożącej nieustannie
katastrofy
jest istotną cechą Cricotage’u”[2].

Jak wyglądała idea w praktyce? Pierwszy cricotage miał miejsce w 1965 roku w siedzibie Towarzystwa Sztuk Pięknych w Warszawie — przez godzinę w przestrzeni kawiarni przyjaciele Kantora wykonywali proste codzienne czynności — jedli, siedzieli, golili się, nosili węgiel. Mimo podziałów terminologicznych wprowadzonych przez twórcę Cricot 2, wielu teoretyków teatru uznaje tę datę za początek happeningu w Polsce. Rozszerzające się pole eksperymentów z formą, która balansowała na granicy życia i sztuki, przyniosło kolejne realizacje — w tym najlepiej funkcjonujący w świadomości Panoramiczny happening morski, podczas którego Kantor, stojąc na krześle zwróconym w stronę morza, stał się dyrygentem spektaklu natury.
Sam Kantor mianem cricotage’u poza akcją z 1965 roku określał jeszcze spektakl Gdzie są niegdysiejsze śniegi, którego tytuł zaczerpnął z Ballady o paniach minionego czasu Francoisa Villona, Ślub z 1986 roku , Maszynę miłości i śmierci (1987), Bardzo krótką lekcję i Cichą noc — akcję przeprowadzoną w Awinionie w 1990 roku.

Opracowanie: Anna Berestecka (Redakcja WMM),
Licencja Creative Commons

 Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.

Zobacz Trąbę Sądu Ostatecznego z cricotage'u Kantora Gdzie są niegdysiejsze śniegi.
Przeczytaj więcej o idei i realizacjach cricotagu na stronach Criocoteki.

[1] T. Kantor, Pisma. Teksty z lat 1975–1984, t. II, Wrocław 2004, s. 187–188.
[2] Tamże.

Mniej

„Trąba Sądu Ostatecznego” („Gdzie są niegdysiejsze śniegi”, 1979)

Zdjęcia

Powiązania

Interpretacje

Gra

Zobacz też


Ostatnie komentarze:

Dodaj komentarz: