Biecz to miasteczko, które wywołuje tęsknotę za minionym czasem. Ślady przeszłości można tu spotkać niemal na każdym kroku. W 1311 roku Biecz stał się miastem królewskim. Wówczas to Władysław Łokietek przyłączył go na stałe do dóbr stołowych królewskich. Równolegle rozwijał się także Biecz...

Na tej jednej z trzech największych tkanin w kolekcji króla Zygmunta Augusta widzimy początek opisanej w Księdze Rodzaju historii budowy wieży Babel. Scena przedstawia legendarnego myśliwego Nemroda i ludzi budujących pod jego przywództwem wieżę, „której wierzchołek będzie sięgał nieba” (Rdz 11, 1–9). Powstająca budowla usytuowana jest na drugim planie, po prawej stronie tkaniny, natomiast po lewej widać wznoszących ją robotników. Dzięki szczegółowemu przedstawieniu możemy zobaczyć między innymi, jak wyglądały szesnastowieczne narzędzia kamieniarskie. Na rozległej równinie krzątają się ludzie, przenoszą kamienne bloki i wznoszą rusztowania, a ich gorączkowej pracy przypatruje się Bóg, ledwie widoczny po prawej stronie wieży. Podobnie jak w pozostałych arrasach biblijnych nie brakuje tu precyzyjnie odtworzonych wizerunków zwierząt, owadów i roślin. Łaciński napis umieszczony w górnej bordiurze brzmi w tłumaczeniu: „Nemrod, pierwszy mocarz na świecie, zbudował olbrzymią wieżę z wypalanej cegły. Bóg pomieszał języki budowniczych i dzieło nie zostało ukończone”.

Pomieszanie języków to trzecia tapiseria z serii Dzieje wieży Babel. Ludzie nie mogą się porozumieć i zaczynają się rozpraszać, porzucając nieukończoną budowę. Dwaj mężczyźni na pierwszym planie usiłują porozumieć się gestami, jednak najwyraźniej bez powodzenia. Obok nich w łódce siedzą dwie kobiety i mężczyzna, który ładuje do środka duży, owinięty sznurami pakunek. Za nimi zrezygnowani ludzie opuszczają miejsce budowy; robotnicy z jucznymi zwierzętami odchodzą w różne strony. Sama wieża wygląda na opuszczoną już od dawna – na jej niższych piętrach rosną drzewa. Nad niedokończoną budowlą unosi się Bóg.

Jeden z szesnastu arrasów nad drzwi i okna, z herbami obu części Rzeczypospolitej. Były one odpowiednikami dużych tapiserii herbowych i miały za zadanie wypełniać zamek motywami heraldycznymi o znaczeniu państwowym. Ich format dostosowano do architektury wawelskiej rezydencji. Realizowały one program kompletnego ozdobienia reprezentacyjnych komnat tej siedziby brukselskimi tapiseriami.

Dekorowanie ścian drogocennymi tkaninami dodawało skromnym wnętrzom świetności i znaczenia. Z zachowanych opisów i inwentarzy wiadomo, że władcy europejscy niezwykle cenili sobie tego rodzaju dzieła i uwielbiali się nimi otaczać, gdyż dodawały posiadającym je splendoru. Tapiserie zamawiane były do konkretnych komnat siedziby władcy, gdyż pełniły odpowiednie funkcje w danej przestrzeni wyrażone przez tematykę ich przedstawień. Szczególne miejsce w całej kolekcji Zygmunta Augusta zajmowały arrasy monogramowe i herbowe, zamówione prawdopodobnie po 1553 roku (ok. 1555). Ich tematyka oraz zbiór motywów wyrażały ściśle sprecyzowany oraz bezpośrednio odnoszący się do osoby władcy i jego państwa program.

Obraz przedstawia królewicza Władysława Zygmunta Wazę, późniejszego króla Polski Władysława IV. Został namalowany przez nieznanego malarza z kręgu Rubensa i powtarza schemat ustalony przez Rubensa w analogicznie komponowanych innych portretach konnych jego pędzla.

Nagrobek Jana I Olbrachta jest dziełem przełomowym nie tylko w krakowskim środowisku artystycznym, ale też w całej Polsce. Został on odkuty w latach 1502–1505 i składa się z dwóch części wykonanych przez dwóch różnych artystów o odmiennym pochodzeniu, wykształceniu i doświadczeniach. Z lokalnej tradycji upamiętniania zmarłych władców wywodzi się tumba odkuta z czerwonego kamienia z łomów w węgierskim Gran, która jednak została wstawiona do bardzo głębokiej niszy wydrążonej w ścianie zachodniej kaplicy. Tumba ta dekorowana jest tylko z przodu (pola boczne są niewidoczne), a przestawienia figuralne zostały zastąpione przez prostokątną płytę z inskrypcją. To pełne prostoty, szlachetne rozwiązanie nawiązuje ewidentnie do sztuki starożytnego Rzymu, w której podstawowym elementem komemoracji zmarłych były tablice inskrypcyjne (łac. tabulae ansatae). Długa inskrypcja odkuta jest kapitałą humanistyczną opracowaną w oparciu o starożytne rzymskie wzory i jest jednym z pierwszych przypadków zastosowania tego kroju liter w Polsce.

Dokument stanowi królewskie potwierdzenie wydanego rok wcześniej przez radę miejską miasta Koszyce statutu cechu wielkiego tego miasta, prezentowanego również na naszym portalu.

Przed nami rozgrywa się ostatni akt historii wieży Babel – Rozproszenie ludzkości. Na łące, u stóp wzgórza, widoczna jest grupa ludzi. Dwaj mężczyźni stoją, a obok nich, na trawie siedzi pięć kobiet. Próby porozumienia pomiędzy nimi okazały się daremne, czego świadectwem jest zapisana nieczytelnymi znakami tablica w rękach kobiety w błękitnej sukni.