|
Czy wiesz, że „Horror vacui”, czy „amor vacui” – kilka refleksji nad stosunkiem do pustki Arystotelejska terminologia, określająca stosunek materii do przestrzeni została przetransponowana na zasadę estetyczną relacji dekoracji i płaszczyzny. Horror vacui oznaczało lęk przed pustą przestrzenią, jego antonimem było amor vacui, a więc jej uwielbienie. Pierwsze określało tendencję do całościowego pokrycia pola powierzchni mnogością wszelkich motywów, ornamentyką, czy dekoracją architektoniczną, drugie przeciwnie – niemal zupełnego wyzbycia się jej. |
 Rafał Bujnowski, „Witraż” Obiekt składa się z okna opartego o ścianę, białej ramy, w której umieszczono przezroczysty witraż zamiast szyby. Okno traci swój użytkowy charakter i staje się materią sztuki. Wywołany uderzeniem, przypadkowy rysunek pęknięć na szybie zostaje podniesiony do rangi dekoracyjnego ornamentu. Akt zniszczenia jest jednocześnie aktem tworzenia. Ołowiane profile konserwują efekt działania skumulowanej energii. Abstrakcyjny wzór witrażu jest pamiątką nagłej, niekontrolowanej ekspresji. |
 Żeliwny piec łazienkowy Czteroczęściowy piec żeliwny przeznaczony do podgrzewania wody w łazience, na trzech nóżkach, z prostokątnym paleniskiem. Dekoracja geometryczna, roślinna, a w środkowej części figuralna. |
 Pudernica Okrągłe pudełko z pokrywką, pełniące najpewniej rolę pudernicy, w kolorze mlecznym, zdobione medalionami oraz malowanym kolorowym wzorem kwiatowym. |
 Buzdygan Buzdygan, czyli broń obuchowa złożona z trzonka i osadzonej na nim głowicy z pionowo ustawionych płytek – piór, był powszechnie używany w wojsku polskim w XVII i XVIII wieku jako broń dystynkcyjna, oznaczająca stopień rotmistrza i pułkownika. Według tradycji prezentowany buzdygan należał do Stefana Czarnieckiego, kasztelana kijowskiego, później hetmana polnego koronnego. |
 Rożek na proch Rożek na proch pochodzi ze zbiorów Władysława Łozińskiego we Lwowie. Został podarowany Zamkowi Królewskiemu na Wawelu w roku 1930 przez antykwariusza Szymona Szwarca. |
 Kabinet Dekoracyjny, przenośny mebel w kształcie graniastej skrzynki zamykanej parą drzwiczek z ośmioma szufladkami we wnętrzu. Meble tego rodzaju wykonane z egzotycznych materiałów nie były powszechne w XVII-wiecznej Polsce. |
 Sekretarzyk w typie „stipo (studiolo, scrigno) a bambocci”, ze stolikiem Sekretarzyki w typie stipo występowały zasadniczo w dwóch formach: większej — złożonej z dwóch szafek nastawionych jedna na drugą, gdzie dolna część była wyposażona w dwuskrzydłowe drzwiczki oraz przeważnie szuflady pod płytą, natomiast w górnej części zamocowana była ruchoma przednia ścianka opuszczana do poziomu, stanowiąc płytę do pisania. Druga forma sekretarzyków stipo, mniejsza, nieco wcześniejsza, miała postać nastawy na inne meble — przeważnie stoły — i była pozbawiona przedniej ścianki. |
Czy wiesz, że Od późnoantycznego ornamentu do niderlandzkiej groteski Na jednym z siedmiu wzgórz rzymskich – Eskwilinie, pod fundamentami średniowiecznych budowli, około 1480 roku odkopano groty pełne antycznych malowideł. La grotte, czyli groty, stanowiły w rzeczywistości ruiny willi cesarza Nerona. Nazywano go Domus Aurea od niezwykle bogatej dekoracji ścian i wewnętrznej części kopuł, które pokryte były złotem i malowidłami. Powstały one między 54 a 68 rokiem n. e. i odpowiadały przełomowi III i IV stylu malarstwa pompejańskiego. |
 Buzdygan cechu murarzy, kamieniarzy i cieśli Buzdygany cechowe były oznaką władzy starszych cechu. Nie bez powodu były naśladownictwem buzdyganów wojskowych noszonych przez ówczesnych oficerów.
Buzdygan składał się z trzonu i głowicy złożonej z promieniście ułożonych wypustek, zwanych piórami. Prezentowany zabytek należał do krakowskiego... |
 Kabinet z przedstawieniami świętych Mebel jest przykładem małych kabinetów popularnych w II połowie XVII wieku i I połowie następnego stulecia. Ich cechą charakterystyczną był niewielki drewniany korpus z dwuskrzydłowymi drzwiami, szufladkami i skrytką oraz metalowa, ażurowa dekoracja na ściankach, wykonana z blachy żelaznej i rytowanej, z zestawem stylizowanych motywów roślinnych, postaciami ludzkimi, aniołami i zwierzętami. |
 Kapitel koryncki Obiekt pochodzi ze zbiorów gromadzonych przez tzw. Muzeum Polowe nr 2, założone przez żołnierzy polskich walczących podczas II wojny światowej na froncie w Egipcie. Twórcą i spiritus movens tego unikalnego przedsięwzięcia był Jarosław Sagan. Głowica, stosunkowo płytko rzeźbiona, jest uproszczoną formą kapitelu korynckiego. Mógł być wzorowany na klasycznych rozbudowanych przykładach z bizantyjskiej architektury. Ma budowę dwustrefową, dolny rząd wykonany w płytkim reliefie przedstawia stylizowany akant. Liście wyższego rejestru, głębiej wyrzeźbione w marmurze, rozprzestrzeniają się w kierunku czterech krawędzi pod prostokątnym abakusem. |
 Arras z monogramem Zygmunta Augusta i globusem Arras groteskowy z monogramem Zygmunta Augusta (SA – Sigismundus Augustus) i globusem jest częścią serii tkanin dekoracyjnych, w których główną rolę odgrywa królewski monogram. Przed naszymi oczami roztacza się feeria antycznych bóstw, ptaków, zwierząt, owocowych i kwiatowych girland. Na osi kompozycji umieszczona jest owalna tarcza z monogramem władcy nakryta zamkniętą koroną. Bogato dekorowana rama otoczona jest wieńcem z owoców. Oprócz jabłek, winogron czy cytryn widoczny jest tu także ananas, przywieziony do Europy przez Krzysztofa Kolumba. |
 Arras z herbami Polski i Litwy oraz postacią Cerery Tapiseria wchodzi w skład zespołu dwunastu tkanin z herbami Polski i Litwy na tle ornamentyki zwanej niderlandzką groteską. Należy do podgrupy, w której herby obu części Rzeczypospolitej oddano pod pieczę rzymskiej bogini Cerery – patronki pokoju, urodzaju i pomyślności. Smukła postać kobieca, w szatach wzorowanych na ubiorach z antycznych posągów, trzymająca sierp i róg obfitości, stoi pośrodku na marmurowym podium. Sierp w dłoni i wieniec z kłosów na głowie przypominają o jej związku z latem – porą żniw, róg obfitości natomiast symbolizuje dobrobyt. |
 Arras z monogramem Zygmunta Augusta w medalionie Tapiseria o tym samym formacie i tej samej funkcji co arras z monogramem Zygmunta Augusta w kartuszu. Należy do grupy trzech grotesek monogramowych z inicjałami SA wpisanymi w owalny medalion. Pośrodku kompozycji umieszczono błękitny wypukły medalion ze splecionymi inicjałami SA pod koroną zamkniętą, umieszczony na tle draperii, którą podtrzymują dwa aniołki siedzące na poprzeczkach metalowego stelaża (motywu charakterystycznego dla niderlandzkiej groteski). |
 Moździerz aptekarski Późnorenesansowy moździerz aptekarski, o typowym dla Niderlandów kształcie i wyjątkowym srebrzystym kolorze. Moździerz został wykonany przez jednego z czołowych odlewników z Deventer, Gerrita Schimmela, i ma odpowiednik z roku 1688 sygnowany przez tego samego autora, który znajduje się obecnie w Muzeum w Rotterdamie. |
 Krzesło z poręczami Reprezentacyjny mebel z tapicerowanym siedziskiem i wysokim oparciem, wykonany z drewna bukszpanowego o oryginalnej czerwonawej barwie, wyróżnia się bogatą dekoracją rzeźbiarską. Krzesło kojarzone jest z Wenecją i warsztatem Andrei Brustolona, jednego z najbardziej oryginalnych rzeźbiarzy i twórców weneckiego baroku. |
 Wachlarz kobiecy Wachlarz, którego pierwotną funkcją użytkową było wachlowanie, w czasach nowożytnych został nobilitowany do synonimu dostojeństwa. W tym czasie stał się bardzo modnym elementem kobiecego stroju. Natomiast gestykulacja przy pomocy wachlarza stała się umownym szyfrem, służącym do porozumiewania się i flirtu na dworze, salonowej gry płci. |
 Tron na monstrancję Siedemnastowieczny tron na monstrancję wykonany w jednym z bieckich warsztatów snycerskich. Barokowy, architektoniczny. |
Czy wiesz, że Wzór organiczny Natura, pozornie nieprzewidywalna, zaskakuje człowieka regularnością, rytmem, a niekiedy nawet tworzeniem form geometrycznych. Idealnie rozchodzące się kręgi na wodzie, klucz lecących gęsi, grzyby tworzące okrąg w lesie – wzbudzają zachwyt, jednak zdziwienie ich odkryciem jest większe. Wrażenie to wynika z kojarzenia zmysłu porządku z właściwością umysłu wyłącznie ludzkiego i efektem jego wytwórczości, w przeciwieństwie do nieregularności cechującej świat ożywiony. Nic bardziej mylnego. |
