Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym z polskich muzeów noszących nazwę „Narodowe”. Utworzone w 1879 roku,
początkowo jako muzeum polskiej sztuki współczesnej, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce — pod względem liczby budynków (17), oddziałów (11) oraz oddanych pod opiekę obiektów (800 tysięcy). I choć specjalnością Muzeum pozostaje nadal głównie polska sztuka i kultura, to na jego majątek składają się również wspaniałe kolekcje dzieł sztuki europejskiej i światowej, m.in. malarstwa, grafiki, rzeźby zachodnioeuropejskiej, sztuki i rzemiosła Dalekiego Wschodu, sztuki starożytnej, cerkiewnej, judaików czy liczny zbiór wyrobów rzemiosła, militariów i tkanin Zachodu i Wschodu oraz numizmatów.
Aktywna działalność naukowa prowadzona przez Muzeum zaowocowała przyznaniem w 2010 r. przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego statusu jednostki naukowej, jako jedynemu muzeum w Polsce. MNK organizuje rocznie po kilkadziesiąt wystaw i pokazów czasowych, docenianych przez widzów i media, prowadzi także różnorodną działalność edukacyjną dla różnych grup wiekowych oraz osób niepełnosprawnych i wykluczonych.
Według prestiżowego brytyjskiego magazynu „Art Newspaper” Muzeum Narodowe w Krakowie jest jedyną polską placówką, która znalazła się wśród najpopularniejszych muzeów świata. Rocznie MNK odwiedza ponad 650 tys. gości.
Główna siedziba MNK znajduje się w Gmachu Głównym przy Alei 3 Maja 1 — jednym z najciekawszych budynków modernistycznych w mieście. Znajdują się tam trzy galerie stałe: Galeria „Broń i barwa w Polsce”, Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku.
Pierwszą siedzibą MNK były Sukiennice, do dzisiaj mieszczące Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku (Rynek Główny 1-3) — jedną z największych w Polsce stałych wystaw XIX-wiecznego polskiego malarstwa i rzeźby.
W gotycko-renesansowym Pałacu Biskupa Erazma Ciołka (ul. Kanonicza 17) można zwiedzać dwie galerie stałe: „Sztuka Dawnej Polski. XII-XVIII wiek”, „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” oraz studyjną kolekcję rzeźby architektonicznej.
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (ul. Piłsudskiego 10-12) , ponownie otwarte po 70 latach dla publiczności w 2013 roku, mieści się w XIX-wiecznym Pałacyku Czapskich i sąsiedniej Kamienicy Łozińskich. Jest tam prezentowana najlepsza na świecie kolekcja numizmatów polskich, a także świetne przykłady numizmatów obcych – od starożytności do dzisiaj.
Muzeum Narodowe w Krakowie ma aż cztery muzea biograficzne. Najstarszym muzeum biograficznym w Polsce jest Dom Jana Matejki (ul. Floriańska 41). Dzieła i pamiątki po artyście znajdują się w kamienicy, gdzie urodził się, żył i tworzył.
Dom Józefa Mehoffera (ul. Krupnicza 26), z zachowanym autentycznym wyposażeniem, otoczony jednym z najpiękniejszych ogrodów w Małopolsce, mieści twórczość tego młodopolskiego artysty.
W Kamienicy Szołayskich (Plac Szczepański 9) znajdują się ekspozycje poświęcone najwybitniejszemu przedstawicielowi secesji Stanisławowi Wyspiańskiemu oraz sztuce jego epoki. Czasowo znajduje się tu również zbiór pamiątek po noblistce, Wisławie Szymborskiej.
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma ” w Zakopanem (ul. Kasprusie 19) mieści się w zabytkowym budynku w stylu zakopiańskim z XIX wieku. W latach 30. XX wieku było mieszkaniem najsławniejszego po Chopinie polskiego kompozytora. To jedyne na świecie muzeum tego artysty. Odbywają się tu koncerty i wykłady dotyczące muzyki.
Muzeum Książąt Czartoryskich (ul. św. Jana 19) jest aktualnie w remoncie. W przyległym Arsenale (ul. Pijarska 8) jest dostępna Galeria Sztuki Starożytnej.
W Bibliotece Książąt Czartoryskich (ul. św. Marka 17) znajduje się księgozbiór, rękopisy i archiwum Czartoryskich. Tam też udostępniony jest zbiór rękopisów MNK.
We wrześniu 2013 roku otwarto nowy oddział: Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM w XVII-wiecznym Spichlerzu (pl. Sikorskiego 6). Będzie tu stała wystawa kolekcji obejmującej siedem wieków malarstwa zachodnioeuropejskiego oraz centrum informacji o zbiorach malarstwa zachodnioeuropejskiego w Polsce. EUROPEUM ma gościć wystawy, imprezy, koncerty, wykłady dotyczące szeroko rozumianej kultury europejskiej.

Opracowanie: Katarzyna Bik (Sekcja Promocji Muzeum Narodowego w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone

Fotografia: Karol Kowalik (Pracownia Fotograficzna MNK), © wszystkie prawa zastrzeżone

www.muzeum.krakow.pl

al. 3 Maja 1,
30-062 Kraków

tel. 12 433 55 00
tel. 12 433 56 00
tel. 12 433 56 37
strona muzeum

Jak dojechać :

pieszo

samochodem

komunikacją

Godziny otwarcia

Gmach Główny Muzeum Narodowego

poniedziałek

nieczynne

wtorek — piątek

9.00 — 17.00

sobota

10.00 — 18.00

niedziela

10.00 — 16.00

Ceny biletów

normalny 10 zł ulgowy 5 zł rodzinny 20 zł niedziela - wstęp wolny na ekspozycje stałe

Obraz „Adoracja Dzieciątka” Lorenza Lotto

Radosna scena adoracji Dzieciątka (ze świętymi: Janem Chrzcicielem, Franciszkiem z Asyżu, Józefem i Katarzyną Aleksandryjską) zawiera ukrytą aluzję do przyszłych losów Chrystusa. Głęboki sen Dzieciątka można bowiem kojarzyć poprzez antyczne odniesienia — Sen (Hypnos) w mitologii greckiej to brat Śmierci (Tanatos) — z męczeńską śmiercią Odkupiciela.

Rzeźba „Chrystus na Osiołku Palmowym”

Rzeźba, pochodząca z kościoła parafialnego św. Zygmunta w Szydłowcu, stanowi niezwykły rekwizyt dramatyczny, wykorzystywany podczas procesji podążającej w Niedzielę Palmową do świątyni — symbolicznej Jerozolimy. Chrystus, sztywno wyprostowany, unosi prawą dłoń w geście błogosławieństwa. Lewą ujmował (niezachowane) skórzane lejce. Nosi zapięty płaszcz charakteryzujący późnośredniowiecznego władcę, inaczej niż we wcześniejszych przedstawieniach, gdzie częściej bywał ubrany w antyczną togę i tunikę.

Czara włocławska

Czara włocławska to najcenniejszy i jeden z najstarszych zabytków rzemiosła artystycznego w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Powstała w I połowie X wieku, przypuszczalnie w warsztacie znajdującym się na terenie Lotaryngii lub Alemanii. Wykuta w srebrze, ze śladami złocenia, z dekoracją rytowaną, puncowaną i niellowaną. Na powierzchni naczynia z czterema wypukłymi medalionami umieszczono 8 scen opowiadających historię wyzwolenia Izraela z niewoli Madianitów przez Gedeona...

Rzeźba „Popiersie Feliksa Jasieńskiego” Konstantego Laszczki

Feliks Jasieński (1861—1929), pseudonim „Manggha”, wybitny koneser sztuki, mecenas i kolekcjoner, był człowiekiem wszechstronnie wykształconym i uzdolnionym muzycznie. Swą działalnością na polu sztuki, poglądami, publikacjami, a także udostępnianiem zgromadzonych zbiorów, w tym bogatej kolekcji grafiki japońskiej i zachodnioeuropejskiej oraz przedmiotów użytkowych z Dalekiego Wschodu, wywarł znaczny wpływ na kulturę artystyczną Krakowa przełomu XIX i XX stulecia.

Rzeźba „Taniec” Marii Jaremy

Maria Jarema — urodzona w artystycznej rodzinie córka lwowskiej pianistki — przez całe swoje twórcze życie, zarówno w malarstwie, jak i w rzeźbie, zgłębiała problem dynamiki, rytmu i muzyczności dzieła sztuki. Szczególne upodobanie do motywów tanecznych ma z pewnością związek z działalnością artystki w przedwojennym eksperymentalnym teatrze Cricot, gdzie taniec był ważnym elementem spektakli.

Lalka z szopki kabaretu „Zielony Balonik” przedstawiająca Jacka Malczewskiego, autorstwa Jana Szczepkowskiego

8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ Kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.

Maska pośmiertna Karola Szymanowskiego

Po Karolu Szymanowskim pozostało niewiele pamiątek i dzieł sztuki bezpośrednio z nim związanych. Dlatego też maska pośmiertna jest wyjątkowym dokumentem. Cierpiący na gruźlicę Szymanowski zmarł w klinice Le Signal w Lozannie. Maska została wykonana tuż po jego śmierci, przez szwajcarskiego rzeźbiarza Luciena Julesa Delerse.

Drzeworyt „Rozpogodzenie po śnieżycy w Kameyama” Utagawy Hiroshigego

W zbiorze Feliksa Jasieńskiego Utagawa Hiroshige zajmował miejsce szczególne — kolekcjoner zgromadził ponad 2000 plansz drzeworytniczych tego autora. Bogato reprezentowany gatunek pejzażu pozwala docenić Hiroshigego jako artystę, który uchodził za mistrza w odtwarzaniu nastrojów kreowanych przez śnieg, deszcz i mgłę.

Obraz „Syn i zabita matka” Andrzeja Wróblewskiego

Obraz ukazuje kilkuletniego chłopca obejmującego kobietę, ujętą od ramion, bez głowy. Kobieta nie żyje, choć wydaje się, że bezwładnym gestem ręki odwzajemnia pieszczotę. Artysta namalował ją sinawym błękitem i ubrał w niebieską sukienkę. W ten sposób — wykorzystując symbolikę błękitu: sferę cienia, niematerialności i transcendencji — malował wszystkie ofiary wojny, ludzi umarłych. Uogólniona, świadomie prymityzowana forma i niemal płasko kładziony kolor służą kondensacji treści i ekspresji.

Fotel Karola Szymanowskiego wykonany przez Spółdzielnię Artystów Plastyków „Ład”

W roku 1918 rodzina Szymanowskich utraciła rodzinny dwór w Tymoszówce w Rosji. Od tego czasu Karol Szymanowski mieszkał w hotelach, pensjonatach i u rodziny. W wynajętej wraz z wyposażeniem willi „Atma” w Zakopanem kompozytor przebywał w latach 1930–1935. Dwa fotele wykonane przez Spółdzielnię Artystów Plastyków Ład to jedyne meble zakupione przez Karola Szymanowskiego do „Atmy”. W zbiorach muzeum zachowała się fotografia Karola Szymanowskiego z 1935 roku, siedzącego w fotelu w gabinecie w „Atmie” (nr inw. MNK-AT-280/3).

Fotel z kompletu mebli projektu Stanisława Wyspiańskiego

Na przełomie 1904 i 1905 roku Stanisław Wyspiański zaprojektował wnętrza w mieszkaniu Zofii z Pareńskich i Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Historię powstania mebli opisał sam właściciel w eseju Historia pewnych mebli, opublikowanym w 1927 roku na łamach Kuriera Porannego. Prócz mebli powstały również inne elementy wystroju, jak kolory ścian poszczególnych wnętrz oraz odpowiednio do nich dobrane zasłony.

Obraz „Autoportret z żoną” Stanisława Wyspiańskiego

Wyspiański pozostawił dwanaście autoportretów. Każdy z nich jest fascynującym zapisem zmian fizycznych i aktualnego stanu emocjonalnego artysty, zgodnie z jego po wielokroć cytowanym przekonaniem, mówiącym, że: „człowiek (...) zmienia się bezpowrotnie, zmieniają go przeżycia i przemyślenia. Portret to odbicie chwili, odbicie artystyczne ujmujące rzecz do głębi”.

Projekty kostiumów do baletu Karola Szymanowskiego „Harnasie” autorstwa Ireny Lorentowicz

W wyniku konkursu autorką projektów kostiumów oraz scenografii do baletu Harnasie Karola Szymanowskiego została Irena Lorentowicz, scenografka i malarka, absolwentka Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Projekty kostiumów, wraz z rysunkami i makietami dekoracji, wystawiono 24 kwietnia 1936 roku w salach Orbisu, nieopodal budynku Opery. Za scenografię do tego spektaklu Irena Lorentowicz zdobyła I nagrodę w konkursie Grand l'Opera i pięcioletnie stypendium rządu francuskiego. Dekoracje do Harnasiów spłonęły we wrześniu roku 1936 w pożarze gmachu Opery Paryskiej.

Rzeźba „Bachantka” Teodora Rygiera

Młoda kobieta, wyraźnie rozbawiona, zdaje się podążać ku widzowi tanecznym krokiem. Jej zgrabna sylwetka została uchwycona w fertycznej pozie, a ciało osłania jedynie niedbale owinięta wokół bioder tkanina. Dziewczyna zamaszystym gestem prawej ręki wysoko unosi kielich. Zaznaczoną w tytule dionizyjską aurę rzeźby podkreśla gałązka winorośli ściśnięta w lewej dłoni.

Rzeźba „Portret księcia Józefa Poniatowskiego” Jakuba Tatarkiewicza

Książę Józef Poniatowski, bratanek ostatniego króla Polski, wódz naczelny wojsk Księstwa Warszawskiego, zginął w bitwie pod Lipskiem w 1813 roku. Śmierć w wodach rzeki Elstery zapoczątkowała kult jego postaci, silnie związany z legendą napoleońską. W 1817 roku ciało księcia złożono w krypcie św. Leonarda na Wawelu. Popiersie jest autorską kopią studium do słynnego warszawskiego pomnika księcia Józefa Poniatowskiego dłuta Bertela Thorvaldsena. Jakub Tatarkiewicz, który, podobnie jak Konstanty Hegel i Paweł Maliński, był uczniem Thorvaldsena w rzymskiej Akademii św. Łukasza, z powodzeniem zaadaptował tu chłodny neoklasycyzm swego nauczyciela.

Rzeźba „Cyrk” Aliny Ślesińskiej

Przełom lat 50. i 60. XX wieku był czasem rozkwitu polskiej rzeźby nowoczesnej, która w tamtych latach, po niechlubnym okresie panowania realizmu socjalistycznego, odnawiała związki z aktualnymi tendencjami sztuki światowej. Był to okres aktywności twórczej wielu wybitnych rzeźbiarek. Alina Ślesińska, która, obok Barbary Zbrożyny i Aliny Szapocznikow, cieszyła się wtedy wielkim uznaniem, dziś uchodzi za artystkę nieco zapomnianą.

Obraz „Portret Szymanowskiego” Stanisława Ignacego Witkiewicza

Karol Szymanowski poznał Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem, w lecie 1904 roku. Znajomość ta szybko zamieniła się w długoletnią przyjaźń. W marcu i kwietniu roku 1905 wspólnie podróżowali po Włoszech; wielokrotnie spotykali się w Zakopanem. Komponowaną w latach 1903—1904 I Sonatę fortepianową c-moll op. 8 dedykował Szymanowski „Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi” (drukiem ukazała się w 1910 roku).

Rzeźba „Salome” Walerego Gadomskiego

Salome, córka Herodiady i pasierbica króla Heroda Antypasa, zatańczyła tak pięknie, że władca pozwolił jej prosić, o co tylko zechce. Jej życzeniem, podpowiedzianym przez okrutną Herodiadę, była głowa Jana Chrzciciela. Biblijna Salome to jeden ze stałych motywów w ikonografii sztuki europejskiej. Archetyp niebezpiecznej uwodzicielki fascynował artystów wszystkich epok.

Obraz „Wernyhora” Jana Matejki

Wernyhora — lirnik i wieszcz ukraiński, postać zdaniem jednych legendarna, według innych historyczna, żyjąca w II połowie XVIII wieku — zasłynął z przepowiedni politycznych dotyczących losu Rzeczypospolitej i Ukrainy. Miał w nich przewidzieć krwawe bunty kozackie, rozbiory, nieudane powstania narodowowyzwoleńcze i odrodzenie się państwowości polskiej. Po utracie niepodległości i w czasach kolejno pojawiających się nadziei na restytucję państwa polskiego, krążące w odpisach przepowiednie cieszyły się dużą popularnością. Wernyhora stał się bohaterem utworów literatury romantycznej, m.in. Juliusza Słowackiego, oraz przedstawień malarskich.

„Tryptyk świętej Marii Magdaleny” z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza

Malowany Tryptyk świętej Marii Magdaleny z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza przechował się w rzadkim stanie kompletności. Na tym przykładzie prześledzić możemy istotę nastawy szafiastej. Nastawa szafiasta stanowi pod koniec wieku XV rozbudowaną strukturę składającą się z nieruchomego korpusu, przytwierdzonych doń ruchomych skrzydeł, predelli, na której spoczywają skrzydła, korpus, oraz zwieńczenie.

1 2 3 4