|
Czy wiesz, że Teresa Murak i sztuka ziemi Jesteśmy zespoleni z ziemią i naturą, potrzebujemy kontaktu z nią chociaż czasami o tym zapominamy. Podtrzymujemy tę więź, hodując kwiaty w doniczkach: w domach i na balkonach. Kiedy mieszkamy w mieście coraz trudniej nam zachować więzi łączące nas z przyrodą. Chociaż odwiecznie powtarzający się cykl narodzin i obumierania ciągle nam towarzyszy, czasami dzieje się to bezwiednie. Zadziwia nas proces wiosennego wzrostu roślin po okresie uśpienia. Nasze fascynacje zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie wyczuwają i podejmują artyści. |
 Sroka albinos Ptak ten naturalnie ma bardzo charakterystyczne czarno-białe upierzenie oraz czarny dziób i nogi. Ciemne pióra mają metaliczny połysk, na skrzydłach zielono-granatowy, na głowie i grzbiecie szkarłatny, wyróżniający ją spośród krukowatych. Prezentowany okaz jest wyjątkowy, gdyż bardzo rzadka mutacja genowa spowodowała u tego osobnika brak barwników i w rezultacie biały kolor upierzenia, w miejscach naturalnie dla sroki czarnych pojawiło się jasnobrązowe upierzenie. |
 Piotr Lutyński, „Przez zasiedzenie” Obiekt odnosi się do motywu gniazda i jaja – symbolu narodzin, nowego życia, początku, poczucia bezpieczeństwa. Jest to dowcipna próba połączenia zasiedzenia i wysiadywania. |
 Łodzik „Cymatoceras patens” Łodzik Cymatoceras patens to jeden z przedstawicieli grupy wymarłych głowonogów zasiedlających morze górnokredowe, które 100,5–66 mln lat temu pokrywało powierzchnię odpowiadającą terenom współczesnej Polski. |
 Jeżowiec „Rhabdocidaris nobilis” Jeżowiec Rhabdocidaris nobilis to wymarły gatunek jeżowca regularnego, który należy do gromady morskich, wolno żyjących szkarłupni. Nazwa gromady pochodzi z greckiego słowa echinos – jeż, i eidos – postać. |
Czy wiesz, że „Ludzkość okazać przeciw tej leśnej potworze” Kolekcja Zygmuntowskich arrasów od czasu pierwszej prezentacji w komnatach wawelskich wzbudzała ogromny zachwyt. Ich bogactwo ideowo-artystyczne stanowiło intelektualny bodziec dla współczesnych im odbiorców, nie pozostając bez echa w ówczesnych dziełach literackich (Panegiryk Stanisława Orzechowskiego). Jan Kochanowski – zainspirowany widokiem satyra na jednej z tkanin królewskich (zob. Arras z monogramem Zygmunta Augusta na kartuszu podtrzymywanym przez satyry) – uczynił leśnego bożka głównym bohaterem swojego utworu satyryczno-politycznego Satyr albo Dziki mąż (1563, wydany 1564). |
Czy wiesz, że „Suiseki” – kamienne skarby Kamienie suiseki, ukształtowane siłami natury, przybierające kształt m.in. góry, wyspy, wodospadu czy innych elementów wpisanych w krajobraz (takich jak wiejska chata), zyskały w Japonii rangę dzieła sztuki, które jest podziwiane, oprawiane i eksponowane na specjalnych tacach i rzeźbionych podstawach. |
 Amonit „Euaspidoceras paucituberkulatum Arkell” Prezentowany okaz pochodzi z okresu jury górnej. Jest duży i dobrze zachowany. Posiada spiralnie płasko zwiniętą muszlę, bogato ornamentowaną. |
 Żołna Stara, nieużywana już nazwa Żołny (Merops apiaster Linnaeus, 1758) — szczurek pszczołojad — mówi sporo o jego biologii. Żołna (pełna nazwa zgodnie binominalnym nazewnictwem gatunków Merops apiaster) to ptak z rodziny żołn (większość gatunków z tej rodziny występuje w Afryce i Azji). Żywi się owadami, w tym pszczołami i osami, łapanymi w locie. Żołny zakładają gniazda w skarpach lessowych, drążąc w nich specjalne tunele (najczęściej w wysokich skarpach i brzegach). |
 Amonit „Didymoceras sp.” Amonit Didymoceras sp. to przedstawiciel licznej grupy wymarłych głowonogów zamieszkujących morze górnokredowe, które w tym okresie pokrywało powierzchnię odpowiadającą terenom współczesnej Polski. Prezentowany okaz jest szczególnie ciekawy ze względu na nietypowy kształt – spirali zwiniętej w pionie. |
 Małż „Trigonia interlaevigata” Małż Trigonia interlaevigata należy do rodziny Trigoniidae, dziś reliktowej, dawniej bogatszej w gatunki i rodzaje. Skamieniałe okazy są zwykle znajdowane w osadach jury i kredy. |
 Bizmut rodzimy Bizmut rodzimy to minerał z gromady pierwiastków rodzimych, który bardzo rzadko występuje w przyrodzie w postaci niewielkich, romboedrycznych lub podobnych do sześcianu kryształów. Prezentowany okaz znajdował się w kolekcji minerałów, którą Ignacy Domeyko podarował Akademii Umiejętności, podczas swojego pobytu w Krakowie w 1884 roku, o czym wspomina w tomie V Moich podróży. Pamiętników wygnańca, które ukazały się drukiem w latach 1962–1963 we Wrocławiu. |
 Kraska Kraska (Coracias garrulus Linné, 1758 r.) to jeden z najrzadszych i najpiękniej ubarwionych ptaków w Polsce. Jest ptakiem owadożernym, wyspecjalizowanym w polowaniu na duże owady, np. chrząszcze. W naszym kraju zamieszkuje suche i ciepłe siedliska w urozmaiconym krajobrazie, z ugorami, łąkami i niewielką powierzchnią gruntów ornych, wśród których rosną pojedyncze, stare drzewa. |
 Liliowce Nazwa liliowców (Crinoidea) pochodzi z połączenia greckich słów krinon, co znaczy „lilia”, oraz eidos, czyli „kształt”. Te lilio-kształtne zwierzęta charakteryzuje kielichowa budowa ciała, posiadały łodygę, ramiona i kielich. Liliowce żyły w prehistorycznym morzu ok. 200 milionów lat temu. Należały do gromady szkarłupni. |
 Sfaleryt Prezentowany okaz jest unikatowy w skali światowej ze względu na miejsce występowania kolomorficznych rud cynku i ołowiu określanych mianem blendy skorupowej. Przyjmuje formę drobnoziarnistych, zbitych mas, które po wypolerowaniu powierzchni, jak w przypadku tego sfalerytu, są bardzo efektowne. |
 Aparat fotograficzny miechowy TRIX 185 Aparat fotograficzny Trix 185 został wyprodukowany na początku XX wieku, w przedziale lat 1902–1920 przez Niemiecką firmę ICA (Internationale Camera Aktiengesselschaft).
Był drugim aparatem Włodzimierza Puchalskiego. Pochodzi z okresu, kiedy mozolna praca z kamerą i aparatem przynosiła pierwsze artystyczne sukcesy młodemu twórcy. |
 Aparat fotograficzny miechowy z przełomu XIX/XX wieku Aparat wyprodukowany został na przełomie XIX i XX wieku, po 1888 roku, prawdopodobnie w Niemczech. Jego stan techniczny nie pozwala już na wykonanie choćby jednego zdjęcia, migawka szczelinowa, wbudowana niegdyś w korpus aparatu, została wymontowana. Jednak to, co znajdujemy wewnątrz, udowadnia, jak długo i cierpliwie jego właściciel użytkował swój pierwszy sprzęt. |
 Kalcyt z markasytem Prezentowany okaz to zbite i ziarniste skupisko markasytu, na którym wyrosły kryształy kalcytu. |
 Halit z wrostkami organicznymi (trawa) Okaz znajdujący się w Muzeum Geologicznym AGH jest o tyle interesujący, że w strukturze kryształu znajduje się ciało obce. Zjawisko to nazywane jest inkluzją (wrostką organiczną). Inkluzja zazwyczaj poddana jest ścisłym prawidłowościom, natomiast zupełnie przypadkowo w niektórych minerałach występują zachowane gatunki roślin czy owadów (inkluzje w bursztynie), nieraz już wymarłe. Dzięki temu, pewnego rodzaju „defektowi”, znamy owady sprzed 50 mln lat lub, jak w przypadku prezentowanego okazu, trawę sprzed paru milionów lat. |
 Trylobit „Paradoxides bohemicus” Trylobity były zwierzętami morskimi. Ich owalne, spłaszczone ciało okrywał od strony grzbietowej chitynowy pancerz, wzmocniony na brzegach węglanem i fosforanem wapnia. Pancerz trylobitów składał się z segmentów i wyraźnych trzech części: głowowej, tułowiowej i ogonowej. Każda z tych części mogła posiadać kolce. |
