Lista wszystkich obiektów. Kliknij na jeden z nich, aby przejść do karty obiektu. Tematy umożliwiają selekcję eksponatów według kategorii pojęciowych. Po prawej stronie możesz zmienić ustawienie widoku listy.
Poniższe zestawienie ukazuje powiązanie między eksponatami w sposób niestandardowy. Punkty oznaczają eksponaty, a łączące je linie to powiązania między nimi według wybranych kategorii.
Wpisz daty krańcowe do okienek, aby wybrać interesujący Cię okres na osi czasu.
- Autor Stanisław Wyspiański (1869—1907)
- Czas powstania 1904
- Wymiary wysokość: 47,7 cm, szerokość: 62,2 cm
- Oznaczenie autorskie SW 1904
- Numer inwentarzowy MNK-III-r.a.-10895
- Muzeum Muzeum Narodowe w Krakowie
- Oddział Kamienica Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego
- Tematy namalowane, znane postaci
- Technika pastel
- Materiał papier
- Data pozyskania 1920, dar Feliksa Jasieńskiego
- Prawa do obiektu Muzeum Narodowe w Krakowie
- Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna
- Digitalizacja Muzeum Narodowe w Krakowie
- Tagi secesja , autoportret , Stanisław Wyspiański , Feliks Manggha Jasieński , rysunek , Młoda Polska , 2D , audiodeskrypcja , domena publiczna
Wyspiański pozostawił dwanaście autoportretów. Każdy z nich jest fascynującym zapisem zmian fizycznych i aktualnego stanu emocjonalnego artysty, zgodnie z jego po wielokroć cytowanym przekonaniem, mówiącym, że: „człowiek (...) zmienia się bezpowrotnie, zmieniają go przeżycia i przemyślenia. Portret to odbicie chwili, odbicie artystyczne ujmujące rzecz do głębi”.
Wyspiański pozostawił dwanaście autoportretów. Każdy z nich jest fascynującym zapisem zmian fizycznych i aktualnego stanu emocjonalnego artysty, zgodnie z jego po wielokroć cytowanym przekonaniem, mówiącym, że: „człowiek (...) zmienia się bezpowrotnie, zmieniają go przeżycia i przemyślenia. Portret to odbicie chwili, odbicie artystyczne ujmujące rzecz do głębi”.
Prezentowana praca powstała w roku 1904. Z neutralnego tła, w bliskim kadrze, wyłania się dwoje młodych ludzi: dorodna kobieta w barwnym stroju krakowskim oraz drobna figura artysty o pociągłej twarzy, wysokim czole, niewielkim, rudawym zaroście, w wiejskim kubraku nonszalancko zarzuconym na wąskie ramiona. Płaskie plamy barwne obwiedzione wyraźnym konturem tworzą jednorodną i wysmakowaną malarsko kompozycję, której dekoracyjność została spotęgowana poprzez nasycony koloryt, zbudowany z harmonijnie zestawionych czerwieni, fioletu i oranżu, dopełnionych abstrakcyjnym ornamentem haftowanej sukni.
Autor z właściwą sobie przenikliwością uchwycił psychologiczne aspekty swojego małżeństwa. Pospolite rysy Teofili i jej życiodajna krzepkość kontrastują z subtelnym, wychudzonym, naznaczonym śmiertelną chorobą ciałem Wyspiańskiego. Ale choć kruchy i delikatny, to właśnie on, ustawiając się bokiem do widza, zdaje się chronić żonę przed ingerencją świata zewnętrznego. Nie bez powodu dominantę obrazu stanowi twardy, badawczy wzrok obojga i nieco zaczepny sposób, w jaki spoglądają na widza. Obraz powstał cztery lata po ślubie, w czasie gdy związek znanego artysty z pochodzącą ze wsi służącą ciotki nadal nosił znamiona obyczajowego skandalu i bywał w krakowskim światku przedmiotem niewybrednych żartów. Fascynacja witalnością Teofili splotła się tutaj z właściwą Wyspiańskiemu tęsknotą za prostotą i niechęcią do mieszczańskich przesądów. „Wszystko zaś jest komedia «społeczna» — komentował ironicznie w liście do Stanisława Lacka — (...) że moja żona nie jest z miastowych z tak zwanej inteligencji (...)”. A na kartach Wesela puentował: „Weź pan sobie żonę z prosta: duza scęścia, małe kosta”. Ostentacyjnie wyeksponowany strój krakowski Teofili z potrójnym sznurem korali to zarazem dowód nie tylko zainteresowań artysty ludowością i wiejskim folklorem, ale jego autentycznej wiary w ukryte siły tej warstwy społecznej, która jako najzdrowsza część populacji miała być ostoją rodzimych tradycji i nadzieją na narodowe odrodzenie. W tym ujęciu sakramentalnie uświęcony związek Wyspiańskiego z Teofilą można również odczytywać jako symboliczny powrót schorowanego, świadomego bliskiej śmierci artysty do źródeł życia i czystej, nieskażonej cywilizacją natury.
Opracowanie: dr Kamila Podniesińska (Muzeum Narodowe w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone
Ostatnie komentarze: