Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym z polskich muzeów noszących nazwę „Narodowe”. Utworzone w 1879 roku,
początkowo jako muzeum polskiej sztuki współczesnej, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce — pod względem liczby budynków (17), oddziałów (11) oraz oddanych pod opiekę obiektów (800 tysięcy). I choć specjalnością Muzeum pozostaje nadal głównie polska sztuka i kultura, to na jego majątek składają się również wspaniałe kolekcje dzieł sztuki europejskiej i światowej, m.in. malarstwa, grafiki, rzeźby zachodnioeuropejskiej, sztuki i rzemiosła Dalekiego Wschodu, sztuki starożytnej, cerkiewnej, judaików czy liczny zbiór wyrobów rzemiosła, militariów i tkanin Zachodu i Wschodu oraz numizmatów.
Aktywna działalność naukowa prowadzona przez Muzeum zaowocowała przyznaniem w 2010 r. przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego statusu jednostki naukowej, jako jedynemu muzeum w Polsce. MNK organizuje rocznie po kilkadziesiąt wystaw i pokazów czasowych, docenianych przez widzów i media, prowadzi także różnorodną działalność edukacyjną dla różnych grup wiekowych oraz osób niepełnosprawnych i wykluczonych.
Według prestiżowego brytyjskiego magazynu „Art Newspaper” Muzeum Narodowe w Krakowie jest jedyną polską placówką, która znalazła się wśród najpopularniejszych muzeów świata. Rocznie MNK odwiedza ponad 650 tys. gości.
Główna siedziba MNK znajduje się w Gmachu Głównym przy Alei 3 Maja 1 — jednym z najciekawszych budynków modernistycznych w mieście. Znajdują się tam trzy galerie stałe: Galeria „Broń i barwa w Polsce”, Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku.
Pierwszą siedzibą MNK były Sukiennice, do dzisiaj mieszczące Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku (Rynek Główny 1-3) — jedną z największych w Polsce stałych wystaw XIX-wiecznego polskiego malarstwa i rzeźby.
W gotycko-renesansowym Pałacu Biskupa Erazma Ciołka (ul. Kanonicza 17) można zwiedzać dwie galerie stałe: „Sztuka Dawnej Polski. XII-XVIII wiek”, „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” oraz studyjną kolekcję rzeźby architektonicznej.
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (ul. Piłsudskiego 10-12) , ponownie otwarte po 70 latach dla publiczności w 2013 roku, mieści się w XIX-wiecznym Pałacyku Czapskich i sąsiedniej Kamienicy Łozińskich. Jest tam prezentowana najlepsza na świecie kolekcja numizmatów polskich, a także świetne przykłady numizmatów obcych – od starożytności do dzisiaj.
Muzeum Narodowe w Krakowie ma aż cztery muzea biograficzne. Najstarszym muzeum biograficznym w Polsce jest Dom Jana Matejki (ul. Floriańska 41). Dzieła i pamiątki po artyście znajdują się w kamienicy, gdzie urodził się, żył i tworzył.
Dom Józefa Mehoffera (ul. Krupnicza 26), z zachowanym autentycznym wyposażeniem, otoczony jednym z najpiękniejszych ogrodów w Małopolsce, mieści twórczość tego młodopolskiego artysty.
W Kamienicy Szołayskich (Plac Szczepański 9) znajdują się ekspozycje poświęcone najwybitniejszemu przedstawicielowi secesji Stanisławowi Wyspiańskiemu oraz sztuce jego epoki. Czasowo znajduje się tu również zbiór pamiątek po noblistce, Wisławie Szymborskiej.
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma ” w Zakopanem (ul. Kasprusie 19) mieści się w zabytkowym budynku w stylu zakopiańskim z XIX wieku. W latach 30. XX wieku było mieszkaniem najsławniejszego po Chopinie polskiego kompozytora. To jedyne na świecie muzeum tego artysty. Odbywają się tu koncerty i wykłady dotyczące muzyki.
Muzeum Książąt Czartoryskich (ul. św. Jana 19) jest aktualnie w remoncie. W przyległym Arsenale (ul. Pijarska 8) jest dostępna Galeria Sztuki Starożytnej.
W Bibliotece Książąt Czartoryskich (ul. św. Marka 17) znajduje się księgozbiór, rękopisy i archiwum Czartoryskich. Tam też udostępniony jest zbiór rękopisów MNK.
We wrześniu 2013 roku otwarto nowy oddział: Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM w XVII-wiecznym Spichlerzu (pl. Sikorskiego 6). Będzie tu stała wystawa kolekcji obejmującej siedem wieków malarstwa zachodnioeuropejskiego oraz centrum informacji o zbiorach malarstwa zachodnioeuropejskiego w Polsce. EUROPEUM ma gościć wystawy, imprezy, koncerty, wykłady dotyczące szeroko rozumianej kultury europejskiej.

Opracowanie: Katarzyna Bik (Sekcja Promocji Muzeum Narodowego w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone

Fotografia: Karol Kowalik (Pracownia Fotograficzna MNK), © wszystkie prawa zastrzeżone

www.muzeum.krakow.pl

al. 3 Maja 1,
30-062 Kraków

tel. 12 433 55 00
tel. 12 433 56 00
tel. 12 433 56 37
strona muzeum

Jak dojechać :

pieszo

samochodem

komunikacją

Godziny otwarcia

Gmach Główny Muzeum Narodowego

poniedziałek

nieczynne

wtorek — piątek

9.00 — 17.00

sobota

10.00 — 18.00

niedziela

10.00 — 16.00

Ceny biletów

normalny 10 zł ulgowy 5 zł rodzinny 20 zł niedziela - wstęp wolny na ekspozycje stałe

Rzeźba „Bachantka” Teodora Rygiera

Młoda kobieta, wyraźnie rozbawiona, zdaje się podążać ku widzowi tanecznym krokiem. Jej zgrabna sylwetka została uchwycona w fertycznej pozie, a ciało osłania jedynie niedbale owinięta wokół bioder tkanina. Dziewczyna zamaszystym gestem prawej ręki wysoko unosi kielich. Zaznaczoną w tytule dionizyjską aurę rzeźby podkreśla gałązka winorośli ściśnięta w lewej dłoni.

Rzeźba „Nad grobem” Antoniego Pleszowskiego

Kobieta o melancholijnym wyrazie twarzy, z włosami okrytymi welonem, sprawiająca wrażenie głęboko zatopionej w myślach uosabia refleksję nad przemijaniem i utratą bliskiej osoby. Sposób przedstawienia siedzącej, swobodnie upozowanej postaci wywodzi się z twórczości Michała Anioła, jak również późniejszej rzymskiej rzeźby sepulkralnej okresu baroku, którą autor dzieła, artysta wykształcony w Krakowie, Wiedniu i Rzymie, znał doskonale.

Obraz „Szermierka” Leona Chwistka

Leon Chwistek to obok Stanisława Ignacego Witkiewicza i Zbigniewa Pronaszki główny teoretyk grupy formistów, który w sposób wszechstronny analizował teoretyczne podstawy sztuki i starał się wprowadzać w praktyce wypracowane przez siebie teorie. Dla jego malarstwa zasadnicze znaczenie miały kubizm i włoski futuryzm. Podobnie jak inni formiści z kubizmu zaczerpnął przekonanie o konieczności uniezależnienia dzieła od natury, rytmizację i geometryzację form oraz jednolitą kolorystykę.

Obraz „Wernyhora” Jana Matejki

Wernyhora — lirnik i wieszcz ukraiński, postać zdaniem jednych legendarna, według innych historyczna, żyjąca w II połowie XVIII wieku — zasłynął z przepowiedni politycznych dotyczących losu Rzeczypospolitej i Ukrainy. Miał w nich przewidzieć krwawe bunty kozackie, rozbiory, nieudane powstania narodowowyzwoleńcze i odrodzenie się państwowości polskiej. Po utracie niepodległości i w czasach kolejno pojawiających się nadziei na restytucję państwa polskiego, krążące w odpisach przepowiednie cieszyły się dużą popularnością. Wernyhora stał się bohaterem utworów literatury romantycznej, m.in. Juliusza Słowackiego, oraz przedstawień malarskich.

Obraz „Autoportret” Jana Matejki

Matejko jest autorem kilku malarskich i rysunkowych autoportretów powstałych w różnych okresach twórczości. Niniejszy autoportret, jedyny w kształcie tonda, został namalowany dla córki malarza Heleny i podarowany jej przez ojca 6 kwietnia 1887 roku, na dwudzieste urodziny. Z prawej strony u dołu obrazu widnieje dedykacja: 6|4|rP|1887|HELI ojciec Jan.

Rzeźba „Husarz siedzący na koniu” Leona Wyczółkowskiego, projektu Jana Matejki

Leon Wyczółkowski wykonał panneau dekoracyjne Rycerz wśród kwiatów przedstawiające husarza siedzącego na koniu i dmącego w róg na tle łąki pełnej kwiatów. Praca ta była wystawiana w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w 1907 roku. Rzeźbiony husarz z Domu Jana Matejki jest identyczny z pierwowzorem wymalowanym na panneau.

Obraz „Autoportret w białym stroju” Jacka Malczewskiego

Jacek Malczewski jest autorem największej liczby autoportretów w dziejach sztuki polskiej. Jak żartowano z niego w szopce „Zielonego Balonika” w Jamie Michalikowej, artysta ukazywał się „To w Pirogu, to znów bez | To profesor, to znów pan (…) | To w swetrze, przy panterze | To z ogonem, to znów bez”. Słowa te akcentują również jego zamiłowanie do przebierania się i portretowania w różnych wcieleniach. Pasja i bogactwo przyjmowanych póz zdumiewają i zastanawiają. Z tego powodu artystę posądzano nawet o egotyzm, megalomanię i skłonności narcystyczne.

Lalka z szopki kabaretu „Zielony Balonik” przedstawiająca Jacka Malczewskiego, autorstwa Jana Szczepkowskiego

8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ Kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.

Rzeźba „Taniec” Marii Jaremy

Maria Jarema — urodzona w artystycznej rodzinie córka lwowskiej pianistki — przez całe swoje twórcze życie, zarówno w malarstwie, jak i w rzeźbie, zgłębiała problem dynamiki, rytmu i muzyczności dzieła sztuki. Szczególne upodobanie do motywów tanecznych ma z pewnością związek z działalnością artystki w przedwojennym eksperymentalnym teatrze Cricot, gdzie taniec był ważnym elementem spektakli.

„Tryptyk świętej Marii Magdaleny” z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza

Malowany Tryptyk świętej Marii Magdaleny z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza przechował się w rzadkim stanie kompletności. Na tym przykładzie prześledzić możemy istotę nastawy szafiastej. Nastawa szafiasta stanowi pod koniec wieku XV rozbudowaną strukturę składającą się z nieruchomego korpusu, przytwierdzonych doń ruchomych skrzydeł, predelli, na której spoczywają skrzydła, korpus, oraz zwieńczenie.

Obraz „Syn i zabita matka” Andrzeja Wróblewskiego

Obraz ukazuje kilkuletniego chłopca obejmującego kobietę, ujętą od ramion, bez głowy. Kobieta nie żyje, choć wydaje się, że bezwładnym gestem ręki odwzajemnia pieszczotę. Artysta namalował ją sinawym błękitem i ubrał w niebieską sukienkę. W ten sposób — wykorzystując symbolikę błękitu: sferę cienia, niematerialności i transcendencji — malował wszystkie ofiary wojny, ludzi umarłych. Uogólniona, świadomie prymityzowana forma i niemal płasko kładziony kolor służą kondensacji treści i ekspresji.

Krzyż Virtuti Militari po generale Benedykcie Kołyszce

Jeden z nielicznych zachowanych egzemplarzy z 1792 roku. Krzyż równoramienny z krawędziami ramion wyciętymi w lekki łuk. Na awersie ramiona pokryte czarną emalią, z pozostawioną złotą ramką na obrzeżu. Na ramionach dewiza orderu: VIR | TUTI | MILI | TARI. Na przecięciu ramion krzyża okrągła tarcza środkowa, na obrzeżu pokryta wieńcem z liści laurowych emaliowanych na zielono.

Suknia ogrodowa

Suknia krynolina uszyta z białego muślinu drukowanego w motywy przedstawiające u dołu spódnicy pas roślinności wodnej , a powyżej latające motyle i inne owady. Staniczek krótki, podszyty białym płótnem z fiszbinami, zapinany z przodu na guziki. Rękawy długie, rozcięte i rozkloszowane, obszyte falbaną. Spódnica mocno zmarszczona, długa, z trenem. Wąska talia podkreślona jest paskiem zapinanym na haftki, z przyszytą szeroką kokardą. Całości dopełnia chusteczka do narzucania na ramiona.

Obraz „Żydzi” Piotra Michałowskiego

Grupowy konterfekt galicyjskich Żydów należy do późnych dzieł Piotra Michałowskiego (1800—1855). Powstał w czasie, kiedy artysta — uprawiający malarstwo, jako hobby — gospodarował w majątku Bolestraszyce, nieopodal Przemyśla. Obraz ten, stanowiący właściwie studium olejne, przypomina swym charakterem XVII-wieczne portrety holenderskie. Z mrocznej, abstrakcyjnej przestrzeni wyłaniają się popiersia pięciu Żydów w różnym wieku: od patriarchalnego starca pośrodku, poprzez mężczyzn dojrzałych, w sile wieku i nieco młodszych, po ukazanego z lewej strony młodzieńca o ironicznym obliczu i charakterystycznych pejsach. Dwaj modele pośrodku noszą na głowach rytualne tkaniny — tałesy.

Wilkom cechu krawców

Wilkom jest jednym z najcenniejszych krakowskich zabytków cechowych przechowywanych w Muzeum Narodowym w Krakowie. Został złożony w muzeum 19 września 1905 roku przez Zgromadzenie Towarzyszy Krawieckich wraz z zespołem pamiątek należących do cechu krawców: ladą cechową, dzwonkiem, tacą i krucyfiksem.

Zbroja turniejowa

Zbroja turniejowa skompilowana z kilku garniturów zbroi zachodnioeuropejskich powstałych w połowie XVI wieku. Jej zasadniczą cześć stanowią kirys, obojczyk, naramienniki i taszki roboty najlepszych płatnerzy południowoniemieckich. Na napierśniku z ością i gąską, czyli występem w części brzusznej, wytrawiony jest w pionowych pasach motyw wici roślinnej oplatającej panoplia i instrumenty muzyczne. Styl ornamentyki wskazuje na norymberskie pochodzenie napierśnika. Naplecznik jest oznaczony marką miejską Norymbergi, obojczyk natomiast marką miejską Augsburga. Dekoracja trawiona wici roślinnej na naramiennikach jest zbliżona w stylu do wyrobów Antona Peffenhausera, płatnerza czynnego w Augsburgu.

Kafel z herbem Nałęcz biskupa Piotra Gembickiego

W 1845 roku w Pamiątce z Krakowa Józef Mączyński wspomniał o istnieniu dwóch „starożytnych pieców” w pałacu biskupim w Krakowie. Piece zbudowane z kafli dekorowanych herbami biskupów: Marcina Szyszkowskiego (Ostoja) oraz Piotra Gembickiego (Nałęcz) już w połowie XVIII wieku były w złym stanie, co odnotowano w rewizjach pałacu. Jednak dzięki dużym, barwnym kaflom były z pewnością bardzo dekoracyjne. Niestety, w roku 1850 piece podzieliły los pałacu biskupiego, który spłonął podczas wielkiego pożaru Krakowa, a do dziś zachowały się jedynie pojedyncze kafle oraz ich fragmenty.

Rzeźba „Salome” Walerego Gadomskiego

Salome, córka Herodiady i pasierbica króla Heroda Antypasa, zatańczyła tak pięknie, że władca pozwolił jej prosić, o co tylko zechce. Jej życzeniem, podpowiedzianym przez okrutną Herodiadę, była głowa Jana Chrzciciela. Biblijna Salome to jeden ze stałych motywów w ikonografii sztuki europejskiej. Archetyp niebezpiecznej uwodzicielki fascynował artystów wszystkich epok.

Rzeźba „Portret księcia Józefa Poniatowskiego” Jakuba Tatarkiewicza

Książę Józef Poniatowski, bratanek ostatniego króla Polski, wódz naczelny wojsk Księstwa Warszawskiego, zginął w bitwie pod Lipskiem w 1813 roku. Śmierć w wodach rzeki Elstery zapoczątkowała kult jego postaci, silnie związany z legendą napoleońską. W 1817 roku ciało księcia złożono w krypcie św. Leonarda na Wawelu. Popiersie jest autorską kopią studium do słynnego warszawskiego pomnika księcia Józefa Poniatowskiego dłuta Bertela Thorvaldsena. Jakub Tatarkiewicz, który, podobnie jak Konstanty Hegel i Paweł Maliński, był uczniem Thorvaldsena w rzymskiej Akademii św. Łukasza, z powodzeniem zaadaptował tu chłodny neoklasycyzm swego nauczyciela.

Rzeźba „Mickiewicz po improwizacji” Wacława Szymanowskiego

Wyczerpanego improwizacją, omdlewającego wieszcza podtrzymują dwie kobiece postaci. Figura Mickiewicza zdaje się wyłaniać z nieregularnej bryły, bliskiej chętnie stosowanemu przez Szymanowskiego motywowi morskiej fali. Ten nieco teatralny sposób ukazania postaci ma podkreślić wysiłek towarzyszący powstawaniu wybitnej poezji. W interpretacji Wacława Szymanowskiego, zgodnej z romantycznym obrazem poety, Mickiewicz tworzy pod wpływem nadprzyrodzonego natchnienia.

1 2 3 4