|
Siekierka z tulejką Zdobiona siekierka z tulejką i uszkiem znaleziona w latach 70. ubiegłego wieku na polu w Gorzycach koło Żabna. Uszko miało walor użytkowy, służyło do przymocowania siekierki do zagiętego pod kątem prostym i wchodzącego w tulejkę trzonka. Na trzonki wybierano kawałki drewna, które w sposób naturalny były wygięte. |
Czy wiesz, że Widły wielofunkcyjne i nieoczywiste zastosowanie huby Widły, jedno z podstawowych narzędzi pracy chłopów, przez wieki spełniały także funkcje obronne — z braku innego oręża były używane do walki. Chłopi, wcielani do wojska od czasów średniowiecza, musieli sami organizować sobie oręże. By zabezpieczyć się przed zranieniami, nie posiadając zbroi, lub... |
Chłopak do butów Rzecz współcześnie rzadko spotykana — przyrząd do zsuwania z nóg butów, zwłaszcza butów z cholewami. Bardzo popularny szczególnie w czasie, gdy modne były tak zwane oficerki. |
Huculska laska z toporkiem Topór, toporek, siekiera to – zarówno na całej karpackiej góralszczyźnie, jak i wśród chłopów na nizinach – poręczne, o wielorakim zastosowaniu uniwersalne narzędzie, służące również jako broń bojowa i łowiecka, a także część odświętnego stroju męskiego, atrybut mężczyzny. Topir’ci, bartki towarzyszyły Hucułom w niemal każdej sytuacji, nigdy się z nimi nie rozstawali, wyjątkowo zostawiając je przy wejściu do cerkwi. Były one wyrobami miejscowych, wyspecjalizowanych rzemieślników — mosiężników oraz zajmujących wyrobem przedmiotów codziennego użytku z drewna. Większość z nich była anonimowa, ale wytworzyli jednolity, charakterystyczny dla Huculszczyzny styl zdobnictwa. Styl ten zmieniał się nieco z biegiem czasu, w związku ze stopniową zmianą odbiorcy, a co za tym idzie funkcji wyrobów — od przedmiotów przeznaczonych dla lokalnej ludności do wyrobów pamiątkarskich dla turystów i letników. |
Bukfel Rodzaj piłki lub pilnika do wycinania wąskiej szczeliny w metalu. Najczęściej służył do wycinania wzorów na kluczach. Bukfel składa się z dwóch znitowanych z sobą blach, między którymi znajduje się wolna przestrzeń. W miejsce to włożona jest tzw. stalówka lub brzeszczot (często zakładano ich kilka... |
Pies do zdejmowania butów oficerskich Pies do zdejmowania butów oficerskich, podarowany przez pana Piwowarczyka z Dębowej w 1982 roku. Podstawa z wyżłobionym fragmentem pod piętę — do postawienia nogi wraz z butem, posiada zabezpieczenie w kształcie podkowy, które przytrzymuje but i ułatwia jego ściągnięcie. |
Stępa ręczna Stępy, zwane również moździerzami kaszarskimi, używane były powszechnie w wielu domach jeszcze w okresie międzywojennym. Za ich pomocą obłuskiwano i kruszono ziarno zbóż na kaszę, między innymi kaszę jaglaną lub pęcak. Stępy były wykorzystywane również do otłukiwania, czyli śrutowania ziarna, rzadziej do... |
Piecek do palenia kawy Tylko bardzo nieliczni spośród odwiedzających Muzeum w Kętach są w stanie określić, do czego mógł służyć prezentowany przedmiot. Kształtem przypomina popularne jeszcze niedawno metalowe zaparzacze do herbaty, lecz funkcję tę wyklucza znaczna wielkość. Urządzenie to pochodzi z 2 połowy XIX wieku... |
Obsypnik — płużek drewniany Jednym z eksponatów, który zazwyczaj wzbudza spore zainteresowanie zwiedzających Muzeum w Kętach, jest XIX-wieczny drewniany obsypnik, który można też określić jako pług czy płużek. Od pługa różni go jednak to, że w trakcie orki nie odwracał skiby, przez co... |
Widły drewniane Drewnianych wideł, jako popularnego prostego narzędzia rolniczego, używano powszechnie do I połowy XX wieku, kiedy to zaczęły zastępować je coraz tańsze widły wykonane z żelaza. Typ wideł do rozrzucania gnoju znajdujących się w zbiorach Muzeum w Kętach można było spotkać na terenie południowej... |
Mieszadło bębnowe do ziół Prezentowane mieszadło służyło do przygotowywania zestawów ziół na przeróżne dolegliwości. Do ogromnego miedzianego bębna wsypywano w odpowiednich proporcjach poszczególne zioła, a następnie, po ich dokładnym wymieszaniu uzyskiwano pożądane kombinacje ziół na przeróżne dolegliwości... |
Maślnica na korbę W chłopskich zagrodach powszechnie wyrabiano masło, ubijając śmietanę w drewnianych, klepkowych maślniczkach. Przy tej pracy jednak ręce mdleją i cierpnie krzyż. |
Dryl Stare narzędzie świątnickie, ściśle związane z warsztatem kłódkarskim, wykonane z drewna. Głównym elementem jest laska z osadzonym na niej krążkiem zamachowym również wykonanym z drewna. Poziomo umieszczona jest rączka połączona z laską rzemieniem... |
Pigulnica Pigulnica to urządzenie służące do wytwarzania pigułek (pilulae, od łac. pila — piłeczka, kulka), jednej z najstarszych form leków. Prezentowany eksponat konstrukcji Eugena Dietericha (II poł. XIX wieku) składa się z drewnianej podstawy oraz z ruchomej deseczki. Na obu elementach... |
Tabletkarka XIX-wieczne urządzenie do produkcji tabletek. Dziś forma zażywanych przez nas tabletek wydaje się oczywista. Firmy farmaceutyczne ścigają się wręcz w uzyskiwaniu jak najwygodniejszej postaci wypuszczanych na rynek leków. |
Barta górnicza Górniczy topór paradny (barta) inkrustowany z kościaną stopą. Drzewce ozdobione inkrustacją w formie plakietek z ornamentami roślinnymi i geometrycznymi. Na stopie wyryte godło górnicze (skrzyżowane młotki) i napis 17 DS 01, z drugiej strony — herb elektora saskiego. |
Prasa do tynktur Prezentowana tu prasa służyła aptekarzom w Brzostku do przyrządzania zdrowotnych nalewek, zwanych (od łacińskiego słowa tinctura − nalewka) tynkturami. Bazą do ich przygotowania był zawsze alkohol, którym zalewano odpowiednie substancje, nie tylko owoce i zioła, ale także kwiaty, np. jaśminu, czarnego bzu, tarniny, głogu, znane również dziś. Cenione za właściwości zdrowotne, ale i smakowe, zajmowały ważne miejsce w domowych apteczkach, zwanych nie bez przyczyny „apteczkami przyjemnymi”. |
Perkolator Perkolator jest przyrządem służącym do ekstrakcji surowców roślinnych metodą polegającą na ciągłym, powolnym przepływie rozpuszczalnika przez warstwę surowca. Metoda ta nazywana jest perkolacją (łac. percolo, przepływać) lub rzadziej deplasacją. Dzięki niej otrzymuje się ekstrakty znacznie... |
Tabletkarka z początku XX wieku Tabletkarka ręczna była wykorzystywana w aptece do produkcji tabletek otrzymywanych przez sprasowanie sproszkowanej substancji leczniczej za pomocą tłoka. Prezentowany obiekt pochodzi z początku XX wieku. Tabletkarka ta została wyprodukowana w austriackiej firmie Kahnemann-Krause-Vienna. |