Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN

ul. Senacka 1,
31-002 Kraków

tel. 12 422 19 10
tel. 12 422 89 20
faks 12 422 16 09
strona muzeum

Jak dojechać :

pieszo

samochodem

komunikacją

Godziny otwarcia

czwartek — piątek

10.00 — 15.00

sobota

10.00 — 14.00

Ceny biletów

normalny 4 zł ulgowy 3 zł

Meteoryt żelazny „Morasko”

Historia meteorytu w rejonie wsi Morasko (obecnie dzielnica Poznania) rozpoczęła się w roku 1914. Podczas prac związanych z kopaniem rowów strzeleckich dla pruskich żołnierzy sierżant dr Cobliner znalazł w ziemi ciężką, zardzewiałą bryłę żelaza o masie ok. 78 kg. Znalezisko zostało przekazane Obserwatorium Astronomicznemu w Spandau pod Berlinem, gdzie przeprowadzono badania. Stwierdzono, że jest to meteoryt żelazny (gruboziarnisty oktaedryt).

Trylobit „Paradoxides bohemicus”

Trylobity były zwierzętami morskimi. Ich owalne, spłaszczone ciało okrywał od strony grzbietowej chitynowy pancerz, wzmocniony na brzegach węglanem i fosforanem wapnia. Pancerz trylobitów składał się z segmentów i wyraźnych trzech części: głowowej, tułowiowej i ogonowej. Każda z tych części mogła posiadać kolce.

Benetyt (roślina kopalna) „Cycadeoidea Niedźwiedzki Rac.”

Prezentowany obiekt to pień rośliny kopalnej — sagowca. Benetyty (Cycadeoidopsida) to wymarła grupa roślin nagozalążkowych, które występowały na całej kuli ziemskiej w erze mezozoicznej. W Polsce znanych jest tylko kilka okazów skrzemionkowanych pędów tych roślin, które należą do rodziny Cacadeoidaceae.

Bizmut rodzimy

Bizmut rodzimy to minerał z gromady pierwiastków rodzimych, który bardzo rzadko występuje w przyrodzie w postaci niewielkich, romboedrycznych lub podobnych do sześcianu kryształów. Prezentowany okaz znajdował się w kolekcji minerałów, którą Ignacy Domeyko podarował Akademii Umiejętności, podczas swojego pobytu w Krakowie w 1884 roku, o czym wspomina w tomie V Moich podróży. Pamiętników wygnańca, które ukazały się drukiem w latach 1962–1963 we Wrocławiu.

Meteoryt „Imilac”

W klasyfikacji meteorytów, Imilac należy do niewielkiej grupy zwanej pallasytami. Są one meteorytami pośrednimi pomiędzy kamiennymi a żelaznymi. Metal nie stanowi tu połączonej i nieprzerwanej struktury, lecz występuje w postaci większych i mniejszych fragmentów żelaza meteorytowego wtopionych w masę minerałów krzemianowych, głównie oliwinów.

Meteoryt kamienny „Grzempy” (chondryt H5)

„Niejaki Bydołek, gospodarz ze wsi Grzempy, pracując w swojej zagrodzie, ujrzał nagle spadającą na ziemię »kulę ognistą«. Kula ta spadając, odcięła kilka gałęzi z pobliskiego drzewa i ugrzęzła w ziemi. Jednocześnie dał się słyszeć gwałtowny, podobny do grzmotu łoskot i »utworzyły się gazy przypominające spaloną siarkę«”.

Łodzik „Cymatoceras patens”

Łodzik Cymatoceras patens to jeden z przedstawicieli grupy wymarłych głowonogów zasiedlających morze górnokredowe, które 100,5–66 mln lat temu pokrywało powierzchnię odpowiadającą terenom współczesnej Polski.

Małż „Trigonia interlaevigata”

Małż Trigonia interlaevigata należy do rodziny Trigoniidae, dziś reliktowej, dawniej bogatszej w gatunki i rodzaje. Skamieniałe okazy są zwykle znajdowane w osadach jury i kredy.

Konkrecja septariowa o wzorze poligonalnym

Konkrecja septariowa, marglista lub ilasto-żelazista, to rodzaj kulistego, elipsoidalnego lub soczewkowatego skupienia minerałów występującego w obrębie skały osadowej, np. w iłach. Charakterystyczne są dla niej promieniste lub poligonalne szczeliny, rozszerzające się do wnętrza, wypełnione wtórnie kalcytem, dolomitem lub minerałami kruszcowymi.

Jeżowiec „Rhabdocidaris nobilis”

Jeżowiec Rhabdocidaris nobilis to wymarły gatunek jeżowca regularnego, który należy do gromady morskich, wolno żyjących szkarłupni. Nazwa gromady pochodzi z greckiego słowa echinos – jeż, i eidos – postać.

Kalcyt („szczotka”)

Kalcyt to minerał z gromady węglanów, inaczej węglan wapnia. Jego nazwa pochodzi od greckiego chalix i łacińskiego calx (calcis), oznaczającego „wapno”, w nawiązaniu do tradycyjnego zastosowania tego minerału. Występuje często w żyłach kruszcowych, w próżniach wśród melafirów i bazaltów, tworząc formy naciekowe w jaskiniach. Jest składnikiem szkieletów wielu organizmów.

Kwarc gwiaździsty

Kwarc to minerał z gromady krzemianów, zbudowany głównie z dwutlenku krzemu, który należy do najbardziej pospolitych minerałów skałotwórczych występujących w skorupie ziemskiej. Jest minerałem kruchym, przezroczystym, w zależności od domieszek może tworzyć wiele barwnych odmian, może być także bezbarwny – wówczas jest nazywany kryształem górskim.

Limonit naciekowy

Limonit (żelaziak brunatny) jest drobnoziarnistą lub skrytokrystaliczną mieszaniną mineralną tlenków i wodorotlenków żelaza, kiedyś uważaną za odrębny minerał, a obecnie za rodzaj skały. Jego głównym składnikiem jest goethyt (getyt) – minerał z gromady wodorotlenków.

Dolomit komórkowy

Dolomit komórkowy to charakterystyczna żółta skała z pustymi przestrzeniami i komórkami, które powstają przez wypłukanie łatwiej rozpuszczalnych składników.

Limonit komórkowy

Limonit (żelaziak brunatny) jest drobnoziarnistą lub skrytokrystaliczną mieszaniną mineralną tlenków i wodorotlenków żelaza, kiedyś uważaną za odrębny minerał, a obecnie za rodzaj skały. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa λειμωυ oznaczającego „łąkę”, co nawiązuje do jego powszechnego występowania w postaci rud darniowych na terenach podmokłych.

Ząb trzonowy mamuta „Mammuthus primigenius”

Prezentowany obiekt to ząb trzonowy mamuta włochatego (Mammuthus primigenius) – wymarłego ssaka roślinożernego z rodziny słoniowatych. Okaz pochodzi ze szczęki dolnej. Składa się z 15 płytek zębowych.

Malachit – „nerkowiec”

Malachit to minerał z gromady węglanów, który należy do minerałów pospolitych i szeroko rozpowszechnionych na Ziemi. Od czasów starożytnych był ceniony jako kamień ozdobny, amulet i środek leczniczy. Używano go do wyrobu biżuterii, przedmiotów domowego użytku, do produkcji płyt okładzinowych stosowanych do wykańczania wnętrz, a także zielonych barwników i farb.

Amonit „Didymoceras sp.”

Amonit Didymoceras sp. to przedstawiciel licznej grupy wymarłych głowonogów zamieszkujących morze górnokredowe, które w tym okresie pokrywało powierzchnię odpowiadającą terenom współczesnej Polski. Prezentowany okaz jest szczególnie ciekawy ze względu na nietypowy kształt – spirali zwiniętej w pionie.

Meteoryt „Vaca Muerta”

W klasyfikacji meteorytów Vaca Muerta należy do niewielkiej grupy meteorytów żelazno-kamiennych, tzw. mezosyderytów. Mezosyderyty są meteorytami zawierającymi zarówno komponenty kamienne, jak i żelazne. Metal nie stanowi tu połączonej i nieprzerwanej struktury, lecz występuje w postaci większych i mniejszych fragmentów żelaza meteorytowego wtopionych w masę minerałów krzemianowych.

Amonit (głowonóg) „Perisphinctes (Dichotomosphinctes) crotalinus Siemiradzki”

Okaz pochodzi z historycznej kolekcji zebranej w roku 1872 przez Stanisława Zaręcznego. Został oznaczony w roku 1891 przez Józefa Siemiradzkiego jako okaz nowy dla wiedzy (obecnie holotyp), a następnie opisany przez tego autora w publikacji Fauna kopalna warstw oksfordzkich i kimerydzkich w okręgu krakowskim i przyległych częściach Królestwa Polskiego, Część I: Głowonogi, w: Pamiętnik Akademii Umiejętności w Krakowie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Tom 18, zeszyt I.

1 2