Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym z polskich muzeów noszących nazwę „Narodowe”. Utworzone w 1879 roku,
początkowo jako muzeum polskiej sztuki współczesnej, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce — pod względem liczby budynków (17), oddziałów (11) oraz oddanych pod opiekę obiektów (800 tysięcy). I choć specjalnością Muzeum pozostaje nadal głównie polska sztuka i kultura, to na jego majątek składają się również wspaniałe kolekcje dzieł sztuki europejskiej i światowej, m.in. malarstwa, grafiki, rzeźby zachodnioeuropejskiej, sztuki i rzemiosła Dalekiego Wschodu, sztuki starożytnej, cerkiewnej, judaików czy liczny zbiór wyrobów rzemiosła, militariów i tkanin Zachodu i Wschodu oraz numizmatów.
Aktywna działalność naukowa prowadzona przez Muzeum zaowocowała przyznaniem w 2010 r. przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego statusu jednostki naukowej, jako jedynemu muzeum w Polsce. MNK organizuje rocznie po kilkadziesiąt wystaw i pokazów czasowych, docenianych przez widzów i media, prowadzi także różnorodną działalność edukacyjną dla różnych grup wiekowych oraz osób niepełnosprawnych i wykluczonych.
Według prestiżowego brytyjskiego magazynu „Art Newspaper” Muzeum Narodowe w Krakowie jest jedyną polską placówką, która znalazła się wśród najpopularniejszych muzeów świata. Rocznie MNK odwiedza ponad 650 tys. gości.
Główna siedziba MNK znajduje się w Gmachu Głównym przy Alei 3 Maja 1 — jednym z najciekawszych budynków modernistycznych w mieście. Znajdują się tam trzy galerie stałe: Galeria „Broń i barwa w Polsce”, Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz Galeria Sztuki Polskiej XX wieku.
Pierwszą siedzibą MNK były Sukiennice, do dzisiaj mieszczące Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku (Rynek Główny 1-3) — jedną z największych w Polsce stałych wystaw XIX-wiecznego polskiego malarstwa i rzeźby.
W gotycko-renesansowym Pałacu Biskupa Erazma Ciołka (ul. Kanonicza 17) można zwiedzać dwie galerie stałe: „Sztuka Dawnej Polski. XII-XVIII wiek”, „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” oraz studyjną kolekcję rzeźby architektonicznej.
Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (ul. Piłsudskiego 10-12) , ponownie otwarte po 70 latach dla publiczności w 2013 roku, mieści się w XIX-wiecznym Pałacyku Czapskich i sąsiedniej Kamienicy Łozińskich. Jest tam prezentowana najlepsza na świecie kolekcja numizmatów polskich, a także świetne przykłady numizmatów obcych – od starożytności do dzisiaj.
Muzeum Narodowe w Krakowie ma aż cztery muzea biograficzne. Najstarszym muzeum biograficznym w Polsce jest Dom Jana Matejki (ul. Floriańska 41). Dzieła i pamiątki po artyście znajdują się w kamienicy, gdzie urodził się, żył i tworzył.
Dom Józefa Mehoffera (ul. Krupnicza 26), z zachowanym autentycznym wyposażeniem, otoczony jednym z najpiękniejszych ogrodów w Małopolsce, mieści twórczość tego młodopolskiego artysty.
W Kamienicy Szołayskich (Plac Szczepański 9) znajdują się ekspozycje poświęcone najwybitniejszemu przedstawicielowi secesji Stanisławowi Wyspiańskiemu oraz sztuce jego epoki. Czasowo znajduje się tu również zbiór pamiątek po noblistce, Wisławie Szymborskiej.
Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma ” w Zakopanem (ul. Kasprusie 19) mieści się w zabytkowym budynku w stylu zakopiańskim z XIX wieku. W latach 30. XX wieku było mieszkaniem najsławniejszego po Chopinie polskiego kompozytora. To jedyne na świecie muzeum tego artysty. Odbywają się tu koncerty i wykłady dotyczące muzyki.
Muzeum Książąt Czartoryskich (ul. św. Jana 19) jest aktualnie w remoncie. W przyległym Arsenale (ul. Pijarska 8) jest dostępna Galeria Sztuki Starożytnej.
W Bibliotece Książąt Czartoryskich (ul. św. Marka 17) znajduje się księgozbiór, rękopisy i archiwum Czartoryskich. Tam też udostępniony jest zbiór rękopisów MNK.
We wrześniu 2013 roku otwarto nowy oddział: Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM w XVII-wiecznym Spichlerzu (pl. Sikorskiego 6). Będzie tu stała wystawa kolekcji obejmującej siedem wieków malarstwa zachodnioeuropejskiego oraz centrum informacji o zbiorach malarstwa zachodnioeuropejskiego w Polsce. EUROPEUM ma gościć wystawy, imprezy, koncerty, wykłady dotyczące szeroko rozumianej kultury europejskiej.

Opracowanie: Katarzyna Bik (Sekcja Promocji Muzeum Narodowego w Krakowie), © wszystkie prawa zastrzeżone

Fotografia: Karol Kowalik (Pracownia Fotograficzna MNK), © wszystkie prawa zastrzeżone

www.muzeum.krakow.pl

al. 3 Maja 1,
30-062 Kraków

tel. 12 433 55 00
tel. 12 433 56 00
tel. 12 433 56 37
strona muzeum

Jak dojechać :

pieszo

samochodem

komunikacją

Godziny otwarcia

Gmach Główny Muzeum Narodowego

poniedziałek

nieczynne

wtorek — piątek

9.00 — 17.00

sobota

10.00 — 18.00

niedziela

10.00 — 16.00

Ceny biletów

normalny 10 zł ulgowy 5 zł rodzinny 20 zł niedziela - wstęp wolny na ekspozycje stałe

Obraz „Czwórka” Józefa Chełmońskiego

Czwórka Józefa Chełmońskiego jest najbardziej znanym i najczęściej przywoływanym przykładem szczytowych osiągnięć naturalizmu w malarstwie polskim. To wielkoformatowe płótno ukazuje pędzący wprost na widza zaprzęg czterech koni, powożony z fantazją przez ukraińskiego chłopa. Zwierzęta odmalowane w naturalnej wielkości zdają się rozsadzać powierzchnię obrazu, powodując złudzenie niepowstrzymanego, ciągle trwającego ruchu.

Rzeźba „Chrystus na Osiołku Palmowym”

Rzeźba, pochodząca z kościoła parafialnego św. Zygmunta w Szydłowcu, stanowi niezwykły rekwizyt dramatyczny, wykorzystywany podczas procesji podążającej w Niedzielę Palmową do świątyni — symbolicznej Jerozolimy. Chrystus, sztywno wyprostowany, unosi prawą dłoń w geście błogosławieństwa. Lewą ujmował (niezachowane) skórzane lejce. Nosi zapięty płaszcz charakteryzujący późnośredniowiecznego władcę, inaczej niż we wcześniejszych przedstawieniach, gdzie częściej bywał ubrany w antyczną togę i tunikę.

Lalka z szopki kabaretu „Zielony Balonik” przedstawiająca Jacka Malczewskiego, autorstwa Jana Szczepkowskiego

8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ Kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.

Obraz „Kazanie św. Jana Chrzciciela” Pietera Brueghela Młodszego

Pieter Brueghel Młodszy (1564—1638) jest znany głównie jako kopista obrazów swego ojca, Pietera Bruegela Starszego (1525/30–1569), jednego z największych malarzy niderlandzkich II połowy XVI wieku, który w swoich dziełach stworzył spójny obraz natury i świata ludzi. Obraz krakowski Kazanie św. Jana Chrzciciela, wykonany został przez Pietera Brueghela Młodszego według oryginału ojca z 1566 roku, który znajduje się obecnie w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie.

Obraz „Adoracja Dzieciątka” Lorenza Lotto

Radosna scena adoracji Dzieciątka (ze świętymi: Janem Chrzcicielem, Franciszkiem z Asyżu, Józefem i Katarzyną Aleksandryjską) zawiera ukrytą aluzję do przyszłych losów Chrystusa. Głęboki sen Dzieciątka można bowiem kojarzyć poprzez antyczne odniesienia — Sen (Hypnos) w mitologii greckiej to brat Śmierci (Tanatos) — z męczeńską śmiercią Odkupiciela.

Donatywa 3-dukatowa gdańska Władysława IV Wazy

Donatywy (z łac. donum — dar) to specjalna kategoria numizmatów o cechach zarówno monet (wielokrotność dukata), jak i medali (wysoki poziom artystyczny). Miały charakter upominku wręczanego monarchom lub wybitnym dostojnikom w celu uzyskania ich przychylności, świadcząc jednocześnie o potędze i świetności swoich emitentów. W Rzeczypospolitej były wybijane na zlecenie bogatych miast — Gdańska i Torunia.

Kilim projektu Bogdana Tretera

Bogdan Treter (1886–1945) — architekt, wojewódzki konserwator zabytków województwa krakowskiego — zaprojektował dla Towarzystwa Polskiego Przemysłu Kilimkarskiego „Kilim" tkaniny pokazane w 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. Jego projekty zrealizowała Pracownia Stylowych Kilimów Artystycznych Wandy Grottowej w Krakowie.

Fotel Karola Szymanowskiego wykonany przez Spółdzielnię Artystów Plastyków „Ład”

W roku 1918 rodzina Szymanowskich utraciła rodzinny dwór w Tymoszówce w Rosji. Od tego czasu Karol Szymanowski mieszkał w hotelach, pensjonatach i u rodziny. W wynajętej wraz z wyposażeniem willi „Atma” w Zakopanem kompozytor przebywał w latach 1930–1935. Dwa fotele wykonane przez Spółdzielnię Artystów Plastyków Ład to jedyne meble zakupione przez Karola Szymanowskiego do „Atmy”. W zbiorach muzeum zachowała się fotografia Karola Szymanowskiego z 1935 roku, siedzącego w fotelu w gabinecie w „Atmie” (nr inw. MNK-AT-280/3).

Projekty kostiumów do baletu Karola Szymanowskiego „Harnasie” autorstwa Ireny Lorentowicz

W wyniku konkursu autorką projektów kostiumów oraz scenografii do baletu Harnasie Karola Szymanowskiego została Irena Lorentowicz, scenografka i malarka, absolwentka Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Projekty kostiumów, wraz z rysunkami i makietami dekoracji, wystawiono 24 kwietnia 1936 roku w salach Orbisu, nieopodal budynku Opery. Za scenografię do tego spektaklu Irena Lorentowicz zdobyła I nagrodę w konkursie Grand l'Opera i pięcioletnie stypendium rządu francuskiego. Dekoracje do Harnasiów spłonęły we wrześniu roku 1936 w pożarze gmachu Opery Paryskiej.

Obraz „Portret Szymanowskiego” Stanisława Ignacego Witkiewicza

Karol Szymanowski poznał Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem, w lecie 1904 roku. Znajomość ta szybko zamieniła się w długoletnią przyjaźń. W marcu i kwietniu roku 1905 wspólnie podróżowali po Włoszech; wielokrotnie spotykali się w Zakopanem. Komponowaną w latach 1903—1904 I Sonatę fortepianową c-moll op. 8 dedykował Szymanowski „Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi” (drukiem ukazała się w 1910 roku).

Obraz „Na letnim mieszkaniu”/„Portret żony” Józefa Mehoffera

Obraz ten, w charakterystycznym kształcie wydłużonego w pionie prostokąta, jest portretem żony artysty na tle wnętrza letniego mieszkania. Powstał w roku 1904 w Zakopanem, gdzie Mehofferowie przez kilka miesięcy wynajmowali nowo wzniesiony drewniany góralski dom.

Obraz „Autoportret” Józefa Mehoffera

Malarz — młody, drobnej budowy mężczyzna o inteligenckiej aparycji — przedstawił się tutaj w popiersiu, w bliskim planie, na neutralnym tle. Spoza binokli kieruje ku nam skupione spojrzenie. Ujęty w zasadzie en face, pozę ma jednak ożywioną, co wyraża się w niesymetrycznym ułożeniu ramion, w lekkim odchyleniu głowy w bok ku prawej, przy równoczesnym nieznacznym zwrocie twarzy w stronę przeciwną.

Paleta owalna należąca do Jana Matejki

Paleta malarska, która należała do Jana Matejki jest jedną z ośmiu zachowanych w zbiorach MNK. Jest eksponowana w pracowni artysty w Domu Jana Matejki. Owalna, wykonana z drewna orzechowego, z dwoma przytwierdzonymi na stałe metalowymi naczyniami. Na powierzchni palety widać ślady używanych przez artystę, zaschniętych farb w bogatej gamie kolorystycznej.

Obraz „Autoportret” Jana Matejki

Matejko jest autorem kilku malarskich i rysunkowych autoportretów powstałych w różnych okresach twórczości. Niniejszy autoportret, jedyny w kształcie tonda, został namalowany dla córki malarza Heleny i podarowany jej przez ojca 6 kwietnia 1887 roku, na dwudzieste urodziny. Z prawej strony u dołu obrazu widnieje dedykacja: 6|4|rP|1887|HELI ojciec Jan.

Lalka z szopki kabaretu „Zielony Balonik” przedstawiająca Juliusza Leo

8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.

Rzeźba „Popiersie Feliksa Jasieńskiego” Konstantego Laszczki

Feliks Jasieński (1861—1929), pseudonim „Manggha”, wybitny koneser sztuki, mecenas i kolekcjoner, był człowiekiem wszechstronnie wykształconym i uzdolnionym muzycznie. Swą działalnością na polu sztuki, poglądami, publikacjami, a także udostępnianiem zgromadzonych zbiorów, w tym bogatej kolekcji grafiki japońskiej i zachodnioeuropejskiej oraz przedmiotów użytkowych z Dalekiego Wschodu, wywarł znaczny wpływ na kulturę artystyczną Krakowa przełomu XIX i XX stulecia.

Hełm typu hoshi kabuto wraz z ozdobą shikami

Kolekcja dalekowschodnich militariów Muzeum Narodowego w Krakowie obejmuje ponad tysiąc obiektów, z czego większość stanowią dzieła japońskie. Do niezwykle cennych okazów należą zbroje i hełmy, i chociaż pochodzą przeważnie z okresu Edo (1603–1868), możemy w nich podziwiać znakomite rzemiosło japońskich mistrzów.

Drzeworyt „Rozpogodzenie po śnieżycy w Kameyama” Utagawy Hiroshigego

W zbiorze Feliksa Jasieńskiego Utagawa Hiroshige zajmował miejsce szczególne — kolekcjoner zgromadził ponad 2000 plansz drzeworytniczych tego autora. Bogato reprezentowany gatunek pejzażu pozwala docenić Hiroshigego jako artystę, który uchodził za mistrza w odtwarzaniu nastrojów kreowanych przez śnieg, deszcz i mgłę.

Drzeworyt „Portret aktora Kōraiya Kinshō” Toshūsaia Sharaku

Toshūsai Sharaku należy do najbardziej enigmatycznych artystów japońskich. Drzeworyty przez niego sygnowane pochodzą z okresu między majem 1794 a styczniem 1795 roku. Tematem wszystkich około 150 plansz są portrety aktorów kabuki — są to projekty o zdecydowanie innej, nowej formie ekspresji, często stojące na granicy karykatury.

Drzeworyt „Oiran Yosooi z domu uciech Matsuba-ya” Kitagawy Utamaro

Piękne kobiety oiran stanowiły wdzięczny temat dla artystów japońskiego drzeworytu, którego okres rozkwitu przypada na epokę Edo (1603–1868). Ulotność i przemijanie, tak mocno wpisane w filozofię tego czasu, skłaniało ludzi do chwytania bieżącej chwili i celebrowania radości płynącej z oglądania kwiatów czy podziwiania księżyca.

1 2 3 4