Lista wszystkich obiektów. Kliknij na jeden z nich, aby przejść do karty obiektu. Tematy umożliwiają selekcję eksponatów według kategorii pojęciowych. Po prawej stronie możesz zmienić ustawienie widoku listy.

Poniższe zestawienie ukazuje powiązanie między eksponatami w sposób niestandardowy. Punkty oznaczają eksponaty, a łączące je linie to powiązania między nimi według wybranych kategorii.

Wpisz daty krańcowe do okienek, aby wybrać interesujący Cię okres na osi czasu.

Wyświetlenia: 2876

(Głosy: 3)

Do:
Temat:
URL:

Szerokość		Wysokość
Zdjęcia		3D HD
3D		Krótki opis
Opis		Informacje
Audio		Video

Wydruk metryczki

Czas powstania XIX w.?
Wymiary wysokość: 15,3 cm, szerokość: 3,7 cm, waga: 29,1 g
Numer inwentarzowy MNS/3733/S
Muzeum Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu
Tematy wielokulturowość, religijność
Technika rytowanie, srebrzenie, trybowanie
Materiał mosiądz, szkło kolorowe
Prawa do obiektu Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu
Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna
Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski
Tagi judaika , szabat , złotnictwo , Żydzi , 3D , wielokulturowość , sztuka sakralna , ceremonia , zwierzęta , zapach , 3D plus , domena publiczna

Wydruk opisu

Balsaminki (inaczej szmekier; hebr. bassamim, psumin-byksy), służące jako pojemniki na wonności, używane były podczas pożegnania szabatu, najczęściej miały formę ozdobnych wieżyczek, niekiedy również owoców i roślin. Nowosądecka balsaminka natomiast ma kształt ryby, której głowę, połączoną z tułowiem za pomocą zawiasu, można otwierać i odchylać.

Więcej

Balsaminki (inaczej szmekier; hebr. bassamim, psumin-byksy), służące jako pojemniki na wonności, używane były podczas pożegnania szabatu, najczęściej miały formę ozdobnych wieżyczek, niekiedy również owoców i roślin. Nowosądecka balsaminka natomiast ma kształt ryby, której głowę, połączoną z tułowiem za pomocą zawiasu, można otwierać i odchylać. Tułów ryby złożony jest z pięciu zachodzących na siebie członów mających formę zwężających się ku płetwie rzędów półkoliście zakończonych łusek, powierzchnia zaś jest fakturowana, pokryta siecią żłobień. Poszczególne człony tułowia połączone są z sobą w taki sposób, by ciało ryby można było lekko wygiąć. Do tułowia dołączone są płetwy boczne i grzbietowa. Powierzchnia balsaminki jest rytowana, pokryta siecią żłobień i zygzaków oddających fakturę łusek i płetw. W oku ryby wprawione są okrągłe, czerwone kamyczki lub szkiełka. Brak wybitego znaku wytwórni uniemożliwia określenie miejsca powstania eksponatu i utrudnia jego datowanie.
Obiekt zakupiono do zbiorów w 2000 roku, wzbogacił kolekcję judaików. Nietypowy, bardzo interesujący i niezbyt często spotykany kształt eksponatu wyróżnia go na tle innych balsaminek znajdujących się w kolekcji muzealnej.

Opracowanie: Edyta Ross-Pazdyk (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu), © wszystkie prawa zastrzeżone

Mniej

Do czego służą balsaminki?

Skąd wziął się zwyczaj wdychania wonnych ziół na zakończenie szabatu i co symbolizuje? To pozostałość po czasach, kiedy Żydzi składali ofiary w Świątyni Jerozolimskiej. Po jej ostatecznym zburzeniu przez Rzymian (70 r. n.e.), porzucili kult ofiarny. W czasach diaspory zastąpili go modlitwą...

Więcej

Skąd wziął się zwyczaj wdychania wonnych ziół na zakończenie szabatu i co symbolizuje?
To pozostałość po czasach, kiedy Żydzi składali ofiary w Świątyni Jerozolimskiej. Po jej ostatecznym zburzeniu przez Rzymian (70 r. n.e.), porzucili kult ofiarny. W czasach diaspory zastąpili go modlitwą i obrzędami nawiązującymi do pewnych jego elementów. Wdychanie wonności podczas Hawdali, czyli uroczystości symbolicznego oddzielenia czasu świętego (a więc szabatu, w skróconej formie również świąt) od czasu powszedniego, nieświątecznego, jest pamiątką po składanej w Świątyni (obok ofiar pokarmowych — ze zwierząt) ofierze kadzidlanej. Kadzidło mogło być spalane tylko w Świątyni i tylko przez kapłanów.
Dzisiejsze wdychanie wonności może się odbywać zarówno w synagodze, jak i w domu. Prowadzący ceremonię Hawdali bierze prawą dłonią balsaminkę i wypowiada nad nią błogosławieństwo:

Baruch Ata Haszem, Eloheinu, melech haolam, bore minei wesamim.
(„Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, Król Świata, Stwórca różnorodnych zapachów”)

Następnie wącha aromaty i podaje innym do powąchania.
Według tradycji, przyjemny zapach wonności ma łagodzić smutny moment utraty dodatkowej duszy, która towarzyszy Żydowi podczas szabatu i opuszcza go wraz z jego zakończeniem. Ponadto ma też wzmacniać wdychającego przed trudami nadchodzących dni powszednich.

Opracowanie: Kinga Kołodziejska (Redakcja WMM),

Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.

Zobacz:
Balsaminka wieżyczkowa
Balsaminka w kształcie ryby
Puszka na wonności z Austro-Węgier
Balsaminka wieżyczkowa z Wiednia

Mniej

Balsaminka w kształcie ryby

Zdjęcia

Powiązania

Interpretacje

Historie książkowe

Zobacz też

Ostatnie komentarze:

Dodaj komentarz:

Dodaj plik

[{"id":19981000,"name":"Centrum Żydowskie w Oświęcimiu","count":0},{"id":16205991,"name":"Fundacja Zbiorów Rodziny Sosenków","count":113},{"id":14653590,"name":"Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki","count":52},{"id":11437349,"name":"Królewska Katedra na Wawelu","count":13},{"id":19981897,"name":"Muzeum Afrykanistyczne Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu","count":0},{"id":18593031,"name":"Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie","count":96},{"id":26804,"name":"Muzeum Archeologiczne w Krakowie","count":76},{"id":54355,"name":"Muzeum Archidiecezjalne im. Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie","count":20},{"id":26810,"name":"Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie","count":16},{"id":26816,"name":"Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II","count":20},{"id":26822,"name":"Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie","count":55},{"id":26828,"name":"Muzeum Farmacji Collegium Medicum UJ w Krakowie","count":24},{"id":26849,"name":"Muzeum Fotografii w Krakowie","count":34},{"id":26837,"name":"Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN","count":28},{"id":1875581,"name":"Muzeum Geologiczne WGGiOS AGH","count":10},{"id":26855,"name":"Muzeum Historyczne Miasta Krakowa","count":64},{"id":26861,"name":"Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach","count":21},{"id":26867,"name":"Muzeum Inżynierii Miejskiej","count":12},{"id":26873,"name":"Muzeum Lotnictwa Polskiego","count":20},{"id":26879,"name":"Muzeum Miejskie w Wadowicach","count":5},{"id":26885,"name":"Muzeum Narodowe w Krakowie","count":78},{"id":26945,"name":"Muzeum Niepodległości w Myślenicach","count":6},{"id":26891,"name":"Muzeum Niepołomickie — Zamek Królewski w Niepołomicach","count":16},{"id":26897,"name":"Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu","count":36},{"id":26903,"name":"Muzeum Okręgowe w Tarnowie","count":38},{"id":16523376,"name":"Muzeum Opactwa Benedyktynów w Tyńcu","count":0},{"id":27005,"name":"Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków w Ciężkowicach","count":4},{"id":26921,"name":"Muzeum Regionalne PTTK im. Antoniego Minkiewicza w Olkuszu","count":6},{"id":26927,"name":"Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach","count":16},{"id":26933,"name":"Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach","count":5},{"id":26939,"name":"Muzeum Regionalne TMP w Piwnicznej Zdroju","count":8},{"id":26951,"name":"Muzeum Ślusarstwa im. Marcina Mikuły w Świątnikach Górnych","count":10},{"id":4890297,"name":"Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha","count":30},{"id":11933697,"name":"Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK","count":43},{"id":26957,"name":"Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem","count":35},{"id":19981602,"name":"Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu","count":0},{"id":19981312,"name":"Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius","count":0},{"id":26963,"name":"Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich","count":22},{"id":26969,"name":"Muzeum Ziemi Bieckiej","count":33},{"id":26975,"name":"Muzeum Ziemi Koszyckiej im. Stanisława Boducha","count":12},{"id":26981,"name":"Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce","count":32},{"id":26987,"name":"Muzeum — Dwory Karwacjanów i Gładyszów","count":6},{"id":26993,"name":"Muzeum — Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec","count":17},{"id":26909,"name":"Muzeum — Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej","count":9},{"id":26999,"name":"Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka","count":22},{"id":26915,"name":"Ośrodek Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej","count":10},{"id":4869610,"name":"Zamek Królewski na Wawelu Państwowe Zbiory Sztuki","count":85}]