Nietrwałe jak źdźbło trawy... A jednak to powszechne porównanie nie zawsze okazuje się prawdziwe. W zbiorach Wirtualnych Muzeów Małopolski można zobaczyć źdźbła trawy, które przetrwały ponad 5 mln lat! Zastygłe w krysztale halitu, są jak klejnot w przezroczystej oprawie. Choć zieleń straciła swoją soczystość, to jednak wciąż jest widoczna Halit z wrostkami organicznymi (trawa).

Epoka trawy

Miocen — jak szacują geolodzy — trwał przez okres 17 mln lat (od 23,03 mln do 5,332 mln lat temu). W tym czasie następowały przekształcenia krajobrazu: zderzanie się kontynentów Europy i Afryki, Indii i Azji spowodowały wypiętrzenie łańcucha Alp i Himalajów.
Choć, biorąc pod uwagę epoki geologiczne, był to okres najcieplejszy, to jednak w połowie tego okresu klimat zaczął się stopniowo ochładzać, co wpłynęło na zmniejszanie obszarów zalesionych.
Miocen stał się epoką trawy, która bardzo dobrze radziła sobie w ówczesnych warunkach klimatycznych, była ważnym źródłem pokarmu dla zwierząt. Typowym krajobrazem tego okresu była łąka zaludniona przez różne gatunki zwierząt — przeżuwaczy. Jelenie, żyrafy, słonie; w Ameryce Północnej niedźwiedzie, leniwce i mastodonty; w Afryce prehistoryczne świnie, króliki i koty.

Zobacz również jak wyglądały owady sprzed milionów lat.
 

Opracowanie: Redakcja WMM,

 Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.

W Polsce historia eksploatacji soli związana jest z morskimi utworami miocenu wypełniającymi zapadlisko przedkarpackie. Seria solna, o miąższości od 250 m w okolicy Wieliczki do 1500 m koło Wojnicza, zbudowana jest z osadów pięciu cyklotemów, tzn. pięciu cykli sedymentacji rozpoczynających się zwykle od skał okruchowych i ilastych (piaskowce, mułowce, iłowce), następnie osadzających się skał ilasto-wapnistych i iłowców anhydrytowych, a na koniec anhydrytów i soli kamiennych. Nasunięcie karpackie spowodowało silne sfałdowanie serii solnej i lokalnie utworzyło skupienia soli o znaczeniu przemysłowym.
Mioceńskie złoża soli kamiennej położone są u podnóża Karpat pomiędzy Wieliczką na zachodzie a Tarnowem na wschodzie. Źródła historyczne z XI i XIII wieku wzmiankują o nadaniach górniczych i przywilejach wydobywania soli. Dzięki nim stwierdzono, że działalność górnicza w Kopalniach Soli „Wieliczka” i „Bochnia” trwa nieprzerwanie od ponad 700 lat. Wchodziły one w skład żup krakowskich, które wraz z żupami ruskimi (Kałusz, Tyrawa Solna, Jasienica, Starasól, Stebnik, Modrycz, Solec, Sołotwina i Truskawiec) tworzyły dobra zwane żupami królewskimi. Stanowiły one bogactwo miejscowej ludności, dzierżawców i skarbu królewskiego. Badania archeologiczne dostarczają coraz to liczniejszych danych o pozyskiwaniu soli na tych terenach. Okolice Bochni już około 3500 lat p.n.e. znane były z uzyskiwania soli przez odparowanie wody z solanek, a na hałdach żup ruskich znajdowano monety z czasów cesarza Hadriana oraz narzędzia z rogowca i krzemienia. W związku z rozwojem otworowego wydobycia soli i coraz szerszym wykorzystywaniem złóż cechsztyńskich spadło znaczenie dawnych kopalń soli. Obecnie pełnią one funkcje obiektów turystycznych i sanatoryjnych. W Kopalni Soli „Bochnia” podsadzono najniższe poziomy (od XVI do X), a zabytkową część (poz. I do IX) przystosowuje się do prowadzenia działalności turystycznej. Kopalnia Soli „Wieliczka” sięgająca do głębokości 327 metrów ma 9 poziomów i około 300 km wyrobisk (chodników, pochylni, komór eksploatacyjnych, jezior solnych, szybów i szybików). Znaczna część z nich jest udostępniona do zwiedzania w ramach współpracujących z kopalnią firm i instytucji: Kopalnia Soli „Wieliczka” Trasa Turystyczna sp. z o. o. i Muzeum Żup Krakowskich.

Opracowanie: Muzeum Geologiczne WGGiOS AGH, © wszystkie prawa zastrzeżone

Zobacz w zbiorach Wirtualnych Muzeów Małopolski:
Halit z wrostkami organicznymi (trawa)
Kryształy halitu
Kryształy halitu z Grot Kryształowych
Kryształy halitu na konewce