|
Wydarzenia Dzień Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich Już w najbliższą niedzielę (17 listopada 2013 r.) odbędzie się kolejny Dzień Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich. Wstęp na wystawy oraz wszystkie przygotowane na ten dzień atrakcje będzie bezpłatny. Większość muzeów otworzy swoje drzwi w godz. 10.00–16.00. |
Czy wiesz, że „Lepsza z soli lichota, niźli z gnoju wór złota” – czyli słów kilka o górnikach W okresie średniowiecza i nowożytności kopalnie były bardzo dochodowe. W całej Europie wyrastały wokół nich miasta. Nie inaczej było w Królestwie Polskim, gdzie „Wieliczka urosła w miasto z nikczemnej chałupy” (cyt. za: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, t. 4, Warszawa 1901, s. 522). W Polsce kopalnie, czyli jak mówiono dawniej „żupy” lub „góry”, skupione były na południu kraju. W Wieliczce i Bochni wydobywano sól, a w Olkuszu, Chęcinach, Sławkowie, Trzebini, Jaworznie i Miedzianej Górze rudy metali – ołowiu, srebra oraz miedzi. |
Czy wiesz, że O wielickich bednarzach W połowie XVIII wieku cech bednarzy był jednym z najważniejszych w Wieliczce. Jest na to dowód z epoki! W 1760 roku burmistrz i rada miejska Wieliczki potwierdzili wydane rok wcześniej dyspozycje określające kolejność zajmowanych miejsc dla poszczególnych cechów podczas nabożeństw w kościele... |
Czy wiesz, że Utwory wielickie Złoże soli kamiennej Wieliczka stanowi niewielki wycinek osadów morskiego miocenu wypełniających zapadlisko przedkarpackie i posiada ścisły związek genetyczny z budową geologiczną tego rejonu. Powstało około 13,6 mln lat temu w wyniku sedymentacji osadów w morzu mioceńskim, uformowane następnie tektonicznymi ruchami górotwórczymi. Profil litostratygraficzny złoża i jego otoczenia obejmuje utwory mezozoiczne (jura i kreda) oraz kenozoiczne (neogen i czwartorzęd). |
 Kolejka turystyczna z kopalni w Wieliczce Kolejka konna służyła do przewożenia turystów w kopalni. Składa się z dwóch wagoników drewnianych, czteroosobowych z siedzeniami na wprost siebie oraz dwóch czteroosobowych z siedzeniami zwróconymi do kierunku jazdy, pokrytymi tapicerką. Szczególnie efektownie prezentuje się wagonik pierwszy, wyścielony czerwonym aksamitem. |
 Sanie do przewozu soli, tzw. szlafy W pierwszych wiekach istnienia kopalni drobny urobek przenoszono od przodka do podszybia w nieckach i płochach, bałwany solne i beczki toczono za pomocą drągów walackich lub ciągnięto na szlafach (tak zwanych sanicach). Szlafy wymieniane są dopiero w źródłach XVIII-wiecznych... |
 Obraz „Anioł Stróż” Obraz został namalowany farbami olejnymi na desce. Na tle pejzażu o zaniżonym horyzoncie przedstawione są dwie postacie: Anioła Stróża i dziecka, które prowadzi, trzymając je za rękę.
Anioł zajmuje całą wysokość obrazu, kroczy w prawo, zwracając się jednocześnie w lewo, w stronę dziecka. |
 Skupienie kryształów halitu Halit to minerał z grupy halogenków, którego głównym składnikiem jest chlorek sodu (NaCl). Nazwa pochodzi z połączenia dwóch greckich słów: halos – sól, słony, oraz lithos – kamień. Skała monomineralna zbudowana z halitu to halityt, potocznie zwany solą kamienną. Okaz ten pochodzi z Grot Kryształowych w Kopalni Soli w Wieliczce. Złoże soli kamiennej Wieliczka powstało ok. 13,6 mln lat temu w wyniku sedymentacji osadów w morzu mioceńskim. |
Czy wiesz, że Szable w odświętnym stroju górników wielickich Na terenie Cesarstwa Austriackiego urzędnicy, w tym także górnicy, nosili do uniformów paradne szable. Inaczej było na terenie państwa pruskiego — tam obowiązywały szpady górnicze. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę przyjęto jednolity mundur górniczy. Górnictwo skupione jest na Górnym... |
Czy wiesz, że Kult świętej Barbary Świętą Barbarę jako patronkę dobrej śmierci czcili przede wszystkim ci, którzy na śmierć nagłą i niespodziewaną byli najbardziej narażeni: górnicy, hutnicy, marynarze, rybacy, żołnierze, kamieniarze oraz więźniowie. Współcześnie święta Barbara uważana jest przede wszystkim za najważniejszą patronkę górników. Jednak w Wieliczce górnicy modlili się dawniej przede wszystkim do świętej Kingi, świętego Antoniego i świętego Klemensa. |
 Kasa pancerna Sejf służący do przechowywania dokumentów księgowych przedsiębiorstwa solnego to najcięższy i największy obecnie eksponat w Zamku Żupnym, jeden z nielicznych zachowanych z jego oryginalnego wyposażenia. Został zakupiony przez wielicki Zarząd Salinarny w styczniu 1910 roku we Lwowie. Renomowany producent uwiecznił swą nazwę w zwieńczeniu kasy oraz przy wewnętrznym mocowaniu zamka: „C. K. Uprzywilejowana pierwsza krajowa Fabryka Kas Ogniotrwałych W. Kosiba & W. Chudzikowski Lwów”. |
 Kaseta z tryptykiem Józefa Mehoffera Kaseta drewniana okuta mosiądzem, z dwoma skrzydłami wieka na zawiasach, z mosiężną tarczą z przodu: na niej napis „WIELICZKA” z koroną u góry. Zawiera ona dokument nadania honorowego obywatelstwa miasta Wieliczki dr. Kazimierzowi Junoszy-Gałeckiemu. |
 Obraz „Św. Kinga modląca się pośród sądeckich gór” Jana Matejki Święta Kinga była przedstawiana w sztuce na dwa sposoby — jako młoda osoba w bogatym stroju księżnej oraz jako starsza zakonnica w habicie klaryski. Jan Matejko dokonał celowego zestawienia obu konwencji i sportretował św. Kingę w wieku około 60 lat w szatach księżnej, z atrybutami nawiązującymi do jej życia w klasztorze Klarysek (modlitewnik, pastorał, widok klasztoru w Starym Sączu). Modelem do postaci była hr. Katarzyna Adamowa Potocka, znana z innego portretu namalowanego przez Matejkę — tym razem w stroju współczesnym. |
 Lampka górnicza olejowa wykonana w Niemczech Najwcześniejsze potwierdzenie źródłowe dotyczące użytkowania w kopalni wielickiej kaganków datowane jest dopiero na początek XVI wieku, brak natomiast ścisłych danych co do kształtu i materiału, z którego były wykonane. Najpewniej stosowano kagańce dwojakiego rodzaju: gliniane — do trzymania w ręce lub przystosowane do postawienia na płaskim podłożu, oraz metalowe — z hakiem do przenoszenia i zawieszania, przegubowo łączonym z pojemnikiem na łój. Kształty obydwu typów są podobne − gruszkowate w rzucie pionowym. |
 Włosy solne i sól włóknista Włosy solne są bardzo oryginalną formą spośród tych przyjmowanych przez halit. Włókna, a w istocie kryształki halitu w specyficznych warunkach zrastają się w jednym kierunku. Niekiedy gęstość włókien może sprzyjać ich krystalicznemu zlepianiu się. Włosy przekształcają się wówczas w sól włóknistą... |
 Kryształy halitu na konewce Konewka wtórnie okrystalizowana, jest przykładem niezwykle pięknego dzieła natury z dobrze wykształconymi współczesnymi kryształami soli o idealnie równych krawędziach.
|
 Szopka kukiełkowa z Wieliczki Budynek szopki kukiełkowej, symetryczny, dwukondygnacyjny, pięciowieżowy, zaopatrzony po bokach w uchwyty do przenoszenia. Cała konstrukcja wykonana jest z drewna, podstawa i piętro z desek, a szkielet z listewek. Ściany z tektury i kartonu: parter oklejony jest czerwonym papierem z wymalowanymi czarnym tuszem „cegiełkami”, a ściany piętra i wież oklejone są wycinankami z papieru, o kształtach okien i gwiazdkowych zdobin. Poszczególne piętra oddzielone są zdobiącymi szopkę poziomymi, wielokolorowymi paskami ze srebrnymi ząbkami po bokach. |
 Kryształy halitu z Grot Kryształowych Agregat, czyli nagromadzenie minerałów pośród skał o odmiennym składzie i budowie, stanowi słownikowe określenie cech tego okazu. Pochodzi bowiem z Grot Kryształowych, miejsca w kopalni wyjątkowego, w którym ściany komór pokrywa skorupa przerastających się dużych kryształów halitu o znacznej... |
 Bałwan solny „krakowski” Bryła soli stanowiąca główny produkt żup krakowskich i jednocześnie miarę handlową soli od początku jej wydobycia aż do 1876 roku. Walcowaty kształt bryły umożliwiał jej przetoczenie do szybu. Ciężar bałwanów wahał się od 1100 do ponad 2000 kg. Podstawowa metoda urabiania złoża solnego w... |
 Solniczka szklana Louisa Comforta Tiffany’ego Ten niewielki przedmiot przenosi nas w świat zbytkownych, wyrafinowanie urządzanych willi i salonów belle époque. Na przełomie XIX i XX wieku wnętrza projektowano spójnie wraz z wyposażeniem w jednolitym stylu secesji, rozpoczynając od witraży w oknach aż po suknie pani domu. |
