Początki turystyki tatrzańskiej datowane są na drugą połowę XIX wieku. W 1873 roku założono Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie, którego celem stało się wytyczenie szlaków, budowa schronisk, prowadzenie badań etnograficznych i opisywanie specyfiki terenu (tworzono mapy i obserwowano zjawiska...
Czym różnią się dudy od kobzy?
Te dwa często utożsamiane z sobą instrumenty różnią się tak naprawdę wszystkim. Dzieli je choćby to, że należą do dwóch odrębnych grup. O ile dudy, popularne również w Polsce, to instrument dmuchany wykonany ze skóry i elementów drewnianych/kostnych...
Tytoń (habrykę) górale przechowywali w skórzanych woreczkach, tak zwanych miechórach, wykonywanych z cienko wyprawionej kociej, baraniej lub króliczej skórki, albo też w woreczkach z odpowiednio spreparowanych świńskich pęcherzy, tzw. maharzýnach, zawiązywanych rzemykiem. Przechowywany w nich...
Przydrożne krzyże wykonane z drewna miały zwykle kilka metrów wysokości. Z czasem drewno butwiało i trzeba je było na nowo wkopywać — zwykle dokonywano tego po dniu zadusznym. Czynność tę powtarzano do czasu, aż krzyż stawał się całkiem mały. Kapliczki i krzyże, które były wyrazem ludowej...
Broszowanie (franc. brocher) to technika polegająca na wprowadzeniu do tkaniny dodatkowego wątku metalowego (złotego lub srebrnego) lub jedwabnego, tzw. broszującego. Wątek ten przechodził przez szerokość tkaniny wyłącznie w miejscu występowania ornamentu, dzięki czemu powstawał na niej wzór.
Warsztat pracy fajkarza, a także spinkarza stanowił nieduży stolik na czterech szeroko rozstawionych nogach, z niezbyt głęboką szufladą, obrzeżony z trzech stron niewysokimi listwami, ażeby narzędzia i leżące na nim wyroby się nie zsuwały. Było do niego przytwierdzone małe żelazne kowadełko, a na blacie położone narzędzia, skrawki blachy, nity i różne drobiazgi mogące się przydać. W szufladzie przechowywano większe kawałki blachy oraz niewykończone i gotowe wyroby. Warsztat był ustawiany w chałupie zazwyczaj pod oknem w izbie czarnej, a w ciepłe, słoneczne dni wynoszony na zewnątrz.
Dudziarze wykonywali instrumenty zazwyczaj sami, tylko czasami elementy trudniejsze do sporządzenia (np. bąka, głowę) kupowali, np. na słowackim Liptowie. Dudy zamawiano również u wyspecjalizowanych wytwórców. Instrumenty te wytwarzano z łatwo dostępnych surowców. Na miechy przeznaczano...
W wielu polskich domach katolickich obraz przedstawiający Matkę Boską zajmuje wciąż najbardziej honorowe miejsce w mieszkaniu. Wiara w cudowną moc obrazu maryjnego przetrwała do dziś w wielu, przede wszystkim wiejskich, społecznościach. Ludzie modlą się do Maryi na co dzień, ale i w chwilach zagrożenia...
Obrazy na szkle maluje się w odwrotnej kolejności niż te na płótnie czy papierze, kreśląc najpierw kontury, a potem wypełniając je detalami i nakładając kolor. Obrazy malowane tą techniką ze względu na żywą kolorystykę i trwałość stanowiły konkurencję dla drzeworytów bardzo...
Choć dudy kojarzą się zwykle ze Szkocją, nie można zapomnieć o tym, że należały one do najpopularniejszych instrumentów ludowych używanych dawniej w Polsce! Znane były również na Podhalu, gdzie niemal każda wioska miała swojego dudziarza, zarabiającego grą na tym instrumencie...
Kapliczki to jeden z materialnych wyrazów ludowej pobożności, tak charakterystyczny dla polskiego krajobrazu. Wśród różnorodnych ich form znajdziemy zarówno małe budowle przypominające kościółki, jak i skrzynki o oryginalnych kształtach, a wreszcie różne rodzaje daszków ochraniających figury...
Tradycja polskich szopek bożonarodzeniowych sięga korzeniami włoskich jasełek przeszczepionych na nasz grunt przez zakony franciszkańskie. Początkowo, organizowane w bocznych ołtarzach kościołów, składały się z figur wyobrażających Dzieciątko, Maryję, świętego Józefa, pastuszków i Trzech Króli...
Kapliczki i przydrożne krzyże na trwałe wpisały się w Polski krajobraz. Jednym z najczęściej podejmowanych przez rzeźbiarzy ludowych tematów oraz najliczniej spotykanych figur był i nadal jest Chrystus Frasobliwy. Postawa cierpiącego Chrystusa, który pogrążony jest w zadumie, była bliska wiernym, upatrującym w jego obliczu zatroskania o ogrom ludzkich spraw i ich niedoli. Żywotność i częstotliwość tego wizerunku stanowi przykład przywiązania do pewnej tradycji przedstawieniowej. W ujęciu chrześcijańskim był nacechowany symboliką i niósł za sobą głębokie treści pasyjne, jednak obecnie nie są już one w pełni czytelne.
Łyżnik był jednym z elementów tradycyjnego wyposażenia chałupy podhalańskiej. Wisiał on w czarnej izbie, zwanej tak od barwy okopconych ścian, zwyczajowo pomiędzy drzwiami wejściowymi z sieni a półką na naczynia. W izbie tej toczyło się życie codzienne góralskiej rodziny — tutaj była sypialnia, kuchnia, warsztat i pełno wszelkiego rodzaju sprzętów gospodarskich i narzędzi. Łyżnik, a w zamożniejszych gospodarstwach nawet kilka łyżników, zawieszano również w białej izbie, która służyła za miejsce spotkań i uroczystości rodzinnych.
