|
Czy wiesz, że Widły wielofunkcyjne i nieoczywiste zastosowanie huby Widły, jedno z podstawowych narzędzi pracy chłopów, przez wieki spełniały także funkcje obronne — z braku innego oręża były używane do walki. Chłopi, wcielani do wojska od czasów średniowiecza, musieli sami organizować sobie oręże. By zabezpieczyć się przed zranieniami, nie posiadając zbroi, lub... |
 Rękopis „Przywilej dla wsi Gródek i Kąclowa” Przywilej wydany dla dwóch wsi pobliskich Gorlicom. Dokument został spisany po łacinie, na pergaminie. Przywilej historycy definiują jako dokument wydany przez monarchę określonej grupie, stanowi czy, jak w przypadku Gródka i Kąclowej, konkretnej miejscowości. |
 Obsypnik — płużek drewniany Jednym z eksponatów, który zazwyczaj wzbudza spore zainteresowanie zwiedzających Muzeum w Kętach, jest XIX-wieczny drewniany obsypnik, który można też określić jako pług czy płużek. Od pługa różni go jednak to, że w trakcie orki nie odwracał skiby, przez co... |
 Buty słomiane „berloce” Prezentowany eksponat nie przypomina dzisiejszych butów zimowych. Został upleciony ze słomy i powiązany misternie sznurkiem. Kształt prezentowanych berlocy kojarzy się raczej ze słomianymi koszyczkami, które można kupić na ludowych jarmarkach. Jak można było w nich chodzić? Czy nie spadały z nóg? |
 Maślnica na korbę W chłopskich zagrodach powszechnie wyrabiano masło, ubijając śmietanę w drewnianych, klepkowych maślniczkach. Przy tej pracy jednak ręce mdleją i cierpnie krzyż. |
 Rower drewniany Rowerek, wykonany przez wiejskiego chłopca dla swojego młodszego braciszka, nie ma pedałów ani hamulców — nadaje się tylko do zjeżdżania z górki... Zwróćmy uwagę na konstrukcję — przejaw pomysłowości i wyobraźni. Dwukołowy, ramy z dwóch listewek, kierownica z okorowanego kija. |
 Stępa ręczna Stępy, zwane również moździerzami kaszarskimi, używane były powszechnie w wielu domach jeszcze w okresie międzywojennym. Za ich pomocą obłuskiwano i kruszono ziarno zbóż na kaszę, między innymi kaszę jaglaną lub pęcak. Stępy były wykorzystywane również do otłukiwania, czyli śrutowania ziarna, rzadziej do... |
 Skrzynia na zboże „sąsiek” Tradycyjnie nazwą „sąsiek” określa się jedno z pomieszczeń znajdujących się w stodole. W tym wypadku nazwa ta odnosi się do drewnianej skrzyni, zazwyczaj stojącej w sieni lub w komorze za sienią, która przeznaczona była do przechowywania ziarna na siew. Sąsiek, znajdujący się w zbiorach Muzeum... |
 Widły drewniane Drewnianych wideł, jako popularnego prostego narzędzia rolniczego, używano powszechnie do I połowy XX wieku, kiedy to zaczęły zastępować je coraz tańsze widły wykonane z żelaza. Typ wideł do rozrzucania gnoju znajdujących się w zbiorach Muzeum w Kętach można było spotkać na terenie południowej... |
 Obraz „Bukiet” Felicji Curyłowej Obraz reprezentuje kulturę zalipiańską, silnie związaną z powiatem dąbrowskim. Eksponat jest tym cenniejszy, że został namalowany przez Felicję Curyłową... |
 Katana kobieca (kaftan) z Bronowic Kaftanik kobiecy z rękawami uszyty z tkaniny bawełnianej tkanej we wzorzyste paski (niebieskie, czarne, żółte, popielate; często w deseń lub kwiaty), ocieplany. Tył u dołu ułożony w fałdki. Zapięcie na haftki. Podszewka bawełniana, kraciasta. Katanka ozdobiona jest naszyciami „ząbków” bawełnianych; czerwonych i białych oraz wykonanych z nici metalowych srebrnych, a także ozdobnymi guziczkami i pajetkami (wisiorkami blaszanymi). |
 Maszkara „Dziad śmigustny” Piotra Opacha Dziad śmiguśny (również tzw. dziad śmigustny, słomiak), przebranie chłopca lub młodego mężczyzny chodzącego od domu do domu „po śmigusie” w Poniedziałek Wielkanocny w Małopolsce, we wsiach w okolicach Limanowej.
Drewniany stelaż–manekin imituje postać stojącego człowieka. Ręce, nogi oraz tułów okręcone są ściśle przylegającymi do marynarki i spodni, zakrywającymi całą postać słomianymi warkoczami tworzącymi „ubranie” postaci wraz zapięciem na guzy z patyczków i słomiane pętelki. |
 Skrzynia na zboże Prezentowana skrzynia, zdobiona motywami zygzaków i skośnej kratki, zamykana, służyła do przechowywania zboża. W ciekawy sposób ryzana. Rzemieślnik, który ją wykonał... |
 Gorset łemkowski Prezentowany gorset pochodzi ze wsi Rozdziele. Gorsety (lajbyky) noszone były przez kobiety łemkowskie, panny i młode mężatki. Zakładano je na bluzki. Opisywany gorset został uszyty z fabrycznego wzorzystego materiału. Na wiśniowym tle kolorowe (różowe, niebieskie, zielone) kwiaty. Gorset jest ozdobiony gęstą kolorową stębnówką wzdłuż brzegów zapięcia, na listwie w pasie i na kaletkach. |
 Zapaska pogórzańska Prezentowana zapaska noszona była do stroju odświętnego i zakładana na kolorową spódnicę zarówno przez panny, jak i mężatki na terenie Pogórza. Uszyta jest ręcznie z materiału fabrycznego, białego płócienka, ręcznie haftowana. Tego rodzaju ozdobne zapaski kobiety haftowały najczęściej same, lecz bywały także hafciarki wiejskie, które trudniły się tym zawodowo. |
Czy wiesz, że Pisarz Jan Wiktor i Szczawnica Jan Wiktor (1890–1967) był powieściopisarzem i publicystą, przede wszystkim piewcą krajobrazu i historii ziemi sądeckiej. Z Pieninami związany był od 1913 roku, kiedy to po raz pierwszy przybył do Szczawnicy na leczenie. Brał czynny udział w życiu... |
 Kożuch lachowski Jednym z dowodów majętności na lachowskiej wsi był noszony strój. Zimą najzamożniejsi gospodarze zakładali na święta, niedziele i na jarmarki słynne starosądeckie kożuchy, tzw. węgierskie, ze skóry wyprawianej na biało. Były one długie, mocno sfałdowane od pasa, z obszernym... |
 Rowerek drewniany Rower ten, Tadeusz Seweryn (1894–1975) — późniejszy dyrektor Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie (MEK) — tak opisuje na karcie katalogu naukowego: „Rower wykonany z drzewa przez pastucha, Franciszka Gucwę. Kółka pełne (bez szprych) wpuszczone są w sochy. Przednie posiada kierownicę, okutą silnie żelazem w miejscu połączenia z osią. |
 Kaftan bez rękawów do stroju bronowickiego Kaftan męski bez rękawów i kołnierza uszyty ręcznie z ciemnogranatowego sukna fabrycznego. W tyle, poniżej pasa występują trzy rozcięcia dzielące dół kaftana na cztery poły, tak zwane skrzela. Podszewka i lamówka z czerwonego sukna. Na przodzie kieszenie przykryte pięciokątną klapą. |
 Rzeźba „Chrystus Frasobliwy” Temat Chrystusa Frasobliwego należy do najbardziej rozpowszechnionych w ludowej plastyce. Figura znajdująca się w zbiorach Muzeum Pienińskiego pochodzi ze wsi Sromowce Niżne, której ludność zaliczana jest do etnograficznej grupy górali pienińskich. Została wykonana w 1937 roku przez Michała Plewę, ludowego artystę. |
