Świątnicy wawelscy, wyspecjalizowani w produkcji różnego rodzaju zamków, okuć i kłódek, rzemiosłem zajmowali się zawodowo od połowy XVI wieku. Od końca XVIII wieku, z powodu wyparcia broni białej przez palną, w miasteczku rozwijało się kłódkarstwo, ślusarstwo i kowalstwo artystyczne.
Skąd wzięła się amerykańska kłódka w Świątnikach Górnych? Są na niej widoczne ślady podważania blachy. Ktoś sprawdzał zapewne, jak działał jej mechanizm. Świątniccy kłódkarze najpierw podpatrywali, jak robią...
Kłódka szyfrowa, tabakierka pancerna, zwana także literowo-bramkową, fortelową lub śtucną. By ją otworzyć, należy znać odpowiednie hasło, które po ustawieniu na tarczach kłódki pozwoli otworzyć bramkę zasłaniającą otwór na klucz. Po tych czynnościach...
Charakterystycznym rodzajem handlu stosowanym w Świątnikach była sprzedaż obnośna zwana putniarstwem. Zajmował się tym najczęściej sam producent kłódek lub „taki, co nie chciało mu się robić”. Nazwa gwarowa „putniorze” pochodziła od drewnianej skrzyni noszonej na plecach, wypełnionej kłódkami. Mówiono o nich często „trochorze”, ponieważ tylko „trochę” towaru z sobą nosili.
Dawniej po Świątnikach Górnych chodzili putniorze. Na plecach nosili spore drewniane skrzynie, a w nich kłódki, którymi handlowali...
Stare narzędzie świątnickie, ściśle związane z warsztatem kłódkarskim, wykonane z drewna. Głównym elementem jest laska z osadzonym na niej krążkiem zamachowym również wykonanym z drewna. Poziomo umieszczona jest rączka połączona z laską rzemieniem...
Kłódka wykonana w Świątnikach Górnych na potrzeby katedry na Wawelu. Kłódka sekretna, kuta, z kabłąkiem o przekroju kwadratowym, z dwoma ruchomymi filarami i bramkowym zamknięciem wejścia na klucz. Kłódka posiada trzy klucze oraz zabezpieczenie przed złodziejami w postaci zapadki z zębatym ostrzem ukrytym wewnątrz kłódki. Ostrze zwalniane jest po naciśnięciu rączki (uchwytu). Drzwiczki kłódki otwierane są poprzez uruchomienie najmniejszym kluczem ozdobnych filarów, co pozwala na ustawienie ich w odpowiedniej pozycji tak, by po naciśnięciu jednego z elementów zdobiącego czoło kłódki otworzyć bramkę chroniącą wejście na klucz.
Rodzaj piłki lub pilnika do wycinania wąskiej szczeliny w metalu. Najczęściej służył do wycinania wzorów na kluczach. Bukfel składa się z dwóch znitowanych z sobą blach, między którymi znajduje się wolna przestrzeń. W miejsce to włożona jest tzw. stalówka lub brzeszczot (często zakładano ich kilka...
Strój, który nosili świątnicy wawelscy od 1596 roku do lat 50. XX wieku.
Kuźnia polowa została przekazana Spółce Ślusarskiej w 1916 roku przez Centrum Odbudowy Kraju z siedzibą w Wiedniu. Ognisko przenośne potocznie zwane kuźnią polową było stałym elementem wyposażenia warsztatu kłódkarskiego. Kuźnia składa się z trzech podstawowych elementów:...
Obraz przedstawiający Stanisława Synowca w stroju świątnika wawelskiego został przekazany przez Muzeum Narodowe w Krakowie świątnickiej Izbie Regionalnej (późniejszemu Muzeum Ślusarstwa) i społeczności Świątnik Górnych w 1973 roku.
Kłódka okazjonalna, ozdobna zwana filarową lub bramkową wykonana w 1923 roku w firmie „Haszpień” M. Czerwiński i Spółka. Otworzyć ją można, uruchamiając odpowiednią zapadkę, zwaną filarem. Dzięki niej otwiera się bramka zasłaniająca otwór na klucz (tzw. szczyt). Ze względu na wysoki koszt produkcji, kłódki takie robiono bardzo rzadko, a sam proces produkcji wymagał mistrzowskiej znajomości fachu kłódkarskiego.
