|
Czy wiesz, że Znaczenie puszki na etrog Do zanoszenia etrogu do bożnicy na święto Sukot służy specjalne, bogato zdobione naczynie. Ma ono zwykle kształt owocu, jak to znajdujące się w zbiorach Muzeum w Chrzanowie, lub miseczki i bywa wykonane ze srebra, czasem też wewnątrz złocone. Biedniejsi Żydzi używali do przenoszenia cytrusowego owocu drewnianych skrzyneczek. Funkcję naczyń na etrog pełniły też niekiedy srebrne cukiernice. |
 Różaniec wykonany przez siostrę Łucję z Fatimy Etui jest duże jak na różaniec — na zewnątrz misternie haftowane złotą nicią, w środku wyścielone białym materiałem ozdobionym drobnymi cekinami. Wszystko wykonane przez siostrę Łucję będącą, obok Hiacynty i Franciszka, jedną z trójki dzieci, którym w 1917 roku w Fatimie ukazała się Matka Boska... |
Czy wiesz, że Parochet i lambrekin Zwyczaj zawieszania parochetu na drzwiach aron ha-kodesz (szafy ołtarzowej w synagodze, w której znajdują się zwoje Tory) odwołuje się do czasów biblijnych. W Świątyni Jerozolimskiej podobna zasłona oddzielała miejsce Święte od Najświętszego (tak zwanego Świętego Świętych)... |
Czy wiesz, że Lorenzo Lotto i przeciwności losu Adoracja dzieciątka została pokazana w Krakowie po raz pierwszy w 1882 roku. Pod obrazem widniała tabliczka z nazwiskiem autora — Gaudenzio Ferrari. Jak się później okazało, wystawa zorganizowana w ramach akcji charytatywnej przez hrabinę Katarzynę Potocką przyczyniła się nie tylko do zwiększenia... |
 Tarcza na Torę Tarcza (tas) jest jednym z elementów rytualnego „ubioru” synagogalnego zwoju Tory (klej kodesz). Prostokątna, zamknięta łukiem trójlistnym, z postaciami Mojżesza (z lewej) i Aarona (z prawej) i tablicami Dekalogu pośrodku, z wyrytymi na nich po hebrajsku pierwszymi słowami przykazań. |
 Ryngraf Ryngraf, wywodzący się z formy obojczyka zbroi rycerskiej, używany był w Polsce w XVIII wieku, zwłaszcza przez konfederatów barskich (1768–1772). Zdobiony wizerunkami Matki Boskiej i świętych oraz scenami religijnymi, pełnił symbolicznie funkcję „puklerza duchowego”. |
Czy wiesz, że Wierzenia Ajnów We wszystkim, co otaczało Ajna, we wszystkim, co żyje, a także wszystkich przedmiotach wykonanych przez nich, mieszkali bogowie-duchy, których Ajnowie nazywali kamuj. Duchy te odpowiedzialne były za każde zdarzenie i zjawisko, stąd też należało okazywać im cześć, a przystępując do jakiejkolwiek pracy, odprawić modły połączone ze składaniem im ofiar. Duchy dobre należało zapraszać na ceremonie lub do domu, a po oddaniu czci odesłać do ich siedzib. Każda rzecz według Ajnów jest nie tylko siedzibą duchów kamuj, ale także posiada duszę ramat, a kto lub co nie ma ramat — nie ma nic. |
Czy wiesz, że Przenośny tron Feretron oznacza z gr. pheretron — nosze (łac. feretrum ‒ nosze, mary, katafalk), gdyż były to właśnie nosze, często z drążkami służące już w starożytnej Grecji do noszenia figur bóstw.
Feretronem nazywany jest szczególny rodzaj obrazów lub rzeźb z przedstawieniami świętych, ustawionych na podstawie, których używano niegdyś w procesji podczas uroczystości kościelnych, a także jako przenośne ołtarze w trakcie pielgrzymek. |
 Korona na Torę Korona na Torę, określana jako keter to ozdoba wieńcząca przechowywany w pozycji pionowej zwój Tory, należy do elementów klej kodesz, czyli sprzętów i ozdób zwoju. |
 Kapliczka z figurką bosatsu Senju-Kannon Przenośna kapliczka z wizerunkiem bodhisattwy (jap. bosatsu) Senju Kannon wykonana została przy użyciu najwyżej cenionych technik, a precyzja w miękkim wydobyciu detali podkreśla wysoką klasę obiektu. Zewnętrzne powierzchnie kapliczki pokryte są laką, natomiast wnętrze i postać bodhisattwy — złocone. Pełnoplastyczna figura zwana w ikonografii także „jedenastogłową” Kannon dla wyznawców buddyzmu pozostaje jednocześnie bodhisattwą Wielkiego Współczucia. Japońskie dzieła sakralne, zwłaszcza wysokiej klasy, należą do niezwykle cennych obiektów, albowiem jako przedmioty kultu rzadko opuszczały rodzime świątynie. |
 Płaskorzeźba „Upadłe anioły” Stanisława Wyspiańskiego W 1895 roku Stanisław Wyspiański wykonał projekt polichromii do prezbiterium kościoła oo. Franciszkanów. Kompozycja składa się z trzech elementów: tytułowych upadłych aniołów do których mierzy z łuków grupa łuczników. Całość kompozycji zamyka postać Archanioła Michała strzegącego wrót do raju. Ideowym uzupełnieniem tego przedstawienia jest polichromia znajdująca się po przeciwległej stronie prezbiterium: Madonna z Dzieciątkiem oraz Caritas. Artysta w widoczny sposób zestawił z sobą dwie postawy życiowe oraz ukazał konsekwencje ich wyboru. |
 Żydowska księga bractwa pogrzebowego Chewra Kadisza Żydowska księga należąca do bractwa pogrzebowego Chewra Kadisza. To modlitewnik w obrządku aszkenazyjskim (Nusach Aszkenaz). Tytuł hebrajski księgi brzmi: Sidur Safa Berura ha-Szalom. |
 Czepiec żydówki Czepiec znajduje się w zbiorach od 1960 roku, nie wiadomo, jakim sposobem do nich trafił. W muzealnym archiwum zachowały się cztery fotografie eksponatu, zakupione na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, zawierające na odwrociu adnotację, że właścicielką czepca była Ludwika Popardowska z podsądeckiej... |
Czy wiesz, że Skarb wydobyty z ziemi Marcin Marciniak i Jan Sapiński nie przypuszczali, że poranek 3 maja 1909 roku przyniesie coś szczególnego i w jakikolwiek sposób zmieni ich życie. Podczas pracy w polu, po uderzeniu lemiesza jeden z nich natrafił na twardy przedmiot. Obrośnięte gliną naczynie okazało się jednym z najcenniejszych zachowanych zabytków rzemiosła artystycznego sztuki przedromańskiej związanej z początkiem chrześcijaństwa na ziemiach polskich. |
 Gotycka herma relikwiarzowa Hermą nazywane są relikwiarze przybierające formy antropomorficzne, szczególnie popiersia, na których froncie znajduje się reservaculum na relikwię. Cechy stylistyczne tej rzeźby, w tym szczególnie charakterystyczny sposób rzeźbienia twarzy i włosów pozwala ją przypisać do grupy rzeźb małopolskich powstałych w warsztacie anonimowego Mistrza tworzącego w nurcie górnoreńsko-monachijskim. |
 Dyplom magisterski farmacji siostry zakonnej Konstancji Studzińskiej Konstancja Studzińska (1787–1853) była pierwszą kobietą w Europie, która ukończyła studia i otrzymała dyplom magistra farmacji. Fakt ukończenia studiów farmaceutycznych przez kobietę w 1 poł. XIX wieku, w czasie, kiedy kobiety nie miały możliwości studiowania, można uznać za wyjątkowy. Konstancja Studzińska pracowała wówczas w prowadzonej przez siostry zakonne aptece szpitala św. Łazarza w Krakowie. Władze uniwersyteckie zarzucały zakonnym aptekarkom niekompetencję i dążyły do tego, by zarządzanie apteką przekazać odpowiednio przygotowanym do zawodu aptekarzom. |
Czy wiesz, że Inwokacja do bogini Kamuj-Fuci — opiekunki ogniska domowego Inwokacja zapisana przez N.A. Newskiego.
„Twój oddech,
ciepłem wiejąc,
otuchy dodaje... |
Czy wiesz, że Jak powstaje zwój Tory Jak powstaje zwój Tory? Jakim regułom podlega jego przygotowanie? |
 Światowid ze Zbrucza Prezentowany posąg został znaleziony w 1848 roku w rzece Zbrucz, w pobliżu wsi Liczkowce (obwód tarnopolski, Ukraina). Posąg ma formę czworobocznego słupa zwieńczonego czterotwarzową głową pod wysoką czapką. Przedstawienia wykonane są w układzie trójpiętrowym, z podziałem zaznaczonym listwami plastycznymi. |
Czy wiesz, że W Getsemani Wita Stwosza Przedstawienie Modlitwy w Ogrojcu pojawiało się trzykrotnie w rozpoznanej dotychczas twórczości Wita Stwosza. Sam temat stanowi jedną ze scen ikonografii Męki Pańskiej. Był powszechnie stosowany w 2. poł. XV wieku w sztuce Niemiec Południowych. Wydarzenie to zostało opisane w ewangeliach św. Mateusza, św. Marka i św. Łukasza. Ilustruje Chrystusa modlącego się w Getsemani (ogrodzie oliwnym) znajdującym się u podnóża Góry Oliwnej w Jerozolimie w towarzystwie trzech śpiących apostołów ‒ św. Jana, św. Piotra i św. Jakuba. |
