Tak niewiele brakowało, abyśmy mogli oglądać w bieckiej farze polichromie i witraże autorstwa Stanisława Wyspiańskiego. Artysta przebywał w Bieczu w 1889 roku podczas wycieczki naukowej po ziemi bieckiej i sądeckiej zorganizowanej przez profesora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych (dzisiejszej Akademii Sztuk Pięknych) Władysława Łuszczkiewicza.
W zbiorach Muzeum Ziemi Bieckiej znajduje się unikalne zdjęcie z 1889 roku, przedstawiające studentów drugiego roku ówczesnej Szkoły Sztuk Pięknych (dzisiejszej Akademii Sztuk Pięknych) w Krakowie podczas wyprawy naukowej po ziemi sądeckiej i bieckiej pod kierownictwem prof. Władysława Łuszczkiewicza.
Makieta ta jest jednym z najcenniejszych obiektów w zbiorach MHK związanych z działalnością scenograficzną Stanisława Wyspiańskiego. Jako doświadczony praktyk teatralny, inscenizator swoich dramatów, Wyspiański wykonywał szkice scenograficzne...
Boy-Żeleński, uznając geniusz Wyspiańskiego, żartował, że gdyby zaproponowano mu zaprojektowanie lokomotywy, następnego dnia jako artysta totalny, przyniósłby skrupulatnie wykonany projekt. Nic więc dziwnego, że jedną z dziedzin jego działalności stało się meblarstwo.
Strój według projektu Stanisława Wyspiańskiego, jaki co roku zakłada krakowski Lajkonik, waży aż 40 kg. Pomimo zdarzających się często czerwcowych upałów, musi on odtańczyć trzy rytualne tańce z sześciometrową chorągwią. Sama tradycja pochodu jest starsza — wcześniej jednak członkowie orszaku ubrani...
Zwyczaj ten wiąże się z udziałem w procesjach Bożego Ciała kongregacji włóczków zajmujących się spławianiem drewna Wisłą i mających swą siedzibę na Zwierzyńcu. Powiązany został z legendą mówiącą o odparciu ataku Tatarów pod Krakowem przez włóczków i uroczystym wjeździe najdzielniejszego z nich, przebranego w zdobyczny tatarski strój, na koniu do miasta.
Prototypem postaci Kobiety za Oknem w spektaklu Umarła klasa był prawdopodobnie rysunek Stanisława Wyspiańskiego, opublikowany na okładce Wnętrza Maurice'a Maeterlincka (1901). Szkic powstał jako afisz plakatu zapowiadającego wykład Stanisława Przybyszewskiego połączony ze sceniczną...
Tadeusz Boy-Żeleński miał wyjątkową okazję nie tylko znać Wyspiańskiego, ale też na co dzień zasiadać w meblach zaprojektowanych przez tego krakowskiego artystę. Jak oceniał komplet zaprojektowany do salonu? Po latach wspominał: „Raz tylko zdobyliśmy się na protest, i po długich certowaniach, kto się...
Na przełomie 1904 i 1905 roku Stanisław Wyspiański zaprojektował wnętrza w mieszkaniu Zofii z Pareńskich i Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Historię powstania mebli opisał sam właściciel w eseju Historia pewnych mebli, opublikowanym w 1927 roku na łamach Kuriera Porannego. Prócz mebli powstały również inne elementy wystroju, jak kolory ścian poszczególnych wnętrz oraz odpowiednio do nich dobrane zasłony.
Portrety dzieci zajmują w dorobku artystycznym Wyspiańskiego miejsce wyjątkowe. Pozbawione sentymentalizmu, potraktowane w sposób naturalny, czuły, z ogromną wrażliwością i realizmem, a zarazem w nowych i nieoczekiwanych ujęciach, odświeżyły zwyczajowe konotacje związane z tym gatunkiem. Także prezentowane Studium dziecka (Helenka z wazonem) to doskonały przykład maestrii Wyspiańskiego.
W 1895 roku Stanisław Wyspiański wykonał projekt polichromii do prezbiterium kościoła oo. Franciszkanów. Kompozycja składa się z trzech elementów: tytułowych upadłych aniołów do których mierzy z łuków grupa łuczników. Całość kompozycji zamyka postać Archanioła Michała strzegącego wrót do raju. Ideowym uzupełnieniem tego przedstawienia jest polichromia znajdująca się po przeciwległej stronie prezbiterium: Madonna z Dzieciątkiem oraz Caritas. Artysta w widoczny sposób zestawił z sobą dwie postawy życiowe oraz ukazał konsekwencje ich wyboru.
Wyspiański pozostawił dwanaście autoportretów. Każdy z nich jest fascynującym zapisem zmian fizycznych i aktualnego stanu emocjonalnego artysty, zgodnie z jego po wielokroć cytowanym przekonaniem, mówiącym, że: „człowiek (...) zmienia się bezpowrotnie, zmieniają go przeżycia i przemyślenia. Portret to odbicie chwili, odbicie artystyczne ujmujące rzecz do głębi”.
Notatnik reżysera zwykle zawiera unikatowe zapiski związane z tworzeniem spektaklu lub filmu. Twórca notuje w nim wszystkie istotne informacje – od rozmyślań nad interpretacją, przez propozycje aranżacji i ruchu scenicznego, po listę aktorów wraz z numerami telefonów. Dla czytelnika to zawsze skarbnica wiedzy na temat inscenizacji /ekranizacji utworu i sposobu pracy reżysera. Prezentowany notatnik Andrzeja Wajdy jest zapisem pracy nad Weselem Wyspiańskiego, które reżyser zrealizował w Starym Teatrze w Krakowie w 1991 roku.
Idea zamówienia komiksu o Feliksie Jasieńskim, patronie instytucji, pojawiła się wśród wielu pomysłów Andrzeja Wajdy. Praca, zrealizowana przez Jakuba Wojnarowskiego w 2010 roku, opowiada historię superbohatera – polskiego kolekcjonera sztuki japońskiej. Jakub Wojnarowski odnosi się w niej z dystansem do Jasieńskiego, używając niezwykle prostych, ale wyrafinowanych środków wyrazu – skrótu, syntezy, niedopowiedzenia.
Zaprojektowany przez Stanisława Wyspiańskiego w 1904 roku strój Lajkonika, zwanego też Konikiem Zwierzynieckim, można było oglądać na ulicach Krakowa do 1963 roku. Obecnie używany w czasie dorocznych harców Lajkonika kostium jest wierną kopią oglądanego eksponatu.
Model wykonany w 1901 roku przez cieśli z Bronowic, pod kierownictwem Włodzimierza Tetmajera, przy udziale artysty malarza Antoniego Procajłowicza, na zamówienie Jerzego Warchałowskiego z okazji I Wystawy Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana w Krakowie. Model architektoniczny w skali około 1:10 wedle tradycji wzorowany jest na chałupie Błażeja Czepca z Bronowic, uczestnika Wesela Stanisława Wyspiańskiego.
Zabawka–wózek, a właściwie platforma na kółkach z otworami przeznaczonymi na sznurek do ciągnięcia, na której umieszczono 31 figurek chwiejących się na sprężynkach podczas jazdy. Cała zabawka, zarówno wózek, jak i figurki, wykonana jest z drewna, polichromowana. Prostokątna platforma ze ściętymi skośnie rogami oraz kółka pomalowane są na kolor zielony.
Położona blisko teatru miejskiego (dziś Teatru Słowackiego) i Szkoły (później Akademii) Sztuk Pięknych cukiernia szybko stała się ulubionym miejscem spotkań środowiska młodych krakowskich malarzy. Dziś krążą legendy o tym, jak właściciel Jan Michalik skrupulatnie prowadził rachunki...
