Jak pisze Seweryn Udziela, w dniu wigilii Bożego Narodzenia Krakowiacy celebrowali pewne czynności, wierząc, że to one zapewnią im pomyślność w nowym roku. Jednym z nich była poranna kąpiel w wodzie, do której wrzucano srebrną monetę, zwiastującą przyszły dobrobyt. Zdrowie rodziny w nadchodzącym...
Z jednej strony religijni, z drugiej niezwykle przesądni i zabezpieczający się przed ingerencją sił nadprzyrodzonych, niekoniecznie tych boskiej proweniencji. Dzień wigilii to czas, w którym Krakowiacy sumiennie dopełniali wszystkich obrzędów — zarówno tych wynikających z wiary, jak i tych...
Życzenia noworoczne składane domownikom w odwiedzanych przez kolędników domach wyrażane były nie tylko słownie, poprzez odśpiewanie tak zwanych kolęd życzących oraz okolędowań kierowanych do każdego z mieszkańców. Oddawano je również poprzez sens życzeniowy elementów obrzędowych, czyli rytualnych zachowań kolędników i symboliczne znaczenie ich strojów i rekwizytów.
Szopka kukiełkowa wykonana przez stolarza Franciszka Ziębę w roku 1935 jest pierwszym eksponatem darowanym do Muzeum — Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie i Zamku Lipowiec. Podstawa szopki jest dostosowana do potrzeb teatru marionetkowego.
Autorem prezentowanej szopki jest Maciej Moszew, który w Konkursie Szopek Krakowskich bierze udział nieprzerwanie od 1961 roku. Pan Maciej, krakowianin z urodzenia i zamiłowania, szopkami zajmuje się od 6. roku życia. Z wykształcenia jest architektem, co znajduje odzwierciedlenie w jego pracach, ale prawdziwą pasją, którą szczęśliwie można nazwać w przypadku Macieja Moszewa również zawodem, jest konstrukcja szopek.
Szopka krakowska średniej wielkości, oświetlona, mechaniczna, trójkondygnacyjna, pięciowieżowa, 23 drewniane, malowane figurki. We wnęce na okrągłej platformie wirują postaci kolędników (śmierć, Herod, żołnierz, Żyd, anioł, diabeł), wchodząc i wychodząc przez ozdobne portale; pośrodku choinka na...
Szopka krakowska regionalna z lalkami — ruchoma, dwupoziomowa, koloru czerwonego; lalki z drewna i materiału. Została wykonana przez mieszkańców Dobczyc i podarowana Muzeum przez strażaków.
Tradycja polskich szopek bożonarodzeniowych sięga korzeniami włoskich jasełek przeszczepionych na nasz grunt przez zakony franciszkańskie. Początkowo, organizowane w bocznych ołtarzach kościołów, składały się z figur wyobrażających Dzieciątko, Maryję, świętego Józefa, pastuszków i Trzech Króli...
Rzeźba drewniana, pełna, przedstawiająca postać męską ubraną w strój ludowy przypominający ubiór górali podhalańskich z drugiej połowy XIX wieku. Do zbiorów Muzeum Tatrzańskiego została zakupiona w latach 90. XX wieku. Brak informacji na temat jej autora oraz miejsca i czasu wykonania.
8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ Kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.
8 października 1905 roku w Cukierni Lwowskiej Jana Michalika odbył się pierwszy występ kabaretu „Zielony Balonik”. Nazwa kabaretu pojawiła się przypadkowo. Po jednym ze spotkań „stolika malarskiego”, przy którym zrodziła się idea kabaretu, artyści zobaczyli na ulicy Floriańskiej chłopca z pękiem zielonych baloników i ktoś wówczas miał powiedzieć: „Ot, mamy nazwę: «Zielony Balonik»!”.
Szopka krakowska mała, oświetlona, nie mechaniczna, wielowieżowa. Centralnie na tle ołtarza widoczna św. Rodzina. Z prawej figurka krakowiaka z szopką, z lewej figurka górala z gwiazdą. Wyżej, we wnęce (rodzaj bocznego ołtarza) figurka Chrystusa (jak ze współczesnego obrazu), z prawej figurka...
Budynek szopki kukiełkowej, symetryczny, dwukondygnacyjny, pięciowieżowy, zaopatrzony po bokach w uchwyty do przenoszenia. Cała konstrukcja wykonana jest z drewna, podstawa i piętro z desek, a szkielet z listewek. Ściany z tektury i kartonu: parter oklejony jest czerwonym papierem z wymalowanymi czarnym tuszem „cegiełkami”, a ściany piętra i wież oklejone są wycinankami z papieru, o kształtach okien i gwiazdkowych zdobin. Poszczególne piętra oddzielone są zdobiącymi szopkę poziomymi, wielokolorowymi paskami ze srebrnymi ząbkami po bokach.
Wykorzystywanie formuły parateatralnej podczas celebracji danych świąt miało za zadanie urozmaicać przekaz, który z formy zwykłego odczytania tekstu Pisma Świętego, najczęściej podczas liturgii, przeszedł w odgrywanie przed oczami wiernego wydarzeń z życia Chrystusa. Jednak stopniowo jasełka zaczynały się laicyzować ‒ powiększono grono osób dramatu oraz wprowadzono wiele scenek o świeckim charakterze. Na kanwie treści religijnej zaczęły pojawiać się epizody zabawowe (komediowe).
Zabawna kukiełka przedstawiająca Jacka Malczewskiego w karykaturalnej postaci pod imieniem Jacka Symbolewskiego trafiła do zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa drogą zakupu w roku 1962. Jest cenną pamiątką związaną z młodopolskim kabaretem „Zielony Balonik” działającym w latach 1905—1912 w Krakowie przy ul. Floriańskiej w Cukierni Lwowskiej Jana Apolinarego Michalika zwanej „Jamą Michalika”. Lalka pochodzi ze słynnej szopki z 1911 roku, wystawionej w wyremontowanej cukierni Michalika, który powierzył dekorację jej wnętrza Karolowi Fryczowi.
Turoń — a właściwie łeb turonia, czyli wykonana z kilku sporych kawałków drewna zbitych gwoździami zwierzęca głowa z rogami i uszami, osadzona na kiju. Ten łeb turonia pochodzący ze Starego Sącza z 1908 roku, tak jak i inne jemu podobne, już od samego początku w Muzeum Etnograficznym w Krakowie pokazywany był na wystawie stałej w takiej formie, w jakiej był użytkowany, czyli jako część maszkary zwierzęcej, przebrania postaci z grupy kolędniczej. Osadzony zatem na stelażu imitującym człowieka stojącego w pozycji pochylonej, okrytego w całości derką lub kocem, udającego w ten sposób zwierzę nazywane turoniem.
