|
Czy wiesz, że Labirynt sensów i znaczeń Fragment zaczerpnięty z Pism Tadeusza Kantora to zaproszenie.
Ponad 770 obiektów, które znajdziecie Państwo na portalu, to zarazem 770 opowieści, 770 odrębnych, ale krzyżujących się światów.
Wirtualne Muzea Małopolski mogą być wielką biblioteką, która, jak chciał Umberto Eco, jest miejscem ukrywania (przechowywania), ale też odnajdywania; labiryntem różnych, często migotliwych, sensów i znaczeń. Mogą też być przestrzenią dialogu i odkrywania sekretnej mowy przedmiotów, które stając się częścią czyjegoś życia, trafiły do muzealnych kolekcji. Teraz oddychają innym powietrzem — muzealnych gablot i magazynów. |
Czy wiesz, że Jak ukrywano narty podczas wojny W Muzeum Towarzystwa Miłośników Piwnicznej można znaleźć narty, które do złudzenia przypominają sztachety płotu. Są proste i nie mają charakterystycznego dla nart zwężanego zakończenia. Niemcy podczas II wojny światowej konfiskowali narty, a także deski dłuższe niż 150 cm. W ich oczach były one... |
Czy wiesz, że Szkoła Rysunku i Malarstwa przy Uniwersytecie Jagiellońskim (1818–1833) – zalążek krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych W Polsce przedrozbiorowej nie funkcjonowała żadna wyższa szkoła artystyczna, mimo że planowano stworzenie tego rodzaju placówki. Marzenia o akademii snuł już u schyłku XVII wieku Jan III Sobieski. Najbliżej do urzeczywistnienia tych planów było w czasach stanisławowskich... |
Czy wiesz, że Dotykając Istnieje roślina, która w języku polskim nosi nazwę niecierpek pospolity. Jej łacińska nazwa wydaje się o wiele ciekawsza – impatiens noli-tangere. Bo nie dość, że roślina ta okazuje się niecierpliwa (impatiens), to jeszcze nie chce być dotykana (noli-tangere). Ta łacińska nazwa odwołuje do słów, które skierował zmartwychwstały Jezus do Marii Magdaleny: noli me tangere, czyli „nie dotykaj” lub „nie zatrzymuj mnie”. A staje się ona zrozumiała w kontekście pewnej właściwości niecierpka pospolitego, mianowicie: dojrzałe owoce niecierpka skręcają swoje ścianki i wyrzucają z siebie nasiona, rozsiewając je po okolicy, tylko wówczas, gdy zostaną dotknięte (lub potrząśnięte). Czy nie ma w tym – w tej roślinie, w sposobie jej funkcjonowania, w jej nazwie – czegoś dziwnego? Z jednej strony to niecierpliwie oczekiwany dotyk przyczynia się do rozrzucenia nasion, a więc rozmnożenia się i rozwinięcia tej rośliny. Z drugiej tę roślinę wciąż chroni zakaz „nie dotykaj”, „nie zatrzymuj”. Tak jakby dotyk był jej niezbędny, a zarazem całą sobą się przed nim broniła. |
Czy wiesz, że Krakowski cech malarzy w XV–XIX wieku Na ziemiach polskich, spośród wszystkich korporacji skupiających malarzy, cech krakowski powstał najwcześniej. W jego skład wchodzili też inni rzemieślnicy, jak to zwykle bywało w przypadku stosunkowo nielicznych grup zawodowych. Cech, do którego należeli malarze, powstał przypuszczalnie na początku XV wieku... |
Czy wiesz, że Odciski owadów Jak wyglądały ważki i inne owady, które żyły miliony lat temu? Ich kształty można dziś dokładnie odtworzyć dzięki odciskom zachowanym w wapieniu litograficznym. |
Czy wiesz, że O tworzeniu kolekcji naturalnych, dermoplastach i sztuce preparowania Włodzimierz Tomek był przedstawicielem szerokiego grona znawców i miłośników przyrody. Pracował jako leśnik, a jego hobby było myślistwo. Wiążąc się życiowo z Ciężkowicami, postanowił stworzyć kolekcję przyrodniczą reprezentującą przyrodę regionu... |
Czy wiesz, że Marian Gorzkowski, przyjaciel Jana Matejki Marian Gorzkowski urodził się w roku 1830 w Białocerkwi na Ukrainie, kształcił się na Uniwersytecie w Kijowie. Podróżował do Grecji i Włoch. Pochodził z Rusi i był silnie przywiązany do rodzinnych stron; kolekcjonował dokumenty i książki dotyczące historii Rusi. W roku 1870 przyjechał po raz pierwszy do Krakowa, a dwa lata później osiedlił się tu na stałe. Parał się dziennikarstwem, należał do redakcji „Czasu”, pracował także dorywczo w Muzeum Czartoryskich. Z Matejką połączyły go zarówno pasja do historii dawnej Rzeczypospolitej, jak i zamiłowania kolekcjonerskie. |
Czy wiesz, że Ichtiozaury Ichtiozaury, zwane inaczej rybojaszczurami, królowały w wodach oceanów przez 155 milionów lat. Żadnemu innemu czworonogowi (z wyjątkiem waleni) nie udało się w takim stylu powrócić do środowiska wodnego. Jednak do dziś nie wiemy, skąd dokładnie wzięły się ichtiozaury... |
Czy wiesz, że Trawa sprzed 5 mln lat! Nietrwałe jak źdźbło trawy... A jednak to powszechne porównanie nie zawsze okazuje się prawdziwe. W zbiorach WMM można zobaczyć źdźbła trawy, które przetrwały ponad 5 mln lat! Zastygłe w krysztale halitu, są jak klejnot w przezroczystej oprawie. Choć zieleń straciła swoją soczystość, to jednak... |
Czy wiesz, że Kolekcja specjalnej troski. O opiece konserwatorskiej nad dziełami sztuki współczesnej Czy sztuce współczesnej potrzebny jest konserwator, skoro jest ona nowa? Dostępność coraz doskonalszych materiałów artystycznych potencjalnie powinna przekładać się na trwałość dzieł sztuki, stopniowo eliminując potrzebę poddawania ich zabiegom konserwacji. Wystarczyłoby wtedy objąć je tak zwaną konserwacją prewencyjną, która polega na zapewnieniu odpowiednich warunków przechowywania i zapobiega zniszczeniom oraz niepożądanym zmianom. Takie rozumowanie nie do końca przystaje jednak do dzieł sztuki współczesnej, które tylko w nielicznych przypadkach bazują na niezawodnych technologiach i profesjonalnych materiałach zaopatrzonych w atesty stabilności. |
Czy wiesz, że Albinizm — oswajanie/piętnowanie inności W niemal każdej kulturze funkcjonuje pojęcie inności, inne — czyli obce — staje się często synonimem zła, utożsamiane jest z szeregiem negatywnych zjawisk i obarczane odpowiedzialnością za to, czego doświadczają członkowie danej społeczności (choroby, ubóstwo, konflikty, akty przemocy)... |
Czy wiesz, że Foksterier Nipper ciągle żywy Muzealne gabloty i magazyny to nie tylko skarbnice dzieł sztuki ale i przestrzenie, gdzie drugie życie znajdują przedmioty, które, wydaje się, całkiem niedawno wyszły z użycia. Dzięki muzeum możemy odczytać ich funkcję i historię ‒ od momentu powstania, przez okres świetności, aż po jego schyłek. Jednak czy rzeczywiście trzeba przywracać życie przedmiotom, czy jakaś ich cząstka trwa? Historia pokazuje właśnie, że „nie wszystek umrę”. |
Czy wiesz, że Autoportret i moda na „selfie”… Zagadka autoportretu Obecnie panuje moda na autoportrety popularnie zwane selfie. Może je zrobić każdy za pomocą już nawet nie aparatu fotograficznego, a telefonu. Jest w nas narcystyczna potrzeba pokazywania i oglądania swojego wizerunku. Kiedyś, tworzenie autoportretu było procesem. Autoportret malarski stwarzał możliwość uwiecznienia swojego wizerunku pełniąc zarazem funkcję narzędzia samopoznania i autorefleksji. |
Czy wiesz, że Konfraternie i bractwa przykościelne — Kraków i Castelsardo Zgodnie ze średniowieczną tradycją świeccy zgromadzeni wokół kościołów zrzeszali się w bractwach i konfraterniach, które miały umacniać ich wiarę, służyć budowaniu wspólnoty, a także celebrowaniu ważnych dla społeczności momentów, w tym pogrzebów współbraci.
Niewiele osób wie jednak, że w Europie są miejsca, w których siła tradycji okazała się silniejsza niż zmiany zachodzące w kościele. Jednym z takich miejsc jest właśnie Kraków, w którym od ponad 400 lat działa Arcybractwo Męki Pańskiej, a także położone nad brzegiem morza, na skalistych brzegach Sardyni Castelsadro z Confraternią di Santa Croce. |
Czy wiesz, że Pasy i opaski Pas kontuszowy uznawano za najbardziej malowniczy element stroju szlacheckiego. Pasy stały się popularne od połowy XVI wieku, ale szczególne znaczenie zyskały w wieku XVIII (wtedy też zmienił się sposób ich wiązania — zaczęto bardziej eksponować zakończenia). Początkowo korzystano ze sprowadzanych... |
Czy wiesz, że Kawa z mleczkiem migdałowym W XIX wieku w Polsce przyjął się zwyczaj picia kawy z mleczkiem migdałowym. Już sama myśl o tak podanej kawie pobudza wyobraźnię (smak, zapach). Choć obecnie mało kto przyrządza kawę w ten sposób (łatwiej kupić w sklepie lub palarni kawę o migdałowym aromacie), to jednak takie mleczko można bardzo... |
Czy wiesz, że Średniowieczna miłość cudzołożna Skrzyneczka z kości słoniowej ze skarbca krakowskiej katedry należy do grupy zabytków wykonanych w Paryżu w 2. ćwierci XIV wieku – zabytki te dekorowane są scenami ze średniowiecznych romansów (zob. tekst Średniowieczne kobiety fatalne). Zestawienia poszczególnych epizodów uzupełniają się na zasadzie przeciwieństw: na przykład opowieści o miłości czystej zostały skontrastowane z legendami o cudzołóstwie. Szkopuł jednak w tym, że wiele średniowiecznych romansów jest tak skonstruowanych, że zamiast potępiać grzesznych kochanków, kibicujemy ich niemoralnemu związkowi. |
Czy wiesz, że Średniowieczne kobiety fatalne W drugiej ćwierci XIV wieku w Paryżu kwitła produkcja luksusowych przedmiotów dekorowanych rzeźbionymi w kości słoniowej przedstawieniami związanymi z dworską kulturą i literaturą świecką. Szczególnie interesująca jest grupa skrzyneczek (zachowanych w całości lub we fragmentach), dekorowanych kompilacjami scen z romansów średniowiecznych. Wśród nich jest także zabytek ze skarbca krakowskiej katedry, eksponowany dziś w Muzeum Katedralnym na Wawelu. Inne egzemplarze, o bardzo zbliżonym programie dekoracji, znajdują się w The Barber Institute of Fine Arts w Birmingham, w The British Museum w Londynie, w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, w Musée de Cluny (Musée national du Moyen Âge) w Paryżu, w Museo Nazionale del Bargello we Florencji, w Victoria and Albert Museum w Londynie oraz w Walters Art Museum w Baltimore. Część badaczy do grupy tej zalicza również tak zwaną Skrzyneczkę Gorta, przechowywaną dziś w Winnipeg Art Gallery. |
Czy wiesz, że Smoki w sztuce średniowiecznej: profanum Bogata kultura średniowiecznej Europy była mieszanką tradycji antycznych (grecko-rzymskich i bliskowschodnich) oraz północnoeuropejskich wierzeń ludów, które Rzymianie określali barbarzyńcami. W mitach wszystkich tych kręgów kulturowych występowały smoki, nic więc dziwnego, że w średniowiecznej literaturze i sztuce wielokrotnie pojawiały się te fascynujące stworzenia. Mieszana natura smoków pozwalała wiązać te bestie z każdym z czterech żywiołów: wedle wielu legend smoki żyły w wodzie, wedle innych chowały się w ziemi; ponadto zionęły ogniem oraz miały skrzydła, więc mogły się wznosić w powietrze. |
