Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym z polskich muzeów noszących nazwę „Narodowe”. Utworzone w 1879 roku,
początkowo jako muzeum polskiej sztuki współczesnej, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce — pod względem liczby budynków (17), oddziałów (11) oraz oddanych pod opiekę obiektów (800 tysięcy). I choć specjalnością Muzeum pozostaje nadal głównie polska sztuka i kultura, to na jego majątek składają się również wspaniałe kolekcje dzieł sztuki europejskiej i światowej, m.in. malarstwa, grafiki, rzeźby zachodnioeuropejskiej, sztuki i rzemiosła Dalekiego Wschodu, sztuki starożytnej, cerkiewnej, judaików czy liczny zbiór wyrobów rzemiosła, militariów i tkanin Zachodu i Wschodu oraz numizmatów.
Aktywna działalność naukowa prowadzona przez Muzeum zaowocowała przyznaniem w 2010 r. przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego statusu jednostki naukowej, jako jedynemu muzeum w Polsce. MNK organizuje rocznie po kilkadziesiąt wystaw i pokazów czasowych, docenianych przez widzów i media, prowadzi także różnorodną działalność edukacyjną dla różnych grup wiekowych oraz osób niepełnosprawnych i wykluczonych.
Według prestiżowego brytyjskiego magazynu „Art Newspaper” Muzeum Narodowe w Krakowie jest jedyną polską placówką, która znalazła się wśród najpopularniejszych muzeów świata. Rocznie MNK odwiedza ponad 650 tys. gości.
Główna siedziba MNK znajduje się w Gmachu Głównym przy Alei 3 Maja 1 — jednym z najciekawszych budynków modernistycznych w mieście. Znajdują się tam trzy galerie stałe: Galeria „Broń i barwa w Polsce”, Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku.
Pierwszą siedzibą MNK były Sukiennice, do dzisiaj mieszczące Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku (Rynek Główny 1-3) — jedną z największych w Polsce stałych wystaw XIX-wiecznego polskiego malarstwa i rzeźby.
W gotycko-renesansowym Pałacu Biskupa Erazma Ciołka (ul. Kanonicza 17) można zwiedzać dwie galerie stałe: „Sztuka Dawnej Polski. XII-XVIII wiek”, „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” oraz studyjną kolekcję rzeźby architektonicznej.
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (ul. Piłsudskiego 10-12) , ponownie otwarte po 70 latach dla publiczności w 2013 roku, mieści się w XIX-wiecznym Pałacyku Czapskich i sąsiedniej Kamienicy Łozińskich. Jest tam prezentowana najlepsza na świecie kolekcja numizmatów polskich, a także świetne przykłady numizmatów obcych – od starożytności do dzisiaj.
Muzeum Narodowe w Krakowie ma aż cztery muzea biograficzne. Najstarszym muzeum biograficznym w Polsce jest Dom Jana Matejki (ul. Floriańska 41). Dzieła i pamiątki po artyście znajdują się w kamienicy, gdzie urodził się, żył i tworzył.
Dom Józefa Mehoffera (ul. Krupnicza 26), z zachowanym autentycznym wyposażeniem, otoczony jednym z najpiękniejszych ogrodów w Małopolsce, mieści twórczość tego młodopolskiego artysty.
W Kamienicy Szołayskich (Plac Szczepański 9) znajdują się ekspozycje poświęcone najwybitniejszemu przedstawicielowi secesji Stanisławowi Wyspiańskiemu oraz sztuce jego epoki. Czasowo znajduje się tu również zbiór pamiątek po noblistce, Wisławie Szymborskiej.
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma ” w Zakopanem (ul. Kasprusie 19) mieści się w zabytkowym budynku w stylu zakopiańskim z XIX wieku. W latach 30. XX wieku było mieszkaniem najsławniejszego po Chopinie polskiego kompozytora. To jedyne na świecie muzeum tego artysty. Odbywają się tu koncerty i wykłady dotyczące muzyki.
Muzeum Książąt Czartoryskich (ul. św. Jana 19) jest aktualnie w remoncie. W przyległym Arsenale (ul. Pijarska 8) jest dostępna Galeria Sztuki Starożytnej.
W Bibliotece Książąt Czartoryskich (ul. św. Marka 17) znajduje się księgozbiór, rękopisy i archiwum Czartoryskich. Tam też udostępniony jest zbiór rękopisów MNK.
We wrześniu 2013 roku otwarto nowy oddział: Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM w XVII-wiecznym Spichlerzu (pl. Sikorskiego 6). Będzie tu stała wystawa kolekcji obejmującej siedem wieków malarstwa zachodnioeuropejskiego oraz centrum informacji o zbiorach malarstwa zachodnioeuropejskiego w Polsce. EUROPEUM ma gościć wystawy, imprezy, koncerty, wykłady dotyczące szeroko rozumianej kultury europejskiej.

Opracowanie: Katarzyna Bik (Sekcja Promocji Muzeum Narodowego w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone

Fotografia: Karol Kowalik (Pracownia Fotograficzna MNK), © wszystkie prawa zastrzeżone

www.muzeum.krakow.pl

al. 3 Maja 1,
30-062 Kraków

tel. 12 433 55 00
tel. 12 433 56 00
tel. 12 433 56 37
strona muzeum

Jak dojechać :

pieszo

samochodem

komunikacją

Godziny otwarcia

Gmach Główny Muzeum Narodowego

poniedziałek

nieczynne

wtorek — piątek

9.00 — 17.00

sobota

10.00 — 18.00

niedziela

10.00 — 16.00

Ceny biletów

normalny 10 zł ulgowy 5 zł rodzinny 20 zł niedziela - wstęp wolny na ekspozycje stałe

„Tryptyk świętej Marii Magdaleny” z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza

Malowany Tryptyk świętej Marii Magdaleny z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza przechował się w rzadkim stanie kompletności. Na tym przykładzie prześledzić możemy istotę nastawy szafiastej. Nastawa szafiasta stanowi pod koniec wieku XV rozbudowaną strukturę składającą się z nieruchomego korpusu, przytwierdzonych doń ruchomych skrzydeł, predelli, na której spoczywają skrzydła, korpus, oraz zwieńczenie.

Obraz „Dziewczynka z chryzantemami” Olgi Boznańskiej

Olga Boznańska to przede wszystkim portrecistka, autorka wizerunków utrzymanych w zgaszonej tonacji barwnej, czasem wręcz monochromatycznych. Bohaterowie jej obrazów byli przedstawiani zazwyczaj we wnętrzach, na neutralnym tle budowanym przez rozproszone i stłumione światło, delikatnie określające przestrzeń i nadające obrazom wrażenie nierealności.

Obraz „Helenka z wazonem” Stanisława Wyspiańskiego

Portrety dzieci zajmują w dorobku artystycznym Wyspiańskiego miejsce wyjątkowe. Pozbawione sentymentalizmu, potraktowane w sposób naturalny, czuły, z ogromną wrażliwością i realizmem, a zarazem w nowych i nieoczekiwanych ujęciach, odświeżyły zwyczajowe konotacje związane z tym gatunkiem. Także prezentowane Studium dziecka (Helenka z wazonem) to doskonały przykład maestrii Wyspiańskiego.

Obraz „Adoracja Dzieciątka” Lorenza Lotto

Radosna scena adoracji Dzieciątka (ze świętymi: Janem Chrzcicielem, Franciszkiem z Asyżu, Józefem i Katarzyną Aleksandryjską) zawiera ukrytą aluzję do przyszłych losów Chrystusa. Głęboki sen Dzieciątka można bowiem kojarzyć poprzez antyczne odniesienia — Sen (Hypnos) w mitologii greckiej to brat Śmierci (Tanatos) — z męczeńską śmiercią Odkupiciela.

Obraz „Wernyhora” Jana Matejki

Wernyhora — lirnik i wieszcz ukraiński, postać zdaniem jednych legendarna, według innych historyczna, żyjąca w II połowie XVIII wieku — zasłynął z przepowiedni politycznych dotyczących losu Rzeczypospolitej i Ukrainy. Miał w nich przewidzieć krwawe bunty kozackie, rozbiory, nieudane powstania narodowowyzwoleńcze i odrodzenie się państwowości polskiej. Po utracie niepodległości i w czasach kolejno pojawiających się nadziei na restytucję państwa polskiego, krążące w odpisach przepowiednie cieszyły się dużą popularnością. Wernyhora stał się bohaterem utworów literatury romantycznej, m.in. Juliusza Słowackiego, oraz przedstawień malarskich.

Rzeźba „Cyrk” Aliny Ślesińskiej

Przełom lat 50. i 60. XX wieku był czasem rozkwitu polskiej rzeźby nowoczesnej, która w tamtych latach, po niechlubnym okresie panowania realizmu socjalistycznego, odnawiała związki z aktualnymi tendencjami sztuki światowej. Był to okres aktywności twórczej wielu wybitnych rzeźbiarek. Alina Ślesińska, która, obok Barbary Zbrożyny i Aliny Szapocznikow, cieszyła się wtedy wielkim uznaniem, dziś uchodzi za artystkę nieco zapomnianą.

Projekty kostiumów do baletu Karola Szymanowskiego „Harnasie” autorstwa Ireny Lorentowicz

W wyniku konkursu autorką projektów kostiumów oraz scenografii do baletu Harnasie Karola Szymanowskiego została Irena Lorentowicz, scenografka i malarka, absolwentka Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Projekty kostiumów, wraz z rysunkami i makietami dekoracji, wystawiono 24 kwietnia 1936 roku w salach Orbisu, nieopodal budynku Opery. Za scenografię do tego spektaklu Irena Lorentowicz zdobyła I nagrodę w konkursie Grand l'Opera i pięcioletnie stypendium rządu francuskiego. Dekoracje do Harnasiów spłonęły we wrześniu roku 1936 w pożarze gmachu Opery Paryskiej.

Obraz „Portret Szymanowskiego” Stanisława Ignacego Witkiewicza

Karol Szymanowski poznał Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem, w lecie 1904 roku. Znajomość ta szybko zamieniła się w długoletnią przyjaźń. W marcu i kwietniu roku 1905 wspólnie podróżowali po Włoszech; wielokrotnie spotykali się w Zakopanem. Komponowaną w latach 1903—1904 I Sonatę fortepianową c-moll op. 8 dedykował Szymanowski „Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi” (drukiem ukazała się w 1910 roku).

Fotel Karola Szymanowskiego wykonany przez Spółdzielnię Artystów Plastyków „Ład”

W roku 1918 rodzina Szymanowskich utraciła rodzinny dwór w Tymoszówce w Rosji. Od tego czasu Karol Szymanowski mieszkał w hotelach, pensjonatach i u rodziny. W wynajętej wraz z wyposażeniem willi „Atma” w Zakopanem kompozytor przebywał w latach 1930–1935. Dwa fotele wykonane przez Spółdzielnię Artystów Plastyków Ład to jedyne meble zakupione przez Karola Szymanowskiego do „Atmy”. W zbiorach muzeum zachowała się fotografia Karola Szymanowskiego z 1935 roku, siedzącego w fotelu w gabinecie w „Atmie” (nr inw. MNK-AT-280/3).

Maska pośmiertna Karola Szymanowskiego

Po Karolu Szymanowskim pozostało niewiele pamiątek i dzieł sztuki bezpośrednio z nim związanych. Dlatego też maska pośmiertna jest wyjątkowym dokumentem. Cierpiący na gruźlicę Szymanowski zmarł w klinice Le Signal w Lozannie. Maska została wykonana tuż po jego śmierci, przez szwajcarskiego rzeźbiarza Luciena Julesa Delerse.

Kilim projektu Bogdana Tretera

Bogdan Treter (1886–1945) — architekt, wojewódzki konserwator zabytków województwa krakowskiego — zaprojektował dla Towarzystwa Polskiego Przemysłu Kilimkarskiego „Kilim" tkaniny pokazane w 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. Jego projekty zrealizowała Pracownia Stylowych Kilimów Artystycznych Wandy Grottowej w Krakowie.

Rzeźba „Bachantka” Teodora Rygiera

Młoda kobieta, wyraźnie rozbawiona, zdaje się podążać ku widzowi tanecznym krokiem. Jej zgrabna sylwetka została uchwycona w fertycznej pozie, a ciało osłania jedynie niedbale owinięta wokół bioder tkanina. Dziewczyna zamaszystym gestem prawej ręki wysoko unosi kielich. Zaznaczoną w tytule dionizyjską aurę rzeźby podkreśla gałązka winorośli ściśnięta w lewej dłoni.

Rzeźba „Nad grobem” Antoniego Pleszowskiego

Kobieta o melancholijnym wyrazie twarzy, z włosami okrytymi welonem, sprawiająca wrażenie głęboko zatopionej w myślach uosabia refleksję nad przemijaniem i utratą bliskiej osoby. Sposób przedstawienia siedzącej, swobodnie upozowanej postaci wywodzi się z twórczości Michała Anioła, jak również późniejszej rzymskiej rzeźby sepulkralnej okresu baroku, którą autor dzieła, artysta wykształcony w Krakowie, Wiedniu i Rzymie, znał doskonale.

Obraz „Szermierka” Leona Chwistka

Leon Chwistek to obok Stanisława Ignacego Witkiewicza i Zbigniewa Pronaszki główny teoretyk grupy formistów, który w sposób wszechstronny analizował teoretyczne podstawy sztuki i starał się wprowadzać w praktyce wypracowane przez siebie teorie. Dla jego malarstwa zasadnicze znaczenie miały kubizm i włoski futuryzm. Podobnie jak inni formiści z kubizmu zaczerpnął przekonanie o konieczności uniezależnienia dzieła od natury, rytmizację i geometryzację form oraz jednolitą kolorystykę.

Obraz „Autoportret” Jana Matejki

Matejko jest autorem kilku malarskich i rysunkowych autoportretów powstałych w różnych okresach twórczości. Niniejszy autoportret, jedyny w kształcie tonda, został namalowany dla córki malarza Heleny i podarowany jej przez ojca 6 kwietnia 1887 roku, na dwudzieste urodziny. Z prawej strony u dołu obrazu widnieje dedykacja: 6|4|rP|1887|HELI ojciec Jan.

Rzeźba „Husarz siedzący na koniu” Leona Wyczółkowskiego, projektu Jana Matejki

Leon Wyczółkowski wykonał panneau dekoracyjne Rycerz wśród kwiatów przedstawiające husarza siedzącego na koniu i dmącego w róg na tle łąki pełnej kwiatów. Praca ta była wystawiana w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w 1907 roku. Rzeźbiony husarz z Domu Jana Matejki jest identyczny z pierwowzorem wymalowanym na panneau.

Obraz „Autoportret w białym stroju” Jacka Malczewskiego

Jacek Malczewski jest autorem największej liczby autoportretów w dziejach sztuki polskiej. Jak żartowano z niego w szopce „Zielonego Balonika” w Jamie Michalikowej, artysta ukazywał się „To w Pirogu, to znów bez | To profesor, to znów pan (…) | To w swetrze, przy panterze | To z ogonem, to znów bez”. Słowa te akcentują również jego zamiłowanie do przebierania się i portretowania w różnych wcieleniach. Pasja i bogactwo przyjmowanych póz zdumiewają i zastanawiają. Z tego powodu artystę posądzano nawet o egotyzm, megalomanię i skłonności narcystyczne.

Lalka z szopki kabaretu „Zielony Balonik” przedstawiająca Jacka Malczewskiego, autorstwa Jana Szczepkowskiego

8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ Kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.

Rzeźba „Taniec” Marii Jaremy

Maria Jarema — urodzona w artystycznej rodzinie córka lwowskiej pianistki — przez całe swoje twórcze życie, zarówno w malarstwie, jak i w rzeźbie, zgłębiała problem dynamiki, rytmu i muzyczności dzieła sztuki. Szczególne upodobanie do motywów tanecznych ma z pewnością związek z działalnością artystki w przedwojennym eksperymentalnym teatrze Cricot, gdzie taniec był ważnym elementem spektakli.

Obraz „Syn i zabita matka” Andrzeja Wróblewskiego

Obraz ukazuje kilkuletniego chłopca obejmującego kobietę, ujętą od ramion, bez głowy. Kobieta nie żyje, choć wydaje się, że bezwładnym gestem ręki odwzajemnia pieszczotę. Artysta namalował ją sinawym błękitem i ubrał w niebieską sukienkę. W ten sposób — wykorzystując symbolikę błękitu: sferę cienia, niematerialności i transcendencji — malował wszystkie ofiary wojny, ludzi umarłych. Uogólniona, świadomie prymityzowana forma i niemal płasko kładziony kolor służą kondensacji treści i ekspresji.

1 2 3 4