Królowa Jadwiga Andegaweńska zmarła 17 lipca 1399 roku, kilka tygodni po urodzeniu córki Elżbiety Bonifacji (22 czerwca), prawdopodobnie wskutek komplikacji związanych z porodem (gorączka połogowa). Została pochowana 19 lipca, razem ze zmarłą równocześnie córką w prezbiterium katedry na Wawelu, po stronie północnego podestu, na którym wznosił się ołtarz główny. Zaświadczył o tym Jan Długosz, pisząc, że królowa spoczywa: in Cracoviensi ecclesia ad partem laevam altaris maioris, de prope sacrarium (z łac.: „w katedrze krakowskiej po lewej stronie ołtarza głównego, obok cyborium”). Wybór tak eksponowanego miejsca był zapewne wynikiem sławy świętości i, planowanych już w chwili śmierci władczyni, starań o jej kanonizację. 

Pod koniec XIX wieku niezwykle silne były nastroje patriotyczne wśród Polaków, a królowa Jadwiga coraz częściej stawała się symbolem świetnej przeszłości narodu pozbawionego wówczas niepodległości. Kult Jadwigi nasilił się szczególnie w dobie obchodów pięćsetlecia chrztu Litwy i unii w Krewie w roku 1886. Do otwarcia grobu Andegawenki doszło 22 stycznia 1887 roku podczas rozpoczętej z inicjatywy kardynała Albina Dunajewskiego konserwacji prezbiterium katedry na Wawelu.

Nagrobek Jana I Olbrachta jest dziełem przełomowym nie tylko w krakowskim środowisku artystycznym, ale też w całej Polsce. Został on odkuty w latach 1502–1505 i składa się z dwóch części wykonanych przez dwóch różnych artystów o odmiennym pochodzeniu, wykształceniu i doświadczeniach. Z lokalnej tradycji upamiętniania zmarłych władców wywodzi się tumba odkuta z czerwonego kamienia z łomów w węgierskim Gran, która jednak została wstawiona do bardzo głębokiej niszy wydrążonej w ścianie zachodniej kaplicy. Tumba ta dekorowana jest tylko z przodu (pola boczne są niewidoczne), a przestawienia figuralne zostały zastąpione przez prostokątną płytę z inskrypcją. To pełne prostoty, szlachetne rozwiązanie nawiązuje ewidentnie do sztuki starożytnego Rzymu, w której podstawowym elementem komemoracji zmarłych były tablice inskrypcyjne (łac. tabulae ansatae). Długa inskrypcja odkuta jest kapitałą humanistyczną opracowaną w oparciu o starożytne rzymskie wzory i jest jednym z pierwszych przypadków zastosowania tego kroju liter w Polsce.

Zachowany górny fragment steli przedstawia zmarłą w pozycji znanej z pozostałych tablic nagrobnych z cmentarzyska Kom Abu Billou. Kobieta spoczywa na materacu przykrywającym łoże (kline), opierając lewy łokieć na dwóch poduszkach. W prawej, nienaturalnie długiej ręce trzyma czarę. Ubrana jest w powszechnie noszone greckie szaty wierzchnie: chiton i himation. Ma długie włosy, zaczesane za uszy i opadające na piersi. Nie wiemy, jak wyglądała twarz zmarłej, gdyż jej przedstawienie uległo zniszczeniu. Naprzeciw kobiety wyryto sylwetkę siedzącego i zwróconego w jej stronę szakala.

W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się od roku 1887 wyposażenie bogatego scytyjskiego grobu kobiecego usytuowanego pod nasypem kurhanu, przebadanego w miejscowości Ryżanówka koło Zwienigorodki na Ukrainie przez Gotfryda Ossowskiego, pierwszego kustosza Muzeum Starożytności Krajowych Akademii Umiejętności w Krakowie (z którego wywodzi się obecne Muzeum Archeologiczne)...

Znalezisko jest datowane na pierwszą połowę V wieku p.n.e. (przed 434 r.). Jest jednym z najbardziej interesujących śladów świadczących o kontaktach ludności zamieszkującej tereny południowej Polski z państwem huńskim w pierwszej połowie V wieku. Grób został odkryty przypadkowo w 1911 roku podczas wybierania...

Okoliczności fundacji nagrobka Władysława I Łokietka nie są znane. Pierwsza wzmianka na temat oprawy artystycznej grobu pochodzi dopiero z Roczników sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza (1415-1480): „pogrzebane jest jego ciało w kościele katedralnym krakowskim obok ołtarza głównego po lewej stronie, w nagrobku z białego kamienia udekorowanego rzeźbami i baldachimem, przed ołtarzem św. Władysława, który za życia jeszcze wznieść kazał i uposażył”. Wzmiankowany ołtarz św. Władysława w rzeczywistości został ufundowany przez syna Łokietka - Kazimierza Wielkiego, zapewne wkrótce po roku 1333. Świadczą o tym słowa w królewskim dokumencie z roku 1367, podwyższającym uposażenie: „ołtarza św. Władysława w obejściu katedry naprzeciw wejścia do zakrystii, przez nas niegdyś wzniesionego i uposażonego”. Długosz w Księdze uposażeń Diecezji Krakowskiej złączył ową zmianę z fundacją, pisząc: „Ołtarz św. Władysława, króla i wyznawcy w kościele katedralnym krakowskim nie ma osobnej kaplicy, ale obok chóru naprzeciw zakrystii, przy ołtarzu króla Władysława Łokietka, pierwszego władcy odrodzonego królestwa, jest położony. Który to ołtarz Kazimierz II, król Polski i wspomnianego Władysława syn jedyny i bezpośredni następca, dla zbawienia i wieczną pamięć duszy wspomnianego ojca swojego Roku Pańskiego 1367 ufundował”.

Stela pochodzi z chrześcijańskiego cmentarzyska w Dolnej Nubii (na terenie dzisiejszego Egiptu) w Ginari Tafah. To jedna z trzech steli z tego rejonu prezentowanych na naszym portalu i jedna z siedmiu, jakie w ogóle znajdują się w Polsce.

Płyta nagrobna, składająca się z dwóch elementów, została znaleziona w czasie prac archeologicznych prowadzonych w latach 1966–1975 w obrębie południowego skrzydła budynku nr 5 na Wawelu, pod kierunkiem Stanisława Kozieła i Mieczysława Frasia. Płyta nakrywała grobowiec, który znajduje się w obrębie apsydy zachodniej reliktów rotundy dwuapsydowej określonej przez badaczy jako kościół B.