Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym z polskich muzeów noszących nazwę „Narodowe”. Utworzone w 1879 roku,
początkowo jako muzeum polskiej sztuki współczesnej, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce — pod względem liczby budynków (17), oddziałów (11) oraz oddanych pod opiekę obiektów (800 tysięcy). I choć specjalnością Muzeum pozostaje nadal głównie polska sztuka i kultura, to na jego majątek składają się również wspaniałe kolekcje dzieł sztuki europejskiej i światowej, m.in. malarstwa, grafiki, rzeźby zachodnioeuropejskiej, sztuki i rzemiosła Dalekiego Wschodu, sztuki starożytnej, cerkiewnej, judaików czy liczny zbiór wyrobów rzemiosła, militariów i tkanin Zachodu i Wschodu oraz numizmatów.
Aktywna działalność naukowa prowadzona przez Muzeum zaowocowała przyznaniem w 2010 r. przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego statusu jednostki naukowej, jako jedynemu muzeum w Polsce. MNK organizuje rocznie po kilkadziesiąt wystaw i pokazów czasowych, docenianych przez widzów i media, prowadzi także różnorodną działalność edukacyjną dla różnych grup wiekowych oraz osób niepełnosprawnych i wykluczonych.
Według prestiżowego brytyjskiego magazynu „Art Newspaper” Muzeum Narodowe w Krakowie jest jedyną polską placówką, która znalazła się wśród najpopularniejszych muzeów świata. Rocznie MNK odwiedza ponad 650 tys. gości.
Główna siedziba MNK znajduje się w Gmachu Głównym przy Alei 3 Maja 1 — jednym z najciekawszych budynków modernistycznych w mieście. Znajdują się tam trzy galerie stałe: Galeria „Broń i barwa w Polsce”, Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku.
Pierwszą siedzibą MNK były Sukiennice, do dzisiaj mieszczące Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku (Rynek Główny 1-3) — jedną z największych w Polsce stałych wystaw XIX-wiecznego polskiego malarstwa i rzeźby.
W gotycko-renesansowym Pałacu Biskupa Erazma Ciołka (ul. Kanonicza 17) można zwiedzać dwie galerie stałe: „Sztuka Dawnej Polski. XII-XVIII wiek”, „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” oraz studyjną kolekcję rzeźby architektonicznej.
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (ul. Piłsudskiego 10-12) , ponownie otwarte po 70 latach dla publiczności w 2013 roku, mieści się w XIX-wiecznym Pałacyku Czapskich i sąsiedniej Kamienicy Łozińskich. Jest tam prezentowana najlepsza na świecie kolekcja numizmatów polskich, a także świetne przykłady numizmatów obcych – od starożytności do dzisiaj.
Muzeum Narodowe w Krakowie ma aż cztery muzea biograficzne. Najstarszym muzeum biograficznym w Polsce jest Dom Jana Matejki (ul. Floriańska 41). Dzieła i pamiątki po artyście znajdują się w kamienicy, gdzie urodził się, żył i tworzył.
Dom Józefa Mehoffera (ul. Krupnicza 26), z zachowanym autentycznym wyposażeniem, otoczony jednym z najpiękniejszych ogrodów w Małopolsce, mieści twórczość tego młodopolskiego artysty.
W Kamienicy Szołayskich (Plac Szczepański 9) znajdują się ekspozycje poświęcone najwybitniejszemu przedstawicielowi secesji Stanisławowi Wyspiańskiemu oraz sztuce jego epoki. Czasowo znajduje się tu również zbiór pamiątek po noblistce, Wisławie Szymborskiej.
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma ” w Zakopanem (ul. Kasprusie 19) mieści się w zabytkowym budynku w stylu zakopiańskim z XIX wieku. W latach 30. XX wieku było mieszkaniem najsławniejszego po Chopinie polskiego kompozytora. To jedyne na świecie muzeum tego artysty. Odbywają się tu koncerty i wykłady dotyczące muzyki.
Muzeum Książąt Czartoryskich (ul. św. Jana 19) jest aktualnie w remoncie. W przyległym Arsenale (ul. Pijarska 8) jest dostępna Galeria Sztuki Starożytnej.
W Bibliotece Książąt Czartoryskich (ul. św. Marka 17) znajduje się księgozbiór, rękopisy i archiwum Czartoryskich. Tam też udostępniony jest zbiór rękopisów MNK.
We wrześniu 2013 roku otwarto nowy oddział: Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM w XVII-wiecznym Spichlerzu (pl. Sikorskiego 6). Będzie tu stała wystawa kolekcji obejmującej siedem wieków malarstwa zachodnioeuropejskiego oraz centrum informacji o zbiorach malarstwa zachodnioeuropejskiego w Polsce. EUROPEUM ma gościć wystawy, imprezy, koncerty, wykłady dotyczące szeroko rozumianej kultury europejskiej.

Opracowanie: Katarzyna Bik (Sekcja Promocji Muzeum Narodowego w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone

Fotografia: Karol Kowalik (Pracownia Fotograficzna MNK), © wszystkie prawa zastrzeżone

www.muzeum.krakow.pl

al. 3 Maja 1,
30-062 Kraków

tel. 12 433 55 00
tel. 12 433 56 00
tel. 12 433 56 37
strona muzeum

Jak dojechać :

pieszo

samochodem

komunikacją

Godziny otwarcia

Gmach Główny Muzeum Narodowego

poniedziałek

nieczynne

wtorek — sobota

10.00 — 18.00

niedziela

10.00 — 16.00

Ceny biletów

normalny 11 zł ulgowy 6 zł rodzinny 20 zł grupowy normalny 9 zł grupowy ulgowy 5 zł karnet normalny upoważnia do wstępu do wszystkich oddziałów i galerii stałych MNK 35 zł karnet ulgowy upoważnia do wstępu do wszystkich oddziałów i galerii stałych MNK 28 zł niedziela - wstęp wolny na ekspozycje stałe

Obraz „Żydzi” Piotra Michałowskiego

Grupowy konterfekt galicyjskich Żydów należy do późnych dzieł Piotra Michałowskiego (1800—1855). Powstał w czasie, kiedy artysta — uprawiający malarstwo, jako hobby — gospodarował w majątku Bolestraszyce, nieopodal Przemyśla. Obraz ten, stanowiący właściwie studium olejne, przypomina swym charakterem XVII-wieczne portrety holenderskie. Z mrocznej, abstrakcyjnej przestrzeni wyłaniają się popiersia pięciu Żydów w różnym wieku: od patriarchalnego starca pośrodku, poprzez mężczyzn dojrzałych, w sile wieku i nieco młodszych, po ukazanego z lewej strony młodzieńca o ironicznym obliczu i charakterystycznych pejsach. Dwaj modele pośrodku noszą na głowach rytualne tkaniny — tałesy.

Zbroja turniejowa

Zbroja turniejowa skompilowana z kilku garniturów zbroi zachodnioeuropejskich powstałych w połowie XVI wieku. Jej zasadniczą cześć stanowią kirys, obojczyk, naramienniki i taszki roboty najlepszych płatnerzy południowoniemieckich. Na napierśniku z ością i gąską, czyli występem w części brzusznej, wytrawiony jest w pionowych pasach motyw wici roślinnej oplatającej panoplia i instrumenty muzyczne. Styl ornamentyki wskazuje na norymberskie pochodzenie napierśnika. Naplecznik jest oznaczony marką miejską Norymbergi, obojczyk natomiast marką miejską Augsburga. Dekoracja trawiona wici roślinnej na naramiennikach jest zbliżona w stylu do wyrobów Antona Peffenhausera, płatnerza czynnego w Augsburgu.

Wilkom cechu krawców

Wilkom jest jednym z najcenniejszych krakowskich zabytków cechowych przechowywanych w Muzeum Narodowym w Krakowie. Został złożony w muzeum 19 września 1905 roku przez Zgromadzenie Towarzyszy Krawieckich wraz z zespołem pamiątek należących do cechu krawców: ladą cechową, dzwonkiem, tacą i krucyfiksem.

Obraz „Wernyhora” Jana Matejki

Wernyhora — lirnik i wieszcz ukraiński, postać zdaniem jednych legendarna, według innych historyczna, żyjąca w II połowie XVIII wieku — zasłynął z przepowiedni politycznych dotyczących losu Rzeczypospolitej i Ukrainy. Miał w nich przewidzieć krwawe bunty kozackie, rozbiory, nieudane powstania narodowowyzwoleńcze i odrodzenie się państwowości polskiej. Po utracie niepodległości i w czasach kolejno pojawiających się nadziei na restytucję państwa polskiego, krążące w odpisach przepowiednie cieszyły się dużą popularnością. Wernyhora stał się bohaterem utworów literatury romantycznej, m.in. Juliusza Słowackiego, oraz przedstawień malarskich.

Płaskorzeźba „Upadłe anioły” Stanisława Wyspiańskiego

W 1895 roku Stanisław Wyspiański wykonał projekt polichromii do prezbiterium kościoła oo. Franciszkanów. Kompozycja składa się z trzech elementów: tytułowych upadłych aniołów do których mierzy z łuków grupa łuczników. Całość kompozycji zamyka postać Archanioła Michała strzegącego wrót do raju. Ideowym uzupełnieniem tego przedstawienia jest polichromia znajdująca się po przeciwległej stronie prezbiterium: Madonna z Dzieciątkiem oraz Caritas. Artysta w widoczny sposób zestawił z sobą dwie postawy życiowe oraz ukazał konsekwencje ich wyboru.

Ubiór kontuszowy

Ubiór — złożony z kontusza, żupana, spodni, kołpaka, butów i karabeli — należał do rodziny Drohojowskich z Czorsztyna. Kompletny polski ubiór narodowy złożony jest z części zewnętrznej — zwanej kontuszem — i spodniej — zwanej żupanem. Kontusz uszyto z aksamitu. Plecy krojone są w charakterystyczny sposób z tzw. słupem, rozkloszowane systemem głębokich zakładek, podkreślonych naszyciem jedwabnej pasmanterii.

„Tryptyk świętej Marii Magdaleny” z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza

Malowany Tryptyk świętej Marii Magdaleny z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza przechował się w rzadkim stanie kompletności. Na tym przykładzie prześledzić możemy istotę nastawy szafiastej. Nastawa szafiasta stanowi pod koniec wieku XV rozbudowaną strukturę składającą się z nieruchomego korpusu, przytwierdzonych doń ruchomych skrzydeł, predelli, na której spoczywają skrzydła, korpus, oraz zwieńczenie.

Rzeźba „Taniec” Marii Jaremy

Maria Jarema — urodzona w artystycznej rodzinie córka lwowskiej pianistki — przez całe swoje twórcze życie, zarówno w malarstwie, jak i w rzeźbie, zgłębiała problem dynamiki, rytmu i muzyczności dzieła sztuki. Szczególne upodobanie do motywów tanecznych ma z pewnością związek z działalnością artystki w przedwojennym eksperymentalnym teatrze Cricot, gdzie taniec był ważnym elementem spektakli.

Obraz „Szermierka” Leona Chwistka

Leon Chwistek to obok Stanisława Ignacego Witkiewicza i Zbigniewa Pronaszki główny teoretyk grupy formistów, który w sposób wszechstronny analizował teoretyczne podstawy sztuki i starał się wprowadzać w praktyce wypracowane przez siebie teorie. Dla jego malarstwa zasadnicze znaczenie miały kubizm i włoski futuryzm. Podobnie jak inni formiści z kubizmu zaczerpnął przekonanie o konieczności uniezależnienia dzieła od natury, rytmizację i geometryzację form oraz jednolitą kolorystykę.

Obraz „Szał” Władysława Podkowińskiego

Władysław Podkowiński uznawany jest, wraz z Józefem Pankiewiczem, za prekursora impresjonizmu w malarstwie polskim. Jego dzieła zapoczątkowały też symbolizm i nurt ekspresjonistyczny polskiego modernizmu. Około 1892 roku w twórczości Podkowińskiego zaczęły pojawiać się wizyjne, fantasmagoryczne przedstawienia podejmujące problematykę miłości, cierpienia i śmierci, inspirowane osobistymi przeżyciami, mające odniesienia do dokonań symbolistów zachodnioeuropejskich.

Szabla husarska

Głownia turecka, damasceńska, o gładkim szlifie. Po stronie zewnętrznej głowni, u nasady nabijany złotem wschodni napis w kartuszu z kwiatonami. Rękojeść zamknięta. Jelec złocony, dekorowany rokokowym medalionem, ponadto na zakończeniach ramion oraz wąsów plastyczny ozdobnik. Kabłąk zagięty pod kątem prostym, dochodzący do głowicy, złocony i niellowany w motywy roślinne.

Obraz „Syn i zabita matka” Andrzeja Wróblewskiego

Obraz ukazuje kilkuletniego chłopca obejmującego kobietę, ujętą od ramion, bez głowy. Kobieta nie żyje, choć wydaje się, że bezwładnym gestem ręki odwzajemnia pieszczotę. Artysta namalował ją sinawym błękitem i ubrał w niebieską sukienkę. W ten sposób — wykorzystując symbolikę błękitu: sferę cienia, niematerialności i transcendencji — malował wszystkie ofiary wojny, ludzi umarłych. Uogólniona, świadomie prymityzowana forma i niemal płasko kładziony kolor służą kondensacji treści i ekspresji.

Suknia ogrodowa

Suknia krynolina uszyta z białego muślinu drukowanego w motywy przedstawiające u dołu spódnicy pas roślinności wodnej , a powyżej latające motyle i inne owady. Staniczek krótki, podszyty białym płótnem z fiszbinami, zapinany z przodu na guziki. Rękawy długie, rozcięte i rozkloszowane, obszyte falbaną. Spódnica mocno zmarszczona, długa, z trenem. Wąska talia podkreślona jest paskiem zapinanym na haftki, z przyszytą szeroką kokardą. Całości dopełnia chusteczka do narzucania na ramiona.

Sukmana Tadeusza Kościuszki

Sukmana według tradycji należąca do Tadeusza Kościuszki, uszyta z popielatego sukna wełnianego, z długimi rękawami u wylotu podszytymi czerwonym suknem, od stanu w dół poszerzona. Kołnierz stojący, obszyty czerwoną sukienną wypustką.

Sukienka na Torę (Meil) z synagogi w Szumsku koło Krzemieńca

Pokrowiec w formie wydłużonego prostokąta został uszyty ręcznie z tkaniny w drobny wzór geometryczno-roślinny. Na awersie, w kartuszu w formie wieńca laurowego, widnieje haftowany napis donacyjny, który głosi: „To jest dar skromnej kobiety, błogosławionej pamięci Pani Hindy, córki wielkiego rabbiego Samuela Kaca, w r. (5)473” [=1713 r.].

Kabinet z przedstawieniami świętych

Mebel jest przykładem małych kabinetów popularnych w II połowie XVII wieku i I połowie następnego stulecia. Ich cechą charakterystyczną był niewielki drewniany korpus z dwuskrzydłowymi drzwiami, szufladkami i skrytką oraz metalowa, ażurowa dekoracja na ściankach, wykonana z blachy żelaznej i rytowanej, z zestawem stylizowanych motywów roślinnych, postaciami ludzkimi, aniołami i zwierzętami.

Rzeźba „Salome” Walerego Gadomskiego

Salome, córka Herodiady i pasierbica króla Heroda Antypasa, zatańczyła tak pięknie, że władca pozwolił jej prosić, o co tylko zechce. Jej życzeniem, podpowiedzianym przez okrutną Herodiadę, była głowa Jana Chrzciciela. Biblijna Salome to jeden ze stałych motywów w ikonografii sztuki europejskiej. Archetyp niebezpiecznej uwodzicielki fascynował artystów wszystkich epok.

Rząd koński wg tradycji rodzinnej po hetmanie Stanisławie Jabłonowskim

Prezentowany rząd koński jest częścią niemal typowego wyposażenia jeździeckiego, używanego w XVII- i XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej przez bogatą szlachtę i magnatów. Rząd składa się z siodła, popręgu, strzemion oraz ogłowia ze szkofią i podpiersienia. Czaprak z parą taszek pochodzi również z kolekcji Adama Sapiehy, lecz brak proweniencji historycznej co do właściciela.

Drzeworyt „Rozpogodzenie po śnieżycy w Kameyama” Utagawy Hiroshige

W zbiorze Feliksa Jasieńskiego Utagawa Hiroshige zajmował miejsce szczególne — kolekcjoner zgromadził ponad 2000 plansz drzeworytniczych tego autora. Bogato reprezentowany gatunek pejzażu pozwala docenić Hiroshigego jako artystę, który uchodził za mistrza w odtwarzaniu nastrojów kreowanych przez śnieg, deszcz i mgłę.

Relikwiarz włocławski tzw. kruszwicki

Relikwiarz włocławski (tzw. kruszwicki) powstał w 2. ćwierci XII wieku, przypuszczalnie w Szwabii, wiązany jest z warsztatem w Zwiefalten. Obiekt w kształcie prostokątnej, niskiej skrzyneczki na czterech nóżkach, wykonany z drewna dębowego pokrytego blachą miedzianą dekorowaną emalią żłobkową (niebieską, jasnoniebieską, białą i zieloną), grawerowaniem i złoceniem. Wieko relikwiarza zdobi scena Wniebowstąpienia, dwa boki dłuższe i jeden krótszy zawierają popiersia dziesięciu Apostołów w arkadach.

1 2 3 4