Lista wszystkich obiektów. Kliknij na jeden z nich, aby przejść do karty obiektu. Tematy umożliwiają selekcję eksponatów według kategorii pojęciowych. Po prawej stronie możesz zmienić ustawienie widoku listy.
Poniższe zestawienie ukazuje powiązanie między eksponatami w sposób niestandardowy. Punkty oznaczają eksponaty, a łączące je linie to powiązania między nimi według wybranych kategorii.
Wpisz daty krańcowe do okienek, aby wybrać interesujący Cię okres na osi czasu.
- Autor Stanisław Wójcik
- Czas powstania 1910
- Wymiary wysokość: 117 cm
- Numer inwentarzowy S/3112/MT
- Muzeum Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
- Tematy religijność, muzyka, wyrzeźbione, góry
- Technika rzeźbienie
- Materiał drewno
- Prawa do obiektu Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
- Prawa do wizerunków cyfrowych wszystkie prawa zastrzeżone, Muzeum Tatrzańskie
- Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski
- Tagi rzeźba , kapliczka , Podhale , styl zakopiański , górale , Zakopane , muzyka , instrument , Chrystus Frasobliwy , 3D , szkoła , 3D plus
Jedną z najważniejszych instytucji w Zakopanem była Szkoła Przemysłu Drzewnego. Założona z inicjatywy Towarzystwa Tatrzańskiego w 1876 roku jako szkoła snycerska „dla wspomożenia ubogiej ludności góralskiej i dla popierania przemysłu miejscowego”, z upływem lat stała się ważnym punktem na kulturalnej mapie Zakopanego, ponieważ wykształciła wielu artystów, którzy wnieśli ogromny wkład w jego sztukę.
WięcejIntymna rozmowa
Jedną z najważniejszych instytucji w Zakopanem była Szkoła Przemysłu Drzewnego. Założona z inicjatywy Towarzystwa Tatrzańskiego w 1876 roku jako szkoła snycerska „dla wspomożenia ubogiej ludności góralskiej i dla popierania przemysłu miejscowego”, z upływem lat stała się ważnym punktem na kulturalnej mapie Zakopanego, ponieważ wykształciła wielu artystów, którzy wnieśli ogromny wkład w jego sztukę.
Prace zarówno uczniów, jak i nauczycieli szkoły znajdują się w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego. Pośród nich jest również Kapliczka z dudziarzem autorstwa Stanisława Wójcika. Artysta został zatrudniony w zakopiańskiej szkole w 1908 roku i do 1922 nauczał w niej rzeźby figuralnej. Urodził się w 1864 roku w Krakowie (zm. w czerwcu 1930 r.). Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych i Akademii wiedeńskiej. Około 1904 roku założył w Krakowie swoją własną pracownię „zdobnictwa kościelnego”, w której powstawały prace dla kościołów w Ciężkowicach, Łapanowie, Podgórzu, ale też dla Nowego Sącza i rodzinnego miasta twórcy.
Omawiana tu praca powstała w 1910 roku i przedstawia górala grającego na dudach, który opiera się o podstawę kapliczki zwieńczonej figurą Chrystusa Frasobliwego. W tym kameralnym, realistycznym przedstawieniu widoczna jest znakomita znajomość technik rzeźbiarskich oraz form stylowych. Mężczyzna jest ubrany w tradycyjny strój — ciężką cuchę, zdobny pas, portki i kierpce — w dłoniach trzyma instrument, na którym wygrywa melodię. Głowę opiera o drewnianą podstawę przydrożnej kapliczki.
W XIX wieku praktyka dudziarska na Podhalu zaczęła usuwać się w cień. Dudziarze nie grywali już w wiejskich kapelach, na weselach i zabawach. Ich publiczność stanowili przede wszystkim przybywający pod Tatry turyści. Pojawiali się zatem w pobliżu najbardziej uczęszczanych szlaków (Giewont, Kasprowy, Dolina Strążyska) lub też na Krupówkach. W ostatniej ćwierci XIX wieku zaczęto organizować spotkania z folklorem, na przykład wieczornice góralskie, na które na ogół zapraszano przede wszystkim osoby z kręgu elit intelektualnych chętnie odwiedzające Zakopane. W ten sposób muzykanci wchodzili w bezpośredni kontakt z odbiorcami. Być może dlatego też postacie dudziarzy weszły do malarskiego i rzeźbiarskiego repertuaru artystów przybywających pod Tatry. W tym miejscu nie sposób nie przywołać postaci Stanisława Budza Lepsioka z Poronina, bardziej znanego pod przydomkiem Mróz. Stał się on bohaterem licznych przedstawień plastycznych, jak również ciekawych anegdot.
Drugim komponentem omawianej pracy, jest przydrożna kapliczka. To stały i dobrze znany element rodzimego krajobrazu. Jej pochodzenie sięga czasów starożytnych. Zwyczaj stawiania ich w Polsce sięga późnego średniowiecza. Dopiero jednak od XVII wieku nastąpił prawdziwy rozkwit tej gałęzi sztuki. Kapliczki stały się jednym ze środków służących kontrreformacyjnej ofensywie Kościoła. Były i są fundowane również jako dowód wdzięczności za udzielone łaski. Przybierają rozmaite formy, wykonywane z drewna, cegieł lub kamienia. Ważnym elementem tych konstrukcji są przedstawienia świętych, Chrystusa i Matki Boskiej, tworzone najczęściej przez ludowych artystów. Wstawiennictwo świętych patronów miało chronić wsie przed zakusami złego, które szczególnym upodobaniem, według podań, darzyło wszelkie skrzyżowania dróg. Kapliczki stawiane w sąsiedztwie domostw nie tylko broniły, stanowiły znak wiary i przynależności do wspólnoty chrześcijan, były również miejscem, gdzie w każdej chwili można było spotkać się z Bogiem. Do dziś ludzie gromadzą się przy nich na modlitwach.
Pracę Stanisława Wójcika można interpretować jako przedstawienie intymnej sceny rozmowy z Bogiem. W kapliczce umieszczona została rzeźba Chrystusa Frasobliwego. Taki sposób przedstawiania Jezusa pojawił się w XIV wieku w Niderlandach, Austrii i Niemczech. Prawdopodobnie w związku z nowym wówczas nurtem devotio modern a (czyli tak zwanej nowoczesnej pobożności), w którym nacisk kładziono na ludzki aspekt natury Chrystusa. Wizerunek przeniknął do sztuki ludowej i głęboko się w niej zakorzenił. W rzeźbie Wójcika modlitwa do zamyślonego Syna Bożego płynie wraz z muzyką, którą gra dudziarz. Bóg nie tryumfuje, jest zasłuchany w dźwięki płynące z instrumentu. Co charakterystyczne, człowiek nie pada przed nim na kolana, lecz swobodnie opiera się o trzon kapliczki, co potęguje jeszcze wrażenie zażyłości pomiędzy nim i Jezusem.
Opracowanie: Julita Dembowska (Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem), © wszystkie prawa zastrzeżone
Ostatnie komentarze: